भारताचा असा शेजारी देश जिथं कोणीही बेघर नाही की उपाशी नाही! प्रत्येकाला आरोग्यसेवा मोफत

भूतान हा एकमेव असा देश आहे जिथं सरकार प्रत्येकाला घर आणि उपाशी न राहण्याची हमी देते. त्यामुळे या देशात तुम्हाला ना कोणी भिकारी सापडेल ना कोणी बेघर. प्रत्येकाचं स्वतःचं घरं आहे. येथील लोक सामान्यतः आनंदी जीवन जगतात. सर्वात मोठी गोष्ट म्हणजे इथं तुमचा उपचार पूर्णपणे मोफत होतात. औषधांचा खर्चही सरकार उचलते. एकूणच या बाबतीत हा देश आशियातील सर्वात आनंदी देश आहे.

आता भूतानमध्ये टीव्ही आणि इंटरनेट आहे. पण, बऱ्याच काळापासून या दोन्ही सेवांवर बंदी घालण्यात आली होती. कारण, यामुळे परदेशातील संस्कृतीचा भूतानच्या लोकांवर आणि जीवनावर वाईट परिणाम होईल. पण 1999 पासून राजाने हे नियम काढून टाकले. आपण असे म्हणू शकता की भूतान हा जगातील शेवटचा देश होता ज्याने टेलिव्हिजन वापरण्यास सुरुवात केली.

या देशातील लोकांच्या आंतरिक शांततेची काळजी घेण्यासाठी 2008 मध्ये सकल राष्ट्रीय आनंद समितीची स्थापना करण्यात आली. अगदी लोकसंख्या जनगणना प्रश्नावलीमध्ये एक स्तंभ आहे जिथे तुम्ही तुमच्या जीवनाबद्दल समाधानी आहात की नाही हे सूचित करू शकता. एक आनंद मंत्रालय देखील आहे, जे सकल घरगुती आनंद मोजते. इथं जीवनाचा दर्जा त्यांच्या आर्थिक आणि मानसिक मूल्यांमधील समतोलाद्वारे निर्धारित केला जातो.

भूतानमध्ये कोणीही रस्त्यावर राहत नाही. जर एखाद्या व्यक्तीने आपलं घर गमावलं तर त्याला फक्त राजाकडे जावे लागते, जे त्याला जमिनीचा तुकडा देतात, जिथं तो घर बांधू शकतो आणि भाजीपाला लावू शकतो. भूतानचे लोक स्वतःला आनंदी मानतात आणि त्यांच्या जीवनात समाधानी आहेत. प्रत्येक भूतानच्या रहिवाशांना मोफत वैद्यकीय सुविधा मिळवण्याचा अधिकार आहे. भूतानमध्ये पारंपारिक आणि शास्त्रीय दोन्ही औषधे सामान्य आहेत. एखादी व्यक्ती स्वत: ठरवते की त्याला कोणत्या पद्धतीने उपचार करायचे आहेत.

भूतानी लोक पारंपरिक कपडे घालतात. पुरुष वजनदार गुडघ्यापर्यंतचे कपडे घालतात. तर स्त्रिया लांब कपडे परिधान करतात. एखाद्या व्यक्तीची स्थिती आणि सामाजिक स्तर त्याच्या डाव्या खांद्यावर असलेल्या स्कार्फच्या रंगावरून ओळखली जाते. सामान्य लोकं पांढरा दुपट्टा घालतात तर थोर लोक किंवा भिक्षू पिवळे कपडे घालतात.

बराच काळ हा देश अलिप्त राहिला आहे. 1970 मध्ये प्रथमच परदेशी पर्यटकांना येथे येण्याची परवानगी देण्यात आली होती. आताही अधिकारी परकीय प्रभावावर बारीक नजर ठेवतात.

आता भूतानमध्ये परिस्थिती झपाट्याने बदलत आहे. राजधानी थिम्पूमध्ये स्मार्टफोन आणि कराओके बार आता सामान्य झाले आहेत. तरुण हे येथील बहुसंख्य लोकसंख्या असून त्यांनी सोशल मीडियाचा सहज स्वीकार केला आहे.त्यामुळे रस्त्यावरील फॅशनची भरभराट झाली असून राजकारणाची चर्चा अधिक उघडपणे होत आहे.

