)
मुंबई, 24 मार्च: दरवर्षी, लाखो विद्यार्थी संघ लोकसेवा आयोग (UPSC) परीक्षा देतात, ही भारतातील सर्वात कठीण परीक्षांपैकी एक आहे. परीक्षा उत्तीर्ण करणारे सत्येंद्र नाथ टागोर हे पहिले भारतीय पुरुष होते. पण तुम्हाला माहिती आहे का की UPSC परीक्षा उत्तीर्ण होणारी पहिली भारतीय महिला कोण होती? नाही ना? चला तर मग जाणून घेऊया. अण्णा राजम मल्होत्रा या स्वातंत्र्यानंतरच्या पहिल्या भारतीय महिला IAS अधिकारी होत्या. 1951 ते 2018 पर्यंत अण्णा मल्होत्रा यांनी मुख्यमंत्री सी राजगोपालाचारी यांच्या नेतृत्वाखाली मद्रास राज्यात काम केले. त्यांनी तिच्या प्रदीर्घ आणि फलदायी कारकिर्दीत अनेक उपक्रमांवर काम केले, अखेरीस 1982 च्या आशियाई खेळांसाठी राजीव गांधींच्या संघात सामील झाले. 10वी पास उमेदवारांना लागणार नोकरीची लॉटरी, CRPF मध्ये तब्बल 9212 जागांसाठी पदभरती; करा अप्लाय 1951 मध्ये, नागरी सेवा लेखी परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर, त्यांना मुलाखतीसाठी कॉल आला. पुरुषप्रधान क्षेत्रात महिला म्हणून त्यांना ज्या अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागणार आहे, त्यांची ही चर्चा केवळ सुरुवात ठरली. मुलाखत पॅनेलने अण्णांना परदेशी किंवा केंद्रीय सेवा निवडण्यास सांगितले कारण त्या महिलांसाठी “अधिक योग्य” होत्या. परंतु त्यांनी ठाम राहून नागरी सेवेच्या मद्रास केडरमध्ये प्रवेश केला. ONGC Recruitment: ग्रॅज्युएट उमेदवारांसाठी सरकारी नोकरीची मोठी सुवर्णसंधी; लगेच करा अप्लाय हे लक्षात घेणे मनोरंजक आहे की त्यांच्या नियुक्ती पत्रात असे म्हटले आहे की त्यांचे लग्न झाल्यास तिची सेवा बंद केली जाईल. नंतर मात्र या नियमात बदल करण्यात आला. सुरुवातीला, अण्णांचे प्रमुख, मुख्यमंत्री सी राजगोपालाचारी, त्यांना जिल्हा उपजिल्हाधिकारी म्हणून नियुक्त करण्यास “संकोच” करत होते कारण त्यांचा असा विश्वास होता की “स्त्रियांनी नागरी दलात सेवा देऊ नये”. तिच्या कौशल्य आणि ज्ञानामुळे ती तिच्या पुरुष समकक्षांशी स्पर्धा करू शकली. बँकिंग क्षेत्रात करिअर करणाऱ्यांसाठी मोठी संधी; ‘या’ बँकेत होतेय बंपर पदभरती; तुम्ही आहात का पात्र? त्या शेवटी होसूर जिल्ह्याच्या पहिल्या महिला जिल्हा उपजिल्हाधिकारी बनल्या. काही काळ सेवेत राहिल्यानंतर अण्णा राजम यांना हे देखील समजले की, तिरुचिरापल्ली येथे झालेल्या एका मेळाव्यात माजी मुख्यमंत्री राजाजींनी त्यांना एका पुरोगामी महिलेचे उदाहरण म्हणून सांगितले होते. त्या सेवा करत असताना, त्यांच्या पुरुष सहकर्मचाऱ्यांना तिने प्रशासन हाताळण्याच्या पद्धतीवर शंका घेतली. त्यांनी नंतर वॉशिंग्टनमधील आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीमध्ये भारताच्या कार्यकारी संचालक म्हणूनही काम केले.
अण्णा राजम मल्होत्रा यांचे सप्टेंबर 2019 मध्ये वयाच्या 91 व्या वर्षी मुंबईत निधन झाले. त्यांच्या निधनानंतरही महिला अधिकारी त्यांच्या जीवनाचा सन्मान करतात. अण्णा राजम मल्होत्रा, एक स्थिर अधिकारी, एक वचनबद्ध लोकसेवक आणि एक विनम्र स्त्री यांनी आपल्या अनोख्या पद्धतीने पितृसत्तेला आव्हान दिले.
+6
फोटो
