तुमच्या आसपास इमारत पाडली जात असेल तर सावधान! गंभीर आजारांचा धोका, अशी घ्या काळजी

नोएडा, 27 ऑगस्ट : गेल्या वर्षी सर्वोच्च न्यायालयाच्या आदेशानंतर आता 28 ऑगस्ट रोजी नोएडातील ट्विन टॉवर्स मोठ्या प्रमाणात स्फोटकांचा वापर करुन पाडण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. ट्विन टॉवर ही खूप मोठी इमारत आहे, त्यामुळे ती पाडल्यास मोठ्या प्रमाणात धूळ आणि धुराचे लोट आकाश व्यापू शकतात. काही क्षणांसाठी मोठा आवाज आणि हादरे यासारखी परिस्थिती निर्माण होईल. या प्रकरणी आरोग्याबाबत दक्षता घेण्याबाबत शासनाकडून किंवा प्रशासनाकडून आतापर्यंत कोणतीही सूचना जारी करण्यात आलेली नसली, तरी ही उंच इमारत पाडणे अनेक अर्थाने आरोग्याच्या दृष्टीने चिंताजनक बाब ठरू शकते. याबाबत आम्ही आमच्या तज्ज्ञांशी बोललो. त्यात श्वसन रोगांचे तज्ज्ञ आणि पर्यावरण तज्ज्ञांचाही समावेश आहे. आम्ही यामध्ये अमेरिकन सरकारच्या एका अहवालाचा हवाला देणार आहोत की अशा परिस्थितीत जगभरात काय खबरदारी घेण्यात आली आहे. काही वर्षांपूर्वी, जेव्हा चीनने एकाच वेळी 15 उंच इमारती पाडल्या, तेव्हाही तो खूप चर्चेचा विषय बनला होता. नोएडाचे ट्विन टॉवर्स कधी उद्ध्वस्त केले जातील, त्याचा पर्यावरणीय आणि आरोग्यावर होणारा परिणामही त्या वेळी वारा कसा वाहत आहे आणि तो कोणत्या दिशेने जातो यावरही बऱ्याच अंशी अवलंबून असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. तसेच हवामान कसे आहे? पावसाचे वातावरण असेल तर पर्यावरण आणि आरोग्यावर होणारा परिणाम बऱ्याच अंशी दूर होईल. वारा जोराने असल्यास धूळ आणि धुराचे कण दूरवर पसरतील वास्तविकता अशी आहे की ट्विन टॉवर पाडताना हवामान आणि वाऱ्याची दिशा सामान्य नसेल तर धुळीचे बारीक कण दूरवर पसरून श्वसनाचे आजार होऊ शकतात किंवा अशा आजारांनी ग्रासलेल्या लोकांना त्रास होऊ शकतो. त्याचप्रमाणे डोळ्यांपासून कानापर्यंतच्या समस्याही असू शकतात. त्यामुळे पाडण्यात येणाऱ्या इमारतीच्या आजूबाजूच्या निवासी वसाहती आणि कार्यालयांमध्ये काम करणाऱ्या लोकांनी अनेक तास जागा रिकामी करून त्यापासून दूर जावे. मात्र, सुप्रीम कोर्टाने ट्विन टॉवर्स पाडण्याचा निर्णय दिला असताना, या सर्व बाबी लक्षात घेता, आजूबाजूच्या सेक्टरमधील आरडब्ल्यूए सोसायट्यांनी या स्फोटाचा परिणाम होण्याची चिंता व्यक्त केली होती. जिथेही पाडकाम होते त्या परिसरात अनेक समस्या निर्माण होतात या प्रकारात सामान्यतः काय घडते हे पहिल्यांदा समजून घेऊ, नंतर तज्ज्ञ काय म्हणतात यावर चर्चा करू. जगभरात जिथे जिथे मोठ्या पाडाव (Demolition) होत आहेत तिथे धूळ आणि धूर ही एक मोठी समस्या बनते. यासोबतच ढिगारा हटवण्यासाठी अवजड मशिन्सचा सतत आवाज येत असल्याने त्याचाही वाईट परिणाम आजूबाजूच्या परिसरातील रहिवाशांवर होत आहे. इमारत बांधकामात एस्बेस्टोस आणि रासायनिक वापराचे प्रतिकूल परिणाम साधारणपणे जे धुळीचे कण जड असतात, ते हवेत उडतात आणि काही तासांत खाली येतात, पण हलके आणि सूक्ष्म कण दूरवर जातात आणि पर्यावरणावर आणि आरोग्यावर परिणाम करत राहतात. इमारतींमध्ये एस्बेस्टोसपासून रसायनांपर्यंत अनेक प्रकारचे साहित्य वापरले जाते, त्यांचाही विपरीत परिणाम होतो. बचाव कसा करायचा अमेरिकन सरकारच्या एका अहवालात याच्या संरक्षणासाठी काही गोष्टींवर भर देण्यात आला आहे. ज्यामध्ये साउंडप्रूफ प्लगसाठी कानात इअरप्लग घालण्यास सांगितले आहे. डोळ्यांवर चष्मा घालणे आणि धुळीपासून बचाव करण्यासाठी नेहमी मास्क घालणे आवश्यक असल्याचे सांगितले जाते. मास्कऐवजी ओला रुमालही नाक आणि तोंड झाकून ठेवल्यास श्वसनमार्गामध्ये धुळीचा प्रवेश टाळता येईल. PHOTO : नोएडातील ट्वीन टॉवर स्फोटाने नाही तर इम्प्लोजन पद्धतीने पाडणार! पर्यावरणाची काळजी का? सहसा, इमारती कोसळतात तेव्हा त्यांचा प्रचंड आवाज आणि कंपन होते. परंतु, सुदैवाने आजच्या तंत्रज्ञानामध्ये स्फोटके अशा प्रकारे पेरली जातात की काही सेकंदात सर्वात मोठी इमारत देखील क्षणात कोसळते. ढिगाऱ्यात अनेक वस्तू जळाल्या जातात, जी पर्यावरणाच्या दृष्टीने चिंतेची बाब आहे. अवजड यंत्रांच्या हालचालीमुळे कंपन काहीवेळा अवजड यंत्रे ज्यांना राडारोडा उचलण्यासाठी किंवा ढिगाऱ्याच्या मोठ्या संरचना कापण्यासाठी वापरले जाते, त्यांच्या हालचालीने कंपन जाणवते, जे हँड व्हायब्रेशन सिंड्रोम सारख्या रोगांचे वाहक देखील असू शकतात. जे कामगार पाडण्याच्या ठिकाणी आहेत, त्यांना कान, डोळे, डोके, हात आणि पाय संरक्षकांसह पीपीई किट घालण्याचा सल्ला दिला जातो. श्वसनाचे आजार होऊ शकतात CSE म्हणजेच सेंटर फॉर सायन्स अँड एन्व्हायर्नमेंट या पर्यावरण संस्थेशी संबंधित पर्यावरण तज्ज्ञ विवेक चट्टोपाध्याय म्हणतात की, नोएडामध्ये पाडण्यात येत असलेल्या उच्चभ्रू इमारतीचा पर्यावरणावर परिणाम होणार हे निश्चित आहे, पण तो कितपत होईल, हे पाहणे महत्त्वाचे आहे. ते म्हणाले की अनेक गोष्टींच्या धुळीचे कण इतके दाट असतात की ते दूरवर पसरतात. मात्र, तो किती दूर आणि कसा पसरेल हे वाऱ्याच्या परिस्थितीवर अवलंबून असेल. ते म्हणाले की त्याचा श्वासावर परिणाम होऊ शकतो, म्हणून नक्कीच मास्क घाला. विशेषत: कार्डिओ, दमा आणि श्वसनाचे इतर आजार असलेल्यांनी विशेष काळजी घ्यावी. त्यांनी एकतर काही काळासाठी हा परिसर सोडावा किंवा त्यांना त्यांच्या घरात पूर्णपणे कोंडून ठेवावे.

• Follow us on