विमानात जन्माला आलेल्या बाळाला कोणत्या देशाचं नागरिकत्व मिळतं?

मुंबई, 28 जुलै : ट्रेन आणि बसमध्ये मुलांचा जन्म झाल्याच्या बातम्या तुम्ही ऐकल्या असतील. पण विचार करा की एखाद्या बाळाचा जन्म विमानात झाला तर? ते ही अशा विमानात जो एका देशातून दुसऱ्या देशात जात आहे. मग अशा वेळी या बाळाला कोणत्या देशाचं नागरिकत्व दिलं जाईल? कधी असा प्रश्न पडलाय का? असंच एक प्रकरण एका महिलेसोबत घडलं. सात महिन्यांची गरोदर असलेल्या डेव्ही ओवेनसोबतही असेच घडले. ती आयव्हरी कोस्टहून लंडनला जात होती, तेव्हाच तिने विमानात एका बाळाला जन्म दिला आहे. या महिलेचा नवरा तिच्या सोबत नव्हता, फक्त चार वर्षांची मुलगी तिच्यासोबत प्रवास करत होती. प्रत्येक प्रकारे वैद्यकीय सल्ला घेतल्यानंतर तिने हा प्रवास केला होता. पण या प्रवासामध्येच तिला प्रसूती वेदना सुरू झाल्या आणि तिला विमानातच बाळ झालं. फ्लाइटमध्ये उपस्थित असलेल्या एका डच डॉक्टरने तिची प्रसूती केली. मुलाचा जन्म झाला तेव्हा विमान ब्रिटनच्या सीमेपासून थोड्याच अंतरावर होते. आता ती मुलगी 28 वर्षांची आहे आणि तिचे नाव शोना आहे. ती जगभरातील सुमारे 50 लोकांपैकी एक आहे, ज्यांना स्कायबॉर्न म्हणून ओळखले जाते. आता ती अशा मुलांना एकत्र आणण्याचा प्रयत्न करत आहे. स्कायबॉर्न नावाची वेबसाइटही तयार करण्यात आली आहे. फ्लाइटमध्ये बाळंतपण फारच दुर्मिळ आहे, कारण तेथे हवा कमी आहे, ज्यामुळे बाळाला श्वास घेणे कठीण होतं. गंभीर बाब म्हणजे प्रसूतीदरम्यान काही समस्या आल्यास किंवा इमर्जन्सी सी-सेक्शनची गरज भासल्यास हायटेक उपकरणे नाहीत. नवजात बाळाच्या कानातील युस्टाचियन ट्यूब हवेच्या दाबातील बदलांशी संघर्ष करतात. या प्रकरणात धोका खूप जास्त आहे. विमान वाहतूक नियम अद्याप अस्पष्ट आहेत. काही एअरलाइन्स 27 आठवड्यांनंतर गर्भवती महिलांना घेऊन जाण्यास नकार देतात, तर काही गर्भवती महिलांना वैद्यकीय प्रमाणपत्रासह 40 आठवड्यांपर्यंत परवानगी देतात. आता प्रश्न असा आहे की 36 हजार फूट उंचीवर जन्मलेल्या मुलाला नागरिकत्व कुठून मिळणार? तज्ञांच्या मते - यासाठी कोणताही एक नियम नाही. पण लक्षात ठेवा की ज्या देशावरून विमान उडत असेल ती त्या देशाची भूमी किंवा जमीन मानली जाते. 1961 मध्ये एक करार समोर आला, ज्यामध्ये ही गोष्ट सांगण्यात आली होती. तसे, बहुतेक देश रक्ताच्या आधारे मुलांना नागरिकत्व देतात. 1961 मध्ये झालेल्या करारामुळे अशा मुलांना नागरिकत्व मिळण्यास मदत होते, जिथे वाद होतात. त्या देशाच्या विमान कंपनीला त्या देशाचे नागरिकत्व मिळेल, असे त्यात म्हटले आहे. यूएस स्टेट डिपार्टमेंटच्या मते, जर एखाद्या मुलाचा जन्म आंतरराष्ट्रीय पाण्यात झाला असेल तर त्याच्या जन्माच्या ठिकाणी समुद्र लिहावा. फ्लाइटमध्ये जन्माला आल्यास त्याला ‘एअर बॉर्न’ मूल समजावे. फ्लाइटमध्ये मुलाचा जन्म ही आई-वडील आणि एअरलाइन दोघांसाठीही आनंदाची बातमी आहे. विमान कंपन्या याचे जबरदस्त मार्केटिंग करतात. एका फ्लाइटने एका मुलाला 21 वर्षांपर्यंत मोफत उड्डाणाची भेट दिली कारण या मुलाचा जन्म त्याच्या विमानात झाला होता. त्याचप्रमाणे, ब्रिटिश एअरवेजने शोना ओवेनला तिच्या 18 व्या वाढदिवसाला 2 तिकिटे पाठवली, जेणेकरून ती तिच्या आजीला भेटण्यासाठी ऑस्ट्रेलियाला जाऊ शकेल. शिवाय या मुलांमा अनेकदा विनामूल्य अपग्रेड मिळतात.

• Follow us on