भूतान पर्यावरण क्षेत्रात आघाडीवर आहे. 1999 पासून तेथे प्लास्टिक पिशव्यांवर बंदी आहे. तंबाखू जवळजवळ पूर्णपणे बेकायदेशीर आहे. कायद्यानुसार देशात 60% जंगल असणे आवश्यक आहे. अप्रतिम नैसर्गिक दृश्ये आणि प्रेक्षणीय संस्कृती असूनही, ते अजूनही मोठ्या प्रमाणावर पर्यटन टाळत आहे आणि हे जाणीवपूर्वक केले जाते. वाढत्या झाडांकडेही ते विशेष लक्ष देतात. तसे, 2015 मध्ये भूतानने एका तासात 50,000 झाडे लावून विश्वविक्रम केला होता.

भूतानची मुख्य निर्यात वीज आहे, ते भारताला वीज विकतात. याशिवाय लाकूड, सिमेंट, कृषी उत्पादने आणि हस्तकला यांचीही निर्यात केली जाते. भूतानकडे सैन्य आहे. पण, आजूबाजूच्या परिसरामुळे त्यांच्याकडे नौदल नाही. त्याच्याकडे हवाई दलही नाही. भारत या भागात त्यांची काळजी घेतो.

बहुतेक भूतानी लोक बौद्ध आहेत. हा धर्म संपूर्ण प्राणी जगताचा आदर करण्याची शिकवण देत असल्याने, इथं शाकाहार सामान्य आहे. मुख्य आणि मूळ अन्न भात आहे. लोक चहा पिण्याकडे खूप लक्ष देतात. ते मीठ, मिरपूड आणि एक चमचा लोणीसह काळा आणि हिरवा चहा पितात.

भूतानमध्ये महिलांना आदर आणि सन्मान दिला जातो. हे त्यांच्या परंपरेवरुनच दिसतं. त्यांची घरे, गुरेढोरे आणि जमीन यासारखी सर्व मालमत्ता आणि वस्तू मोठ्या मुलीकडे जातात. भूतानमध्ये कोणतेही रासायनिक उत्पादन आयात करणे किंवा वापरणे कायद्याच्या विरोधात आहे. त्यामुळे ते जे काही वापरतात ते देशाच्या आत घेतले जाते आणि ते पूर्णपणे नैसर्गिक आहे.

भूतानमध्ये परदेशी व्यक्तीशी लग्न करण्यास मनाई आहे. राजा आपले वेगळेपण आणि इतर जगापासून वेगळेपणा टिकवून ठेवण्यासाठी सर्व काही करतो. मात्र, तेथील राजाला हा नियम लागू होत नाही. सर्व आवश्यक विधी पार पाडल्यानंतरच जोडपे एक कुटुंब बनतं.

2006 मध्ये सत्तेवर आलेले राजे जिग्मे खेसर नामग्याल वांगचुक यांना लोक पसंत करतात. त्यांनी देशात अनेक मोठे बदल घडवून आणले आहेत. भारत, अमेरिका आणि ब्रिटनमध्ये शिक्षण घेतलेल्या राजांची आजही पूजा केली जाते आणि राणी जेटसन पेमा अत्यंत लोकप्रिय आहे. देशात राजेशाही आणि लोकशाही यांचे संमिश्र स्वरूप आहे. 1998 मध्ये जेव्हा इथल्या राज्यांनी आपले काही अधिकारी सोडले तेव्हाच याची सुरुवात झाली. आता सरकारच्या प्रत्येक स्तरावर निवडणुका होतात. 2008 मध्ये पहिल्या सार्वत्रिक निवडणुका झाल्या. त्यात फक्त दोन पक्षांनी भाग घेतला आणि भूतान पीस अँड प्रोस्पेरिटी पार्टी (डीपीटी) जी राजेशाहीशी संबंधित आहे, ती विजयी झाली. पण 2013 मधील दुसरी निवडणूक विरोधी पक्ष पीपल्स डेमोक्रॅटिक पार्टी (PDP) ने जिंकली होती. 2018 ची Druk Nyamrup Tshogpa पक्षाने जिंकली होती, जो सध्या तेथे सत्तेत आहे.