एका 20 वर्षीय बेरोजगार तरुणाने राज्यापासून केंद्रापर्यंत कसा दिला हादरा! हार्दिक यांची नेता बनण्याची कहाणी

अहमदाबाद, 14 एप्रिल : सामान्य दिसणाऱ्या हार्दिक पटेल यांच्या चेहऱ्यावर नक्कीच एक खास गोष्ट आहे, ती म्हणजे त्यांचा जबरदस्त आत्मविश्वास. खरं सांगायची हिंमत. एवढी मोठी चळवळ उभी करण्याचे कौशल्य जे चांगल्या लोकांच्या हातात नाही. काही वर्षांपूर्वी त्यांनी गुजरातमध्ये जे काही केले ते स्वप्नापेक्षा कमी नव्हते. 2015 मध्ये गुजरातमध्ये पाटीदार पटेलांच्या आंदोलनाने ज्या प्रकारे संपूर्ण राज्य व्यापले होते, त्याची कल्पनाही कोणी करू शकत नाही. बेरोजगार असलेला हा तरुण अतिशय सामान्य कुटुंबातून आला होता. त्यावेळी त्यांचं वय होतं अवघं वीस वर्ष. तुम्हीच विचार करा, या युगात एक युवक एवढी मोठी चळवळ कशी निर्माण करू शकतो की राज्याबरोबरच केंद्र सरकारही हादरून जावे. तो चेहरा देशाचा प्रसिद्ध चेहरा बनला. ते बोलले की हजारो पटेल त्यांच्या मागे उभे असायचे. 2015 मध्ये अहमदाबादमध्ये हार्दिक पटेल यांची रॅली खऱ्या अर्थाने ऐतिहासिक असल्याचे म्हटले जात होते. मात्र, त्यानंतर त्यांच्यावर अनेक आरोपही झाले. अनेक कायदे मोडल्याच्या केसेस झाल्या, पण हार्दिक पटेल यांचा असा करिष्मा झाला होता, जो थांबवणे अशक्य वाटत होते. आज तेच हार्दिक पटेल काँग्रेस नेतृत्वावर प्रचंड नाराज आहे. नाराजी व्यक्त करत त्यांनी काँग्रेसला स्पष्ट इशारा दिला आहे की, एकतर त्यांच्यासाठी प्रत्यक्षात भूमिका निश्चित करा आणि त्यांना पुढे आणा, अन्यथा त्यांनी अन्य मार्गाने बघावे. मात्र, सध्या काँग्रेसची जी स्थिती आहे, त्यात प्रत्येक राज्यात सारख्याच अडचणींचा सामना करावा लागत आहे. प्रादेशिक पक्ष नाराज असून थेट हायकमांडलाच आव्हान देत आहेत. 2017 च्या गुजरात निवडणुकीत त्यांनी काँग्रेसचा जोरदार प्रचार केला आणि भाजपसमोरही मोठं आव्हान उभं केलं यात शंका नाही. त्या निवडणुकीत काँग्रेसने जितक्या जागा जिंकल्या त्यातही हार्दिकची भूमिका होती, असे मानले जात होते. मात्र, त्यानंतर 17 आमदारांनी काँग्रेस सोडून भाजपमध्ये प्रवेश केला. गुजरातमध्ये पुन्हा निवडणुका येणार आहेत. राज्यात या वर्षअखेरीस होणाऱ्या विधानसभा निवडणुकीपूर्वी राजकीय मोर्चेबांधणी सुरू झाली आहे. इथपर्यंत कसे पोहचले? एका अनुभवी नेत्याप्रमाणे हार्दिक यांनी योग्य वेळी काँग्रेस हायकमांडसमोर आपली नाराजी व्यक्त केली आहे. हार्दिकच्या नाराजीची कारणे आहेत. त्याआधी आपण हार्दिक यांनी राजकारणात न येता पाटीदार पटेलांचे मोठे आंदोलन कसे सुरू केले ते पाहू. एका सामान्य व्यावसायिक कुटुंबातून हार्दिकचा जन्म 20 जुलै 1993 रोजी गुजरातमधील विरमगाम येथे झाला. ते आता 28 वर्षांचे आहेत. पण, राजकीय परिपक्वतेत त्यांना तोड नाही. अल्पावधीतच त्यांनी राष्ट्रीय स्तरावर मोठी ओळख निर्माण केली आहे. त्यांच्या वडिलांनी सबमर्सिबल पंप बसवण्याचा माफक व्यवसाय करत होते. शालेय शिक्षण घेऊन इंटर उत्तीर्ण झाल्यानंतर हार्दिकही वडिलांच्या व्यवसायात मदत करायचा. कुटुंब माफक उत्पन्नाचे होते. व्यवसायासोबत वडीलही काँग्रेसचे कार्यकर्ते होते. PM Museum : पंतप्रधान संग्रहालय पाहून व्हाल अचंबित! फोटोच्या माध्यमातून पहा झलक कॉलेजमध्ये लीडर व्हायला सुरुवात केली अभ्यासात तो सामान्य विद्यार्थी होता. त्यांचं क्रिकेटवर प्रचंड प्रेम होते. स्वभाव तापटही होता, त्यांना जे वाटले ते त्यांनी केले. 2010 मध्ये त्यांचे नेते बनण्यास सुरुवात झाली. ते अभ्यासासाठी अहमदाबादला गेले. तिथे सहजानंद कॉलेजमध्ये निवडणूक लढवण्याचा निर्णय घेतला. सरचिटणीसपदी बिनविरोध निवड झाली. येथून खर्‍या अर्थाने त्यांच्या आयुष्यात राजकीय किडा शिरला. सरदार पटेल गटात सामील झाले यानंतर ते सरदार पटेल ग्रुप या पटेलांच्या प्रभावशाली संघटनेत सामील झाले. ही पाटीदार पटेलांची युवा संघटना आहे. एका महिन्यापेक्षा कमी कालावधीत त्यांना विरमगामच्या जिल्हा युनिटचे प्रमुख बनवण्यात आले. मात्र, नंतर या गटाच्या प्रमुखाशी त्यांचे मतभेद झाले आणि त्यांना तेथून जावे लागले. पण त्याच्या आयुष्याचा टर्निंग पॉइंट नुकताच येणार होता, जो त्याचं आयुष्य बदलून टाकणार होता. हाच टर्निंग पॉइंट होता ज्याने हार्दिकला ओळख दिली 2015 मध्ये त्यांच्या बहिणीला चांगले गुण मिळूनही शिष्यवृत्ती मिळाली नाही. आपल्या बहिणीच्या मैत्रिणीचा नंबर खूप कमी असूनही ती ओबीसी म्हणजेच इतर मागास वर्गातून आल्याने तिला शिष्यवृत्ती मिळाली हे त्याला समजले. येथूनच त्यांनी पाटीदार पटेलांना ओबीसींमध्ये आरक्षण देण्यासाठी आंदोलन करण्याचा निर्णय घेतला. सुरुवातीला त्यांच्या आंदोलनाबद्दल लोकं एका कानाने ऐकायचे आणि दुसऱ्या कानाने सोडून द्यायचे. पण, हार्दिक आपल्या सवयीनुसार या प्रकरणात ठाम होता. त्याला न डगमगता काहीतरी करायचं होतं. पाटीदार आरक्षण आंदोलन सुरू त्यांनी पाटीदार अनामत आंदोलन समिती स्थापन केली. पाटीदार पटेलांना सरकारी धोरणांचा लाभ का मिळत नाही, अशी भाषणे ते देऊ लागले. त्यांनाही ओबीसीमध्ये समाविष्ट करून आरक्षण द्यावे. लोक या समितीत सामील होऊ लागले. पाटीदार पटेलांमध्ये एक नेता आणि उत्साह होता. आधी त्यांना त्यांच्या जिल्ह्यात हाताशी धरले गेले आणि नंतर त्यांच्या पाटीदार आरक्षण आंदोलनाच्या चर्चा लगतच्या जिल्ह्यांमध्ये रंगू लागल्या. लवकरच ही चळवळ गुजरातमध्ये पसरली जुलै 2015 पासून त्यांचे हे आंदोलन गुजरातमध्ये मोठे आंदोलन बनले होते. गुजरातच्या प्रत्येक जिल्ह्यात पाटीदार पटेल मोठ्या संख्येने या आंदोलनात सहभागी झाले होते. सुरुवातीला गुजरातच्या भाजप सरकारने हार्दिक आणि त्यांच्या आंदोलनाला हलकेच घेतले. आंदोलन पडायला वेळ लागणार नाही असे त्यांना वाटले. पण तसे होणार नव्हते. हार्दिक राज्यात ठिकठिकाणी रॅली काढत होता आणि त्यात आपला नवा नेता पाहून पाटीदार लोकांना अभिमान वाटत नव्हता. अहमदाबादची रॅली अभूतपूर्व होती विशेषत: 25 ऑगस्ट 2015 रोजी त्यांनी अहमदाबादमधील जीएमजीसी मैदानावर सभा घेतली तेव्हा त्याचे अभूतपूर्व मेळाव्यात रूपांतर झाले. पाटीदार पटेल सर्व बाजूंनी पोहोचले. सर्व वयोगटात आले. तरुणांपासून वृद्धापर्यंत. ही