Swab | 99 वर्षांपूर्वी शोधलेल्या स्वॅबची कहाणी, जी कोविडमध्ये ठरतेय सर्वात उपयोगी

मुंबई, 11 जानेवारी : कोरोना (Covid-19) साथीत (Pandemic) तुम्ही अशा अनेक गोष्टी आणि घटना पाहिल्या असतील ज्या यापूर्वी कधीही घडल्या नव्हत्या. कोणत्याही आजाराच्या आणि साथीच्या तपासात पहिल्यांदाच नाकाला इतकं महत्व आलंय. स्वॅब (Swab) हा असाच एक प्रकार आहे, ज्याचा उपयोग सध्या कोविड संसर्ग चाचणीसाठी नाक किंवा घशातील स्त्राव जमा करण्यासाठी होतो. मात्र, आपल्या जगात स्वॅब किती वर्षापासून अस्तित्वात आहे हे फार कमी लोकांना माहिती आहे. दिसण्यावरुन तो शतकानुशतके आपल्यासोबत असावा, असं वाटू शकतं. पण, सत्य हे आहे की तो गेल्या 99 वर्षांपासून आपल्यासोबत आहे. पण आजच्या आधी स्वॅब इतका मौल्यवान आणि महत्त्वाचा कधीच नव्हता. स्वॅबचा वापर Use of swab आज स्वॅबचा वापर कोरोनाव्हायरसच्या प्रतिजन चाचणीमध्ये केला जातो, जी बऱ्यापैकी महाग आहे. आज सर्रास वापरल्या जाणार्‍या स्वॅबचा उपयोग कानातील मळ काढण्यासाठी केला जातो. याशिवाय मेकअप काढण्यासाठीही याचा वापर केला जातो. पण त्याचा औषधातही भरपूर उपयोग होतो. सर्वसामान्यांमध्ये याबाबतची माहिती आता जास्त प्रमाणात पसरत आहे. लाकडापासून प्लास्टिकपर्यंत गुन्हे स्थळावरून पुरावे गोळा करण्यासाठी फॉरेन्सिक तज्ञांद्वारे स्वॅबचा वापर केला जातो. त्याच वेळी, इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांचे देखभाल करणारे देखील सर्किट बोर्ड साफ करण्यासाठी त्याचा वापर करतात. पूर्वी, ते फक्त लहान लाकडी सुई सारख्या मॅचस्टिकच्या आकारात होते, ज्यामध्ये कापूस जोडलेला होता. पण आता ते लहान प्लास्टिकच्या रॉड्ससारखे आहेत, जे कापसाने व्यवस्थित झाकलेले असतात. सुरुवातीचे नाव काय होतं? पुढील वर्षी आधुनिक स्वॅब 100 वर्षांचे होईल. पोलंडचा प्रवासी लिओ गेर्स्टेनझांग हा त्याचा शोधकर्ता मानला जातो. जेव्हा लिओने आपल्या पत्नीला टूथपिकवर कापूस बांधून मुलाचे कान स्वच्छ करताना पाहिले. तेव्हा त्याला स्वॅबची कल्पना सुचली. Gerstenjang यांनी त्यांना “बेबी गे” (Baby Gays) नाव दिलं होतं. 1923 मध्ये बनवण्यास सुरुवात स्वॅब नंतर क्यू-टिप्स बेबी गेज म्हणून ओळखले जाऊ लागले. कारण, हे नवजात मुलांना आनंदी करायचं साधन झालं होतं. 1919 मध्ये प्युरिटन नावाच्या कंपनीने टूथ पिक्स बनवण्याचे काम सुरू केले आणि 1923 मध्ये स्वॅब दिसू लागले. कालांतराने त्यांनी आकार आणि वापरामध्ये विविध प्रकारचे बदल देखील केले. ओमायक्रॉन व्हेरिएंट करणार कोरोना महामारीचा शेवट? एक्सपर्ट्सने दिलं उत्तर स्वॅब कानांसाठी हानिकारक ठरू शकतात नंतर 1962 मध्ये चेसब्रो-पॉन्ड्स या कंपनीने याचे अधिकार विकत घेतले आणि नंतर युनिलिव्हरचा भाग बनली. हे उत्पादन देखील खूप पैसे कमावणारे बनले. क्यूटिप्स सारख्या स्वॅबमध्ये इतर देशांतर्गत ब्रँड होते. कान साफसफाईसह इतर उपयोगांसाठी देखील स्वॅब खूप लोकप्रिय आहेत. विशेष म्हणजे कानाच्या आतपर्यंत ते वापरण्यास डॉक्टरांनी मनाई केली आहे. त्यामुळे कानाच्या पडद्याचे नुकसान होऊ शकते, असे त्यांचे म्हणणे आहे. शब्दाचे बरेच उपयोग वैद्यकीयदृष्ट्या वापरलेला स्वॅब विविध प्रकारे वापरला जातो, केवळ क्यूटीप हे त्याचे लोकप्रिय नाव नाही. त्याच्या वापरामुळे अनेक प्रकारच्या व्याख्याही विकसित झाल्या आहेत. यापैकी एक म्हणजे नाविकासाठी डेक साफ करण्यासाठी स्वॅबिंग द डेक हा वाकप्रचार आला. Omicron व्हेरिएंटवरही येणार लस; Pfizer ने सुरू केली निर्मिती, कधी होणार उपलब्ध? आज परिस्थिती अशी आहे, की अनेक स्वॅब निर्मिती करणाऱ्या कंपन्यांना जेवढ्या ऑर्डर मिळतात तेवढ्या तयार करता येत नाहीत. इतकी त्यांची मागणी वाढली आहे. गेल्या दोन वर्षांत या छोट्या उपकरणाचे महत्त्व गगनाला भिडले आहे.

• Follow us on