India Vs China | चीनच्या परराष्ट्रमंत्र्यांच्या दौऱ्याने सीमावाद निवळणार का? जाणून घ्या भारताची रणनीती

नवी दिल्ली, 25 मार्च : चीनचे परराष्ट्र मंत्री वांग यी (Chinese Foreign Minister Wang Yi) हे सध्या भारत दौऱ्यावर आहेत. लडाखमधील प्रत्यक्ष नियंत्रण रेषेवर (LAC) मे 2020 पासून सीमा विवादाच्या मुद्द्यावरून भारत आणि चीनमध्ये सुरू असलेल्या लष्करी संघर्षानंतर वांग यांची ही पहिलीच भारत भेट आहे. ते शुक्रवारी भारताचे परराष्ट्र मंत्री एस जयशंकर (Indian Foreign Minister S Jaishankar) आणि राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार अजित डोवाल (NSA Ajit Doval) यांची भेट घेत आहेत. या भेटीत भारत-चीन सीमा वादावर तोडगा निघेल, अशी आशा आहे. वास्तविक, ही केवळ आशा आहे. ती पूर्ण होईल की नाही हे कोणालाच माहीत नाही. पण त्याच्याशी संबंधित काही नवीन आणि जुन्या बाबी आहेत, ज्याचा अंदाज घेता येऊ शकतो. येथे 5 पॉइंट मध्ये तेच करण्याचा प्रयत्न करूया. भारतात येण्यापूर्वी वांग यांचे काश्मीरवर वादग्रस्त वक्तव्य चीनचे परराष्ट्रमंत्री भारतात येण्यापूर्वीच पाकिस्तानातून (Pakistan) आले आहेत. तेथे त्यांनी इस्लामाबादमधील इस्लामिक सहकार्य संघटनेच्या (OIC) बैठकीत भाग घेतला. इतकंच नाही तर त्यांनी काश्मीरच्या मुद्द्यावर वादग्रस्त वक्तव्यही केलं होतं. मुस्लिम देशांच्या गट- OIC च्या बैठकीत पाकिस्तानने काश्मीरचा मुद्दा उपस्थित केला. पाकिस्तानचे पंतप्रधान इम्रान खान यांनी आपल्या भाषणात सदस्य देशांची खिल्ली उडवली. म्हणाले, ‘57 देशांचा हा गट मुस्लिमांशी संबंधित काश्मीर, पॅलेस्टाईनसारख्या संवेदनशील मुद्द्यांवर कोणताही प्रभाव टाकू शकत नाही. काश्मीर आणि पॅलेस्टाईनच्या लोकांच्या हक्कांच्या लढ्यात आम्ही त्यांना साथ देऊ शकलो नाही. यानंतर चीनचे परराष्ट्र मंत्री वांग यी (Wang Yi) यांनी आपल्या भाषणात सांगितले की, ‘आज आम्ही काश्मीरवर अनेक इस्लामिक मित्रांचे शब्द पुन्हा ऐकले. चीनलाही या मुद्द्यावरून त्याच अपेक्षा आहेत, ज्या या देशांना आहेत. भारताकडून सडेतोड प्रत्युत्तर ओआयसीमध्ये वांग यी यांचे भाषण होताच भारताने त्वरित प्रतिक्रिया दिली. परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते अरिंदम बागची यांनी प्रसारमाध्यमांसमोर सांगितले, “चीनचे परराष्ट्र मंत्री वांग यी यांनी ओआयसीच्या उद्घाटन समारंभात केलेल्या भाषणात भारताचा संदर्भ अनावश्यक होता.” आम्ही ते पूर्णपणे नाकारतो. केंद्रशासित प्रदेश (Kashmir) संबंधित प्रश्न हे पूर्णपणे देशाच्या अंतर्गत बाबी आहेत. म्हणजेच भारताने आपल्या भूमिकेतून स्पष्ट संकेत दिले की ते कोणत्याही दबावापुढे किंवा सौदेबाजीच्या परिस्थितीपुढे झुकणार नाहीत. पूर्वीप्रमाणेच ते आपल्या भूमिकेवर ठाम आहे. बापरे! अमेरिकेत एका महिन्यात 270000 मुले कोरोना पॉझिटिव्ह मोदींच्या नेतृत्वात चिकाटीने संघर्ष करण्याची रणनीती पंतप्रधान नरेंद्र मोदी (PM Nrendra Modi) यांच्या नेतृत्वाखाली चीनसारख्या उदयोन्मुख जागतिक शक्तींचा सामना करण्याच्या भारताच्या रणनीतीत मोठा बदल झाल्याचे आंतरराष्ट्रीय घडामोडींचे तज्ज्ञ सांगतात. आता धैर्य आणि संयम ठेवून थेट स्पर्धेची रणनीतीजोरदार अवलंबली जात आहे. परराष्ट्र मंत्री एस जयशंकर आणि NSA अजित डोवाल हे धोरण राबवत आहेत. म्हणूनच जून 2020 मध्ये लडाखच्या गलवान खोऱ्यात चीनने आक्रमक वृत्ती दाखवली तेव्हा भारताने त्यांच्याच भाषेत प्रत्युत्तर दिले. त्यानंतर दोन्ही देशांमधील हिंसक संघर्षात भारताचे 20 जवान शहीद झाले. तर चीनचे सुमारे 45 सैनिक मारले गेले. चीनसाठी हा मोठा धक्का होता. यानंतर चीनने लडाख सीमेवर सैन्य तैनात केले, भारतानेही त्याच स्तरावर सैन्य तैनात केले. त्यानंतर, लष्करी-कमांडर-स्तरीय चर्चेच्या 14 फेऱ्यांदरम्यान, भारताच्या सैन्याने विवादित ठिकाणांहून जितकी माघार घेतली तितकीच चीनने माघार घेतली. दरम्यान, चीनने सप्टेंबर 2020 आणि सप्टेंबर 2021 मध्ये भारतासोबत वाटाघाटी करण्याचा प्रयत्न केला. या प्रसंगी चीनचे परराष्ट्र मंत्री वांग यी यांनी त्यांचे भारतीय समकक्ष एस जयशंकर यांची मॉस्को आणि दुशान्बे येथे भेट घेतली. सीमा वाद बाजूला ठेवून द्विपक्षीय व्यापाराबाबत बोलण्यासाठी त्यांना समजावण्याचा प्रयत्न केला. पण भारताने त्याला फटकारलं. आधी सीमावाद सोडवला जाईल, मग व्यापार होईल. धक्कादायक! लिफ्टमध्ये मालकिणीसोबत…; पाळीव श्वानाचं भयंकर कृत्य CCTV मध्ये कैद पाकिस्तानच्या शैलीत चीनशी सामना करण्याची रणनीती अर्थ अगदी स्पष्ट आहे. सध्या भारत सरकार पाकिस्तानच्या स्टाईलने चीनशी व्यवहार करण्याची रणनीतीअवलंबत आहे. म्हणजेच ज्याप्रमाणे पाकिस्तानच्या आक्रमकतेला थेट, दुहेरी शक्तीने चोख प्रत्युत्तर दिले जाते, त्याचप्रमाणे भारताने चीनसमोर आक्रमक पवित्रा स्वीकारला आहे. ज्या प्रकारे पाकिस्तानला स्पष्टपणे सांगितले आहे की, दहशतवादाच्या मुद्द्यावर आधी चर्चा केली जाईल. त्याच्या निर्मूलनाची व्यवस्था केली जाईल. त्यानंतर व्यापार आणि द्विपक्षीय संबंध पुढे जातील. अशातच चीनला आधी सीमावाद सोडवावा लागेल, अशी चिन्हे स्पष्ट झाली आहेत. भारताने हे ऐकले पाहिजे आणि त्याचे पालन केले पाहिजे. मग व्यापार, व्यवसाय यावर चर्चा होईल. वांग यांच्या दौऱ्यातून काय मिळणार? या पैलूंकडे पाहिल्यास वांग यी यांच्या भेटीतून काही तोडगा निघणार नाही, असे दिसते. पण हे देखील पूर्णपणे योग्य नाही. आधीच नमूद केल्याप्रमाणे संपूर्ण धैर्य आणि संयमाने लढण्याचे धोरण भारताने ठामपणे निवडले आहे. याचा अर्थ असाही होतो की जर चीननेच (वांग यी निमंत्रण न देता भारतात आले आहेत) पुढाकार घेतला असेल तर भारतही त्याला पूर्ण वाव देईल. मात्र, आताही अट तशीच राहणार आहे, की आधी सीमावाद सोडवावा.

• Follow us on