First Aid For Burns : फटाक्यांनी अंग भाजल्यास असे करा सोपे उपाय; डॉक्टरांनी सांगितल्या या टिप्स

नवी दिल्ली, 04 नोव्हेंबर : दिवाळी हा सण खूप आनंद, आनंद, उत्साह आणि समृद्धी घेऊन येतो. दीपावली साजरी करण्याची प्रत्येकाची स्वतःची पद्धत असते. कोणी मिठाई तर कोणी दिवे लावून, कोणी फटाके फोडून हा सण साजरा करतात. तसे गेल्या काही वर्षांपासून वाढत्या प्रदूषणामुळे फटाक्यांवर बंदी घालण्यात आली आहे. मात्र, ग्रीन फटाके उडवण्यास परवानगी आहे. त्यामुळे लोक आता हरित फटाके घेऊन सणाचा आनंद लुटतात. मात्र, अनेकवेळा या सणाची रंगत फटाक्यांची आतषबाजी करताना घरातील कोणाला तरी भाजल्यास विरून जाते. अशा वेळी मग समजत नाही की आधी काय करावे? लोक घाबरतात आणि पीडित व्यक्तीची स्थिती बिघडत जाते. म्हणूनच तुमच्यासाठी हे जाणून घेणं महत्त्वाचं आहे की, फटाक्यामुळे कोणाला भाजल्यास प्रथमोपचार कसा करावा. न्यूज 18 ग्रुपने या विषयावर दिल्लीच्या सर गंगाराम हॉस्पिटलमधील प्लास्टिक आणि कॉस्मेटिक सर्जरीचे वरिष्ठ सल्लागार डॉ. अनुभव गुप्ता यांच्याशी (First Aid For Burns By Diwali Firecrackers, Sehat Ki Baat) चर्चा केली.

डॉ. अनुभव गुप्ता म्हणतात, मुळात आपण फटाक्यांपासून दूरच राहिले पाहिजे. कारण ते आपल्या आरोग्यासाठी तसेच पर्यावरणासाठी हानिकारक आहेत. परंतु, जर ग्रीन फटाक्यांना परवानगी दिली गेली असेल तर फटाके पेटवताना काही गोष्टी लक्षात ठेवणं अत्यंत आवश्यक आहे. स्व संरक्षणाकडे लक्ष देणं आवश्यक आहे. उपचारापेक्षा प्रतिबंध अधिक महत्त्वाचा आहे. म्हणूनच फटाके वाजवताना काही गोष्टींकडे लक्ष देण्याची गरज आहे.

- फटाके मोठ्यांच्या देखरेखीखाली फोडा.

- फटाके नेहमी घराबाहेर फोडा.

- जळके फटाके थंड करण्यासाठी पाण्याची बादली जवळ ठेवा.

- फटाके थेट माचिसने किंवा मेणबत्त्यांनी पेटवू नका.

- ज्या ठिकाणी फटाके जाळले जातात त्या ठिकाणी पाणी असणे आवश्यक आहे. घरामध्ये अग्निशामक यंत्र असल्यास ते खूप चांगले आहे.

नेहमी सुती कपडे घालूनच फटाके वाजवा. कारण सुती कपड्याला लवकर आग लागत नाही. जर तुम्ही सिंथेटिक कपडे घातले तर त्याला पटकन आग लागण्याचा खूप धोका असतो.

आपण स्वत: आगीच्या भक्षस्थानी आल्यास काय करावं?

डॉक्टर अनुभव गुप्ता यांच्या मते, फटाके वाजवताना शरीराचा कोणताही भाग जळला किंवा तुमच्या कपड्यांना आग लागली. म्हणून सर्वप्रथम तीन गोष्टी लक्षात ठेवाव्या त्या म्हणजे स्टॉप (Stop), ड्रॉप (Drop) रोल (Roll)

स्टॉप - तुम्ही काही करत असाल तर थांबा, धावू नका, घाबरू नका.

ड्रॉप - आपल्या हातात जे काही आहे, ज्यामध्ये आग आहे किंवा आग वाढण्याची शक्यता आहे. ते काढून टाका.

