युक्रेनच्या संकटात अमेरिकेने म्यानमारच्या हिंसाचाराला नरसंहार का म्हटले?

न्यूयॉर्क, 22 मार्च : युक्रेन-रशिया युद्ध (Russia Ukraine war) संपवण्यासाठी सध्या जगभर प्रयत्न सुरू आहेत. दरम्यान, अमेरिकेने (USA) म्यानमारमध्ये (Myanmar) रोहिंग्या मुस्लिमांविरुद्ध अनेक वर्षांपासून सुरू असलेल्या लष्करी हिंसाचाराला नरसंहार (Genocide) म्हटले आहे. म्यानमारच्या मोठ्या लोकसंख्येवर होणारे अत्याचार हे रोहिंग्यांना अंशत: किंवा पूर्णपणे संपवण्याच्या उद्देशाने असल्याचे पुराव्यांवरून स्पष्ट होते, असे अमेरिकेचे परराष्ट्रमंत्री अँटनी ब्लिंकन यांनी अमेरिकेच्या वतीने जाहीर केले.

व्यापक आणि नियोजित हिंसाचार?

अमेरिकेने आपल्या घोषणेमध्ये युक्रेन संकटाचा उल्लेख केलेला नाही. पण युक्रेनच्या संकटात अमेरिकेची भूमिका पाहता अनेक तज्ज्ञही अमेरिकेचा प्रभाव कमी मानत होते. सोमवारी वॉशिंग्टनमधील होलोकॉस्ट मेमोरियल म्युझियममध्ये बोलताना ब्लिंकन यांनी रोहिंग्यांवरील हल्ल्यांचे वर्णन “अत्यंत विस्तृत आणि सुनियोजित” असे केले.

वर्षानुवर्षे हिंसाचार सुरू

या म्युझियममध्ये रोहिंग्यांचे देशातून पलायनही प्रदर्शित करण्यात आले आहे. ज्यामध्ये 'बर्माचा नरसंहाराचा मार्ग' असे वर्णन करण्यात आले आहे. म्यानमार या बौद्ध बहुसंख्य देशात, लष्कराने 2017 मध्ये पश्चिम राखीनमध्ये मुस्लिम रोहिंग्यांवर हल्ले करण्यास सुरुवात केली. तर यापूर्वी 2014 च्या जनगणनेत रोहिंग्यांचा समावेश करण्यात आला नव्हता.

लाखो लोक स्थलांतरित

या हिंसाचारामुळे सुमारे साडेआठ लाख रोहिंग्यांना बांग्लादेशात स्थलांतरित व्हावे लागले, जिथं त्यांच्यासोबत हत्या, बलात्कार, जाळपोळ अशा घटना घडल्या. ताज्या घोषणेमुळे म्यानमारवर कोणतेही नवीन निर्बंध लादण्यात आलेले नाहीत, जे आहेत लष्करी राजवटीने सत्तेवर येण्यापूर्वीच लागू केले होते.

दक्षिण कोरियात 3 दिवसांत तब्बल 14 लाख कोरोनाचे रुग्ण! भारतात चौथ्या लाटेची भीती?

काय परिणाम होईल?

या घोषणेमुळे आधीच घातलेले निर्बंध अधिक कडक होतील. म्यानमारच्या लष्करी सरकारला जबाबदार धरण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय प्रयत्नांना चालना मिळेल, असा अमेरिकेचा विश्वास आहे. त्यामुळे तेथे आणखी अत्याचार करण्यात लष्कराच्या अडचणी वाढण्याची शक्यता आहे.

युक्रेन आणि म्यानमार संकट

म्यानमारमध्ये जेथे देशाचा एक भाग ओळखण्यास नकार देऊन वगळण्याचे प्रयत्न केले जात आहेत, रशिया-युक्रेनचे संकट दोन भिन्न देशांपेक्षा बरेच वेगळे आहे ज्यात तृतीय पक्षाच्या हस्तक्षेप किंवा सहकार्यावरील विवाद युद्धापर्यंत वाढले आहेत. पण अमेरिका या दोन्ही प्रकरणांकडे मानवावरील अत्याचार म्हणून पाहत आहे. या दृष्टिकोनातून अमेरिकेचे पाऊल निश्चितच प्रभावी आंतरराष्ट्रीय प्रयत्न म्हणता येईल.

खटला सुरुच

म्यानमारवर 2019 पासून नरसंहाराच्या आरोपाखाली हेग येथील आंतरराष्ट्रीय न्यायालयात, संयुक्त राष्ट्रांच्या सर्वोच्च न्यायालयामध्ये खटला चालवला जात आहे. फेब्रुवारी 2021 मध्ये लोकप्रिय नेत्या आंग सान स्यू की यांचे समर्थन असलेले सरकार लष्कराने हटवल्यानंतर हे प्रकरण गुंतागुंतीचे बनले आहे. अशा प्रकरणांमध्ये लष्करी कारवाई टाळण्याऐवजी निर्बंधांचे धोरण अवलंबण्याचे धोरण अमेरिकेचे फार पूर्वीपासून आहे.

शेवटच्या क्षणी काय झालं?; China Boeing 737 Crash चा भयावह Live Video आला समोर

रशिया आणि म्यानमार या दोन्ही देशांसाठी अमेरिकेने लष्करी कारवाईऐवजी आर्थिक निर्बंधांचा अवलंब केला आहे. रशियाच्या बाबतीत अमेरिका तिसरे महायुद्ध टाळण्यासाठी युक्रेनला अप्रत्यक्षपणे मदत करत आहे. म्यानमारमधील हिंसाचाराच्या तपासासाठी अमेरिका एक अब्ज डॉलर्सची मदत देणार असल्याचे ब्लिंकन यांनी आपल्या निवेदनात म्हटले आहे.