भारतीय विमानतळांवर FTR मशिन लावणार! काय आहे हा प्रकार? विकसित देशात का होतोय विरोध?

नवी दिल्ली, 6 डिसेंबर: देशातील विमानतळांवर लवकरच चेहऱ्याची ओळख पटवणारी यंत्रणा (Face Recognition System) इन्स्टॉल करण्याचा निर्णय भारतीय विमान वाहतूक मंत्रालयाने (Aviation Ministry) घेतला आहे. देशातील चार विमानतळांवर हा प्रकल्प पहिल्यांदा राबविण्यात येणार आहे. केंद्र सरकारमधील नागरी विमान वाहतूक राज्यमंत्री जनरल (सेवानिवृत्त) व्ही के सिंग यांनी नुकतीच माहिती दिली की आता विमानतळावर फेशियल रेकग्निशन सिस्टीम बसवण्यात येणार आहेत. ही विशेष यंत्रणा तयार करण्याचे काम स्वत: भारतीय विमानतळ प्राधिकरण (Airport Authority of India) करत आहे.

तंत्रज्ञान सध्या भारतात कुठेच नाही

भारतातील कोणत्याही विमानतळावर चेहरा ओळखण्याच्या तंत्रज्ञानाचा वापर अद्याप सुरू झालेला नाही. AAI भारतातील वाराणसी, पुणे, कोलकाता आणि विजयवाडा या चार विमानतळांवर राबविण्यात येणाऱ्या डिजी यात्रा प्रकल्पाच्या पहिल्या टप्प्यात या तंत्रज्ञानाचा वापर सुरू करण्याची योजना आखत आहे.

काय फायदा होईल?

चेहरा ओळखण्याच्या तंत्रज्ञानावर आधारित बायोमेट्रिक बोर्डिंग सिस्टीम लोकांची त्वरित ओळख करण्यास मदत करते, ज्यामुळे विमानतळावरील तपासणी आणि इतर प्रक्रियेसाठी लागणारा वेळ कमी होण्यास मदत होईल. त्यामुळे विमानतळावरील लोकांचा आणि कर्मचाऱ्यांचा वेळ वाचणार आहे.

हे तंत्रज्ञान काय आहे?

फेशियल रेकग्निशन सिस्टीम कॅमेऱ्याद्वारे एखाद्या व्यक्तीच्या चेहऱ्याबद्दल तपशीलवार माहिती कॅप्चर करण्यासाठी संगणक अल्गोरिदम वापरतात. हे नंतर आधीपासून सबमिट केलेल्या प्रतिमांवर आधारित सुरक्षित डेटाबेसमधील डेटाशी या डेटाशी जुळते. यामुळे व्यक्तीची त्वरित ओळख होते.

बायोमेट्रिक प्रणालीमध्ये खूप प्रभावी

विमानतळावर येणाऱ्या प्रवाशांची ओळख पटवण्यासाठी आणि त्यांच्या वैधतेसाठी हे तंत्रज्ञान वापरले जाते. हवाई प्रवासाच्या संवेदनशीलतेमुळे येथे प्रत्येक प्रवाशाची कसून तपासणी केली जाते. या तपासात बराच वेळ जातो. याशिवाय या तंत्रज्ञानामुळे व्यक्तीची अनेक प्रकारची माहिती मिळू शकते. ज्याचा तपासात उपयोग होतो.

काय सांगता! सांडपाणी अन् कचऱ्यापासून कारची इंधननिर्मिती! नितीन गडकरींची माहिती

बोर्डिंग सिस्टीम अशा प्रकारे काम करेल

बायोमेट्रिक बोर्डिंग सिस्टीममध्ये विमानतळाच्या प्रवेशाच्या वेळी, कॅमेरा प्रवाशाचे छायाचित्र कॅप्चर करेल, ज्याची सिस्टीम फेशियल रिकग्निशन तंत्रज्ञानाच्या यंत्रणेद्वारे डेटाबेसमधील छायाचित्रांशी तुलना करेल. ही छायाचित्रे पासपोर्ट आणि इतर सरकारी किंवा अधिकृत कागदपत्रांसह सादर केली जाऊ शकतात.

प्रक्रिया अधिक चांगली होण्याची अपेक्षा

विमानतळावरील विश्रामगृहांसह विविध ठिकाणी प्रवेश नियंत्रित करण्यासाठी ही यंत्रणा वापरली जाऊ शकते. बॅगेज लिफ्ट आणि संबंधित प्रवासी यासारख्या इतर प्रक्रियेशी जुळण्यासाठी याचा वापर केला जाऊ शकतो, ज्यामुळे प्रवासी आणि विमानतळ दोघांचाही वेळ वाचेल. हे अमेरिकेसह जगभरातील अनेक विमानतळ आणि रेल्वे स्थानकांवर लागू आहे.

टेन्शन कमी होणार; आता पेट्रोल पंपावरच मिळणार Electric Vehicles चार्जिंगची सुविधा

या तंत्रज्ञानाच्या परिणामकारकतेबद्दल आणि वापराबाबत शंका उपस्थित करण्यात येत आहेत. त्यामुळे अनेक विकसित देशांमध्ये या तंत्रज्ञानाचा निषेधही होत आहे. इतकंच नाही तर हे तंत्रज्ञान गोपनीयतेसाठीही धोकादायक मानलं जात आहे. याशिवाय अनेकांना भीती वाटते की यामुळे हवाई प्रवास अधिक महाग होईल, ज्यामुळे तो सर्वसामान्यांच्या आवाक्याबाहेर जाईल.