रोल - जर तुम्ही जमिनीवर असाल आणि आग तुमच्या शरीराच्या काही भागात लागल्याचे जाणवल्यास, ताबडतोब जमिनीवर पडून उलटे सुलटे व्हा. त्यामुळे ऑक्सिजनचा पुरवठा खंडित होऊन आग विझवली जाते.

आगीत इतर कोणी अडकल्यास काय करावे?

डॉक्टरांच्या म्हणण्यानुसार, जर तुमच्या समोर उभ्या असलेल्या व्यक्तीला आग लागली असेल तर लगेच कापड किंवा ब्लँकेट घेऊन ती विझवण्याचा प्रयत्न करा. कारण जोपर्यंत ऑक्सिजन मिळतो तोपर्यंत आग वाढत राहते. त्यामुळे विस्तवावर कापड किंवा घोंगडी टाकून ऑक्सिजनला जाणे थांबवले पाहिजे. जेणेकरून ती विझवता येईल.

प्रथमोपचार

आग विझवताच तो जळालेला भाग ताबडतोब नळाच्या पाण्याखाली घ्या. पाणी जळलेल्या भागाला थंड करेल आणि जळजळ अधिक खोल होण्यापासून रोखेल. यानंतर, ताबडतोब जवळच्या बर्न विशेषज्ञ किंवा प्लास्टिक सर्जनकडे जा. डोळ्याच्या कोणत्याही भागापर्यंत जळजळ पोहोचली नसल्यास, रासायनिक जळजळ झाल्यास, डोळ्याच्या डॉक्टरांना देखील दाखवावे लागेल याची नोंद घ्यावी.

हे वाचा - पालकांनो सावधान! मुलांना फटाक्यांपासून सांभाळा, Pop-Up फटाका खाल्ल्यानं 3 वर्षांच्या मुलाचा मृत्यू

घरगुती उपचार काय आहेत?

थंड पाण्याने स्वच्छ धुवा

डॉ.अनुभव गुप्ता सांगतात की, जळलेल्या भागाला पाण्याने थंड करणे हा अत्यंत महत्त्वाचा आणि सोपा उपाय आहे. वैद्यकीय शास्त्रातही हा उपाय प्रभावी आहे. आग लागलेला भाग सुमारे 5 मिनिटे थंड पाण्याखाली ठेवावा लागेल.

जळलेल्या अंगावर बटाट्याचा किंवा गाजराचा रस लावायचा?

डॉक्टर अनुभव गुप्ता यांच्या मते, कोणत्याही प्रकारची जळलेली जखम पाण्याने थंड केल्यानंतर ताबडतोब डॉक्टरांकडे जावे. कारण यामध्ये मलमपट्टी करताना लावलेली औषधे अधिक उपयुक्त ठरतात. त्यामुळे जखमा लवकर भरतात. जखमेवर काहीही ठेवले तर जखम किती खोल आहे किंवा त्वचा किती भाजली आहे हे डॉक्टरांना दिसत नाही.

हे वाचा - Petrol Price Today: दिवाळीदिवशी पेट्रोल-डिझेलच्या दरात मोठी घसरण, मुंबईत तरीही भाव शंभरीपारच!

खोबरेल तेल किंवा तुळशीचा रस लावणे चांगले आहे का?

डॉक्टर अनुभव गुप्ता यांच्या मते, जळलेल्या जखमेवर खोबरेल तेल लावल्याने लगेच फायदा होत नाही. जखम थंड झाल्यावर डॉक्टरकडे जाणे आणि ती दाखवणे हे सर्वात महत्त्वाचे आहे.

क्रीम लावू शकता

डॉक्टर अनुभव गुप्ता सांगतात की, जळल्यानंतर डॉक्टरांपर्यंत पोहोचण्यास उशीर होत असेल आणि वेदना अधिक होत असतील, तर तुम्ही लगेच त्या भागावर क्रीम लावू शकता. Silverex, Soframycin प्रमाणे आणि जर तुमच्याकडे Megaheal असेल तर उत्तम. शरीराचा अधिक भाग जळाल्यास शरीरातील द्रव कमी होतो. अशा स्थितीत रुग्णाला अधिकाधिक द्रवपदार्थ खायला द्यावेत.