शेतकऱ्यांसाठी ATM ठरताएत या जातीच्या शेळ्या, होतोय चांगला आर्थिक फायदा VIDEO

जुगल कलाल, प्रतिनिधी

डूंगरपुर, 30 मार्च : कमी खर्चामुळे शेळीपालन व्यवसाय हा गरीब शेतकरी आणि शेतमजुरांसाठी उत्पन्नाचा चांगला स्रोत बनत आहे. राजस्थानच्या आदिवासीबहुल डुंगरपूरमध्ये एका जातीच्या शेळ्यांमुळे शेतकऱ्यांना चांगला आर्थिक फायदा होत आहे. येथील आदिवासींनी देशी शेळ्यांऐवजी सिरोही जातीच्या शेळ्या पाळण्यास सुरुवात केली आहे. यामागे कृषी विज्ञान केंद्राचा महत्त्वाचा वाटा आहे.

मिळालेल्या माहितीनुसार, सन 2013-14 मध्ये नॅशनल अॅग्रीकल्चरल इनोव्हेशन प्रोजेक्टमध्ये आदिवासी भागात नवीन प्रयोग करण्यात आला होता. यामध्ये कृषी विज्ञान केंद्र फलोजने येथील शेळ्यांच्या जातीमध्ये सुधारणा करण्यासाठी सिरोही जातीच्या शेळ्या पालनाला प्रोत्साहन दिले. त्याचा परिणाम असा झाला की, आजच्या जिल्ह्यातील दहा टक्के शेळ्या सिरोही जातीच्या आहेत. त्यामुळे गरीब शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढले आहे.

सिरोही शेळीची जात का खास आहे -

कृषी विज्ञान केंद्र, फलोजचे सहाय्यक प्राध्यापक डॉ. बी.एल. रोट म्हणाले की, देशी जातीच्या शेळ्या वर्षातून एकदाच मुलांना जन्म देतात. तर सिरोही जातीच्या शेळ्या 12 ते 15 महिन्यांच्या कालावधीत दोनदा जन्म देतात. त्याच वेळी, 50 टक्के सिरोही जातीच्या शेळ्या एकावेळी जुळे बच्चे यांना जन्म देतात.

याशिवाय देशी जातीच्या शेळ्या दिवसातून 250 ते 500 ग्रॅम दूध देतात. दुसरीकडे, सिरोही जातीच्या शेळ्या एका दिवसात 1 किलो दूध देतात. सिरोही जातींच्या शेळ्यांचे वजन एका वर्षात 30 ते 35 किलो वाढवतात. तर देशी शेळ्यांचे वजन 18 ते 20 किलो राहते.

" isDesktop="true" id="858312" >

कृषी विज्ञान केंद्राचे ज्येष्ठ शास्त्रज्ञ डॉ. सीएम बलाई यांनी सांगितले की, केंद्रात शेळीपालनासाठी मजला शेड बांधण्यात आला आहे. ज्यामध्ये सिरोही जातीच्या शेळ्या पाळल्या जातात. 2013 पासून दरवर्षी 13 ते 14 सिरोही जातीच्या बिजू शेळ्या येथील शेतकऱ्यांना विकल्या जातात. यामुळे येथील शेळ्यांची जात सुधारता येईल. शेतकरी कृषी विज्ञान केंद्रात सिरोही जातीच्या शेळ्या खरेदी करू शकतात. एका वर्षावरील शेळीची किंमत 11 हजार रुपये आणि एका बोकडाची किंमत 10 हजार रुपये आहे.

Ram Temple Ayodhya : इथं होणार रामलल्ला विराजमान, पहिल्यांदाच PHOTOS आले समोर

डॉ.बलाई यांनी सांगितले की, पशुसंवर्धन विभाग, डुंगरपूरच्या माहितीनुसार 2011 मध्ये 3 लाख 91 हजार 447 शेळ्या होत्या. आता हा आकडा 7 लाख 98 हजार 620 वर पोहोचला आहे. म्हणजेच 4 लाख 71 हजार 73 शेळ्या वाढल्या आहेत. यातील 10 टक्के शेळ्या सिरोही जातीच्या आहेत. जेव्हा घरात पैशांची गरज असते, तेव्हा येथील लोक बकऱ्या विकून आपापल्या आर्थिक अडचणी सोडवतात, त्यामळे आदिवासी भागात शेळीपालन आणि कुक्कुटपालनाकडे एटीएम म्हणून पाहिले जाते.