अचानक कोणी स्पर्श केल्यास करंट का जाणवतो? जाणून घ्या कारण
मुंबई, 18 फेब्रुवारी : आपलं शरीर संवेदनशील असतं. बऱ्याचदा हाताच्या कोपराला काही लागलं किंवा कोपर भिंतीवर आपटलं तर अचानक करंट जाणवतो आणि झटका बसतो. इतकंच नव्हे काम करत असताना कोणी आपल्याला स्पर्श केला, तरीही काही वेळा करंट लागतो; पण असं का होतं? वीज नसताना आपल्याला करंटचा झटका कसा बसतो, यामागचं वैज्ञानिक कारण आपण जाणून घेणार आहोत. या संदर्भात ‘आज तक’ने वृत्त दिलं आहे.
कोणत्या ऋतूत लागतो करंट?
बहुतांशी हिवाळ्यात अशा प्रकारे करंट सर्वाधिक लागतो. हिवाळ्यात हवेत ओलावा असतो. त्यामुळे थोडासा धक्का लागल्यावर सुई टोचल्यासारखं वाटतं.
हे ही वाचा : वाघालाही जमलं नाही ते ‘वाघाच्या मावशी’ने करून दाखवलं; मांजर-मगरीचा लय डेंजर VIDEO
करंट का लागतो?
याचं उत्तर देताना न्यूरोलॉजिस्ट डॉ. अंकित गुप्ता म्हणाले, “आपल्या शरीराच्या नर्व्ह्जमध्ये सतत इलेक्ट्रिकल अॅक्टिव्हिटी घडत असते. शरीरात काम करणारी ही मूलभूत यंत्रणा आहे. उदाहरणार्थ, आपल्या घरांमध्ये ज्याप्रमाणे विजेच्या प्रवाहासाठी वापरल्या जाणाऱ्या तारांवर तारेवर प्लास्टिकची कोटिंग गरजेचं असतं, त्याचप्रमाणे शरीराच्या नर्व्ह्जवरही कोटिंग असतं. त्याला वैद्यकीय भाषेत म्येलिन शीथ म्हणतात. कधीकधी ही म्येलिन शीथ असंतुलित होते. अशा वेळी शरीरातले इलेक्ट्रॉन्स डिस्टर्ब होतात आणि त्याला अचानक कोणी स्पर्श केला तर म्येलिन शीथ लगेच अॅक्टिव्ह होते. परिणामी आपल्या शरीराला करंट लागल्यासारखं वाटतं.
कोपराला सर्वांत जास्त करंट का जाणवतो?
शरीरात असे करंट सर्वाधिक कोपराजवळ जाणवतात. कारण कोपराजवळ अल्नर नर्व्ह असते. ती मणक्यातून निघून खांद्यावरून सरळ हातांच्या बोटांपर्यंत पोहोचते. कोपराच्या हाडाला झाकणाऱ्या या नर्व्हला धक्का बसताच करंट लागतो. अल्नर नर्व्हला स्पर्श होताच आपल्या शरीरातले न्यूट्रॉन आपल्या मेंदूला सिग्नल पाठवतात आणि त्यामुळे करंट जाणवतो.
कुणाला कमी, तर कुणाला करंट जास्त का लागतो?
मेरठच्या एलएलआरएम मेडिकल कॉलेजमध्ये असिस्टंट प्रोफेसर म्हणून कार्यरत असलेले डॉ. अंकित गुप्ता यांनी सांगितलं, की करंट लागणं हे प्रत्येक व्यक्तीच्या संवेदनशीलतेवर अवलंबून असतं.
करंट प्लास्टिकच्या खुर्चीवर जास्त जाणवतो
जेव्हा आपण प्लास्टिकच्या खुर्चीवर बसतो, तेव्हा अनेकदा असे करंट लागतात, हे फॅक्ट आहे. आपण प्लास्टिकच्या खुर्चीवर बसून हालचाल करतो आणि आपले पाय जमिनीला स्पर्श करत नाहीत, तेव्हा प्लास्टिकची खुर्ची आपल्या कपड्यांपासून वेगळे झालेले इलेक्ट्रॉन गोळा करते. यामुळे पॉझिटिव्ह चार्ज जमा होतो. तुम्ही खुर्चीवर बसता तोपर्यंत हा चार्ज तुमच्याकडे राहतो; पण खुर्चीवरून उठताच हा चार्ज लगेच खुर्चीवर जातो. अशा वेळी तुम्ही खुर्चीला हात लावला किंवा त्यावर बसलात तर लगेच थोडा करंट जाणवतो.
हे चिंताजनक आहे का?
ही शरीराच्या यंत्रणेची एक सोपी प्रक्रिया आहे. शरीरात व्हिटॅमिन B12, B6 आणि B1 ची कमतरता हे यामागचं कारण असल्याचं डॉक्टर मानतात. एखाद्या व्यक्तीला एकाच दिवसात अनेक वेळा करंट लागत असेल तर त्यांनी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. काही जणांना धातूच्या वस्तूला स्पर्श केल्यानेही असा करंट जाणवतो, असं डॉ. गुप्तांनी सांगितलं.
यावर उपाय काय?
हिवाळ्यात करंट जास्त बसतो. त्यामुळे वेळोवेळी पायांनी जमिनीला स्पर्श करत राहा. त्यामुळे शरीरात साठलेला इलेक्ट्रॉन चार्ज जमिनीवर जातो. पायात शूज घातले असतील, तर कोपरांनी किंवा हातांनी वेळोवेळी भिंतीला स्पर्श करण्याचा प्रयत्न करा.