रन रेट कसा मोजला जातो? IPL प्लेऑफच्या लढतीत ठरतोय गेम चेंजर, 3 जागांसाठी 5 संघात टक्कर

आयपीएल 2023 मधील प्लेऑफबाबतचा सस्पेन्स आता काही दिवसच उरला आहे. साखळी टप्प्यातील सामने येत्या रविवारी संपतील. अशा स्थितीत अवघ्या थोड्या फरकाने टॉप-4 मध्ये स्थान मिळवण्यासाठी अनेक संघांमध्ये काट्याटी टक्कर पाहायला मिळत आहे. गुजरात टायटन्सने प्लेऑफमध्ये आपले स्थान आधीच पक्के केले आहे. आता उर्वरित तीन जागांसाठी पाच संघांमधील लढत तीव्र झाली आहे. मात्र, अंकगणितानुसार राजस्थान रॉयल्स आणि पंजाब किंग्ज देखील अद्याप प्लेऑफमधून बाहेर पडलेले नाहीत. (आयपीएल)

अशा स्थितीत हा रन रेट कसा निघतो, असा प्रश्न पडणे साहजिकच आहे. 10 विकेट्सने सामना जिंकूनही संघाला रनरेटमध्ये जास्त फायदा का होऊ शकत नाही. अनेक वेळा सामना फक्त एका विकेटने जिंकूनही संघ धावगती सुधारतात. हे संपूर्ण गणित सोप्या भाषेत समजून घेऊ. वास्तविक, धावगती आणि विकेटने जिंकण्याचा काहीही संबंध नाही. (आयपीएल)

नेट रन रेट फक्त धावा आणि षटकांद्वारे निर्धारित केला जातो. प्रत्येक सामन्यात संघाला त्याच्या कामगिरीच्या आधारे धावगती दिली जाते. हा पॉझीटीव्ह किंवा निगेटीव असू शकतो. फलंदाजी आणि गोलंदाजीदरम्यान प्रत्येक संघाच्या कामगिरीच्या आधारे त्याला प्लस किंवा मायनसमध्ये धावगती दिली जाते. त्यामागचे संपूर्ण गणित उदाहरणाने समजून घेऊ. (आयपीएल)

कल्पना करा की आयपीएल संघाने 20 षटकात 220 धावा केल्या आहेत. या प्रकरणात, त्याच्या बॅटींग रनरेट 220 ला 20 ने भागून काढली जाईल. त्याचा बॅटिंग रनरेट 11 होतो. तसेच या संघाने गोलंदाजी करताना विरोधी संघाला 20 षटकांत केवळ 180 धावाच करू दिल्या. या प्रकरणात, त्याच्या गोलंदाजीचा रन रेट 180 भागिले 20 म्हणजे 9 असेल. या सामन्यातून, विजयी संघाचा नेट रनरेट 11 पैकी मायनस नऊने मोजला जाईल. या सामन्यातून विजेत्या संघाला एकूण 2 रन रेट मिळेल. (आयपीएल)

इथे प्रश्न पडतो की 18 षटकात 180 धावा करून प्रतिस्पर्धी संघ ऑलआऊट झाला तर काय होईल? सामन्यातील एकूण षटके 20 आहेत हे समजून घ्यावे लागेल. 180 ला 20 ने भागून नेट रन रेट निश्चित केला जाईल. या संपूर्ण गणितात आणखी एक पेच आहे आणि तो म्हणजे डकवर्थ लुईस नियमाचा. तेही समजून घेऊ. (आयपीएल)

जर पहिल्या संघाने 20 षटकात 220 धावा केल्या आणि त्यानंतर पाऊस पडला. अशा परिस्थितीत डकवर्थ लुईस नियमानुसार विजयासाठी 16 षटकांत 160 धावांचे लक्ष्य प्रतिस्पर्धी संघाला दिले, तर काय होईल? अशा स्थितीत एकूण नियोजित षटके 20 नव्हे तर 16 मानली जातील. केवळ 16 षटकांच्या आधारे दोन्ही डावांचा विचार करून नेट रन रेट मोजला जाईल. (आयपीएल)