देशभरात ढिगभर पार्क असताना नामिबियन चित्ता ठेवण्यासाठी एमपीमधील कुनो नॅशनल पार्कचं का निवडलं? कारण आहे खास

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी आज मध्य प्रदेशातील कुनो नॅशनल पार्कमध्ये नामिबियातून आणलेल्या चित्तांना मुक्त केलं. आता 748 स्क्वेअर किलोमीटरमध्ये पसरलेले कुनो पालपूर नॅशनल पार्क 8 आफ्रिकन चित्त्यांचे नवीन घर बनणार आहे. हा भाग कोरियाच्या छत्तीसगडच्या साल जंगलासारखा दिसतो.

वास्तविक, हे वन्य प्राणी आणण्यापूर्वी भारतातील अनेक भागात विचार केला जात होता की त्यांना कुठे ठेवायचे? तज्ज्ञांच्या मते, उंचीचे क्षेत्र, किनारपट्टी आणि ईशान्य प्रदेश वगळता भारतातील मैदाने चित्तांना राहण्यासाठी योग्य मानली जातात. 2010 ते 2012 दरम्यान मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, राजस्थान, गुजरात आणि उत्तर प्रदेशमध्ये दहा ठिकाणांचे सर्वेक्षण करण्यात आले. नंतर असे आढळून आले की मध्य प्रदेशातील श्योपूर जिल्ह्यातील कुनो नॅशनल पार्क हे चित्त्यांसाठी सर्वोत्तम आणि सुरक्षित ठिकाण आहे.

वाइल्डलाइफ इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया आणि वाइल्डलाइफ ट्रस्ट ऑफ इंडिया (WTI) द्वारे हवामान बदल, शिकार घनता, प्रतिस्पर्धी शिकारी लोकसंख्या आणि ऐतिहासिक श्रेणी यांच्या आधारे केलेल्या मूल्यांकनाच्या आधारे ते चित्त्यांसाठी सर्वोत्तम अधिवास म्हणून जाहीर करण्यात आले. चित्ता हा भयंकर प्राणी असला तरी क्वचितच मानवांवर हल्ला करतो. त्यांना लहान प्राण्यांची शिकार करायला जास्त आवडते.

चित्ता हा पृथ्वीवर सर्वात वेगाने धावणारा प्राणी आहे. कुनो राष्ट्रीय उद्यानात कोणतीही मानवी वस्ती किंवा गाव किंवा शेती नाही. चित्त्यांना शिकार करण्यालायक भरपूर गोष्टी आहेत. म्हणजेच चित्ता जमिनीवर असो वा टेकडीवर, गवतावर असो वा झाडावर असो, त्याला अन्नाची कमतरता भासणार नाही. कुनो नॅशनल पार्कमध्ये बहुतेक चितळ आढळतात, ज्यांची शिकार करणे चित्त्यांना आवडेल. चितळ ही हरणांची एक प्रजाती आहे.

कुनो नॅशनल पार्कमध्ये पूर्वी सुमारे 24 गावे होती, जी वेळेत इतर ठिकाणी हलवण्यात आली. त्यांना कुनो नॅशनल पार्कच्या 748 चौरस किलोमीटर पूर्ण संरक्षित क्षेत्राच्या सीमेबाहेर पाठवण्यात आले. तज्ज्ञांच्या मते, कुनो नॅशनल पार्कमध्ये 21 चित्ते राहू शकतात. 3,200 स्क्वेअर किलोमीटरमध्ये योग्यरित्या व्यवस्थापित केल्यास, 36 चित्ता येथे राहू शकतात आणि पूर्ण आनंदाने शिकार करू शकतात.

चित्तांसोबतच कुनो पार्क हे वाघ, सिंह आणि बिबट्या यांच्या राहण्यासाठी सर्वोत्तम ठिकाण आहे. या जंगलात बिबट्यांचा वावर आहे. येथे प्रति 100 चौरस किलोमीटरवर सुमारे 9 बिबटे आढळतात.

चित्ता हा सर्वात वेगाने धावणारा प्राणी असला तरी चित्ता हा बिबट्यापेक्षा कमकुवत असतो. चित्त्यापेक्षा बिबट्या अधिक शक्तिशाली मानला जातो. काही वेळा बिबट्या चित्त्यांवरही हल्ला करतात. त्यामुळे चित्ते सुरक्षित राहतील याची विशेष काळजी घेतली जाणार आहे.