तैवान जगात इतका वेगळा अन् खास का? त्याच्यासाठी चीन-अमेरिका का भिडलेत?

तैवान (Taiwan) सध्या अमेरिका आणि चीनमुळे (China) चर्चेत आहे. हेच दोन महासत्तांमधील संघर्षाचे कारण असल्याचे दिसते. पण तैवान हा अनेक अर्थांनी जगाचा वेगळा आणि खास प्रदेश आहे. राजकीयदृष्ट्या तैवान हा स्वतंत्र देश नाही किंवा अधिक तंतोतंत सांगायचे तर तेथील लोकांनी तैवानचे वेगळे राष्ट्र घोषित केलेले नाही. पण या देशाला स्वतःचे सैन्य, शासन व्यवस्था आणि स्वतःचा ध्वज आहे. येथील लोक राष्ट्रवादी चिनी आहेत ज्यांना कम्युनिस्ट चीनच्या अधिपत्याखाली राहायचे नाही. पण एकल चीनच्या (One china) मान्यतेवर नक्कीच विश्वास आहे. जगातील अनेक देश तैवानकडे एक देश म्हणून पाहतात. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

तैवानमधील (Taiwan) सर्वात प्रसिद्ध गोष्ट म्हणजे तैवानचे नाईट मार्केट. येथे येणारा प्रत्येक पर्यटक येथील रात्रीचा बाजार पाहिल्याशिवाय जात नाही. येथे एक नव्हे तर अनेक शहरांचे नाईट मार्केट (Night Market) प्रसिद्ध आहेत, तैवान बेटावर जवळपास 300 ओपन नाईट मार्केट आहेत. यातील सर्वात प्रसिद्ध म्हणजे पाइप सिटीतील शिलिन नाईट मार्केट. विविध प्रकारचे खाद्यपदार्थ (Taiwanese Food) आणि कार्निव्हल गेम्स, शीतपेये इत्यादी लोकांमध्ये तसेच परदेशी पर्यटकांमध्ये खूप लोकप्रिय आहेत. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

तैवानला (Taiwan) जाणार्‍या पर्यटकांमध्ये सर्वात प्रसिद्ध आहे ते तेथील खाद्यपदार्थ. येथील खाद्यपदार्थांची विविधता जगभर प्रसिद्ध आहे. इथले स्ट्रीट फूड खूप लोकप्रिय आहे. येथील नाईट मार्केटमधील खाद्यपदार्थांचे खुले स्टॉल म्हणजे त्यांचा जीव. सॉसेज, बीफ नूडल्स, पॅनकेक्स, टोफू, फ्राईड राईस, सोयामिल्क, फ्राईड डॉफ, मँगो शेव्हड आईस्क्रीम असे अनेक पदार्थ अनेकांना आवडतात. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

तैवानची राजधानी तैपेई शहर (Taipei City) हे जागतिक व्यापार केंद्र म्हणून प्रसिद्ध आहे. मात्र, येथील अनेक इमारती या शहराच्या सौंदर्यात भर घालतात. यातील सर्वात प्रसिद्ध आहे तैपेई 101 ही इमारत, जी पाहण्यासाठी लोक लांबून येतात. 101 मजली असलेली ही गगनचुंबी इमारत तैपेई शहराची ओळख बनली आहे. त्याच्या आत एक बहुस्तरीय शॉपिंग मॉल, काