)
मुंबई, 9 मार्च: हिंदू धर्मातील अनेक परंपरा प्राचीन काळापासून चालत आल्या आहेत. या सर्व परंपरांमागे काही धार्मिक, वैज्ञानिक किंवा मानसिक कारणे आहेत. पण, फार कमी लोकांना याबद्दल माहिती आहे. अशीच एक परंपरा पूजेनंतर केल्या जाणाऱ्या आरतीशी जोडलेली आहे. सनातन धर्मात पूजेला विशेष महत्त्व असून कोणत्याही पूजाविधीनंतर आरती करण्याची परंपरा आहे. घर असो किंवा मंदिर जिथे देवाची मूर्ती बसवली जाते तिथे आरती नक्कीच होते. पूजेनंतर कापूर लावून देवाची आरती केली जाते आणि नंतर सर्वजण आरती करतात, तेव्हा ताटात थोडे पैसे ठेवले जातात.
आरती कधीही रिकाम्या हाताने घेऊ नये, असे आपले वाडवडीलही नेहमी सांगत आले आहेत. आरती झाल्यावर ताटात थोडे पैसे ठेवावेत. तुम्ही स्वतः अनेकवेळा आरती करून ताटात पैसे ठेवले असतील. पण, तुम्हाला माहिती आहे का आरतीच्या ताटात पैसे का ठेवले जातात. याविषयी जाणून घेऊया… पहिले कारण श्रीमद्भागवत गीतेतील श्लोक पाहा- दातव्यमिति यद्दानं दीयतेऽनुपकारिणे। देशे काले च पात्रे च तद्दानं सात्त्विकं स्मृतम्।। अर्थ- दान करणे हे कर्तव्य आहे. दानासाठी योग्य असलेली जमीन अशा योग्य माणसाला द्यायला हवी, ज्याच्याकडून परस्परसंबंधाची अपेक्षा नाही. तेच दान सात्विक मानले गेले आहे. घरात या ठिकाणी ठेवू नका चप्पल, धनदेवता होते रुष्ट : वास्तूचा महत्त्वाचा नियम हिंदू धर्मात दान करण्याची परंपरा शतकानुशतके आहे. पण दान नेहमी योग्य व्यक्तींनाच दिले पाहिजे. वास्तविक, पुजारी आपला वेळ फक्त मंदिरात घालवतात आणि भगवंताच्या सेवेसाठी भक्तीमध्ये गढून जातात. त्यामुळे भाविक जेव्हा मंदिरात जातात तेव्हा मंदिराच्या पुजाऱ्यासाठी आरतीच्या ताटात दान म्हणून पैसे ठेवतात. दुसरे कारण आरतीच्या ताटात पैसे ठेवण्याचे आणखी एक कारण म्हणजे पुजारी पूजेशिवाय दुसरे कोणतेही काम करत नाहीत. त्यामुळे त्यांना कोणतेही निश्चित उत्पन्न नाही. मंदिर किंवा लोकांकडून देणगी हेच त्याच्या आणि त्याच्या कुटुंबाच्या उदरनिर्वाहाचे एकमेव साधन आहे. म्हणूनच जुन्या काळी मंदिरातील आरतीच्या ताटात दान स्वरूपात पैसे ठेवण्याची परंपरा होती, जेणेकरून पुजारी आणि त्यांच्या कुटुंबीयांचे पोट भरावे आणि मंदिराची व्यवस्थाही चांगली होईल. ही परंपरा आजही कायम आहे.
तिसरे कारण गाईच्या सेवेसाठी आरतीच्या ताटात पैसे ठेवण्याची परंपरा असल्याचीही एक समजूत आहे. यानुसार आरतीच्या ताटात जमा होणारा पैसा गाईच्या सेवेत वापरला जावा. (सूचना : येथे दिलेली माहिती धार्मिक श्रद्धेवर आधारित आहे. याला कोणताही शास्त्रीय पुरावा नाही. न्यूज 18 लोकमत त्याची हमी देत नाही.)
+6
फोटो