संख्या एवढी होती की गुजरात सरकारला हे आंदोलन खूप मोठे झाले आहे, याची जाणीव झाली. पोलिसांचा अजब कारभार; एका वर्षाच्या मुलाला केलं आरोपी, आता प्रकरण अंगाशी आल्यावर सांगतात… खटले नोंदवले गेले पण राष्ट्रीय स्तरावर प्रसिद्धी मिळाली मात्र, या विशाल रॅलीनंतर गुजरातमध्ये हिंसाचार, तोडफोड सुरू झाली. संतप्त पाटीदार पटेलांनी अनेक ठिकाणी नाराजी व्यक्त केल्यावर गुजरातमधील अनेक शहरांमध्ये कर्फ्यू लावावा लागला. लष्कराला पाचारण करावे लागले. हार्दिकवर देशद्रोहापासून अनेक गुन्हे दाखल आहेत. त्याला अटकही झाली. एकंदरीत तो तरुण 20 वर्षांचा हार्दिक पटेल राष्ट्रीय स्तरावर प्रसिद्ध झाला. वृत्तपत्रांपासून ते टीव्हीपर्यंत देशभर त्यांचीच चर्चा झाली. उच्च न्यायालयाने शिक्षा सुनावली 25 जुलै 2018 रोजी, गुजरात उच्च न्यायालयाने त्याला दंगल, मालमत्तेचे नुकसान केल्याबद्दल दोषी ठरवले आणि त्याला 50,000 रुपयांच्या दंडासह दोन वर्षांच्या कारावासाची शिक्षा सुनावली. त्यांना निवडणूक लढविण्यास बंदी घालण्यात आली होती. त्यामुळे त्यांना आतापर्यंत निवडणूक लढवता आली नाही. या शिक्षेविरोधात ते सर्वोच्च न्यायालयात गेले. 12 एप्रिल 2022 रोजी सर्वोच्च न्यायालयाने त्यांच्या शिक्षेला स्थगिती दिली. याचा अर्थ ते निवडणूक लढवू शकतात. काँग्रेसवर नाराज का? 2017 च्या निवडणुकीत हार्दिक यांनी काँग्रेसला जोरदार पाठिंबा दिला होता. त्यानंतर ते स्वतः काँग्रेसमध्ये दाखल झाले. त्यानंतर काँग्रेसने त्यांना गेली दोन वर्षे गुजरात काँग्रेसचे कार्याध्यक्ष केले. मात्र, पक्ष आपल्याला कोणत्याही निर्णयात सोबत घेत नाही किंवा बैठकीला बोलावत नाही, असा आरोप हार्दिकने केला आहे. आता लक्झरी लाइफ जगत आहात का? हार्दिक पूर्वीसारखा साधेपणाने जगायचा, आता तो त्यापासून पूर्णपणे बदलला आहे. पटेल आरक्षण आंदोलनात मिळालेल्या निधीचा गैरवापर केल्याचा आरोप त्यांचे दोन सहकारी केतन पटेल आणि चिराग पटेल यांनी केला. जे हार्दिकला ओळखतात ते सांगतात की आता तो लक्झरी लाइफ जगू लागला आहे. काँग्रेसवर नाराजी का व्यक्त करताय? या वर्षाच्या उत्तरार्धात गुजरात राज्याच्या निवडणुकांपूर्वी काँग्रेसमध्ये आपली पकड मजबूत करणे आणि स्वतःला आघाडीच्या भूमिकेत पाहणे यासाठी हा आटापिटा चालू आहे. एकेकाळी ते स्वतः पाटीदार पटेलांची संघटना असलेल्या खोडलग्राम ट्रस्टचे प्रमुख नरेश पटेल यांना काँग्रेसमध्ये आणू इच्छित होते. आता नरेश काँग्रेसमध्ये प्रवेश करण्यासोबत ते काँग्रेसचा मुख्यमंत्रीपदाचा चेहरा देखील असू शकतात, अशी चर्चा आहे. ही गोष्ट हार्दिक यांना अस्वस्थ करणारी आहे. त्यामुळे काँग्रेसमध्ये आपली भूमिका कशी आणि किती असेल याची खात्री त्यांना करायची आहे. अन्यथा ते त्यांचा दुसरा मार्गही पाहू शकतात. नरेश पटेल हे पाटीदार पटेलांमध्ये ल्युआ पटेल आहेत, ज्यांची संख्या आणि प्रभाव जास्त आहे. हार्दिक कडवा पटेल आहे. आतापर्यंत पाटीदार पटेल हे भाजपचे मूळ मतदार होते, पण आता तेही काही बाबतीत भाजपवर नाराज असल्याचे बोलले जात आहे.

• Follow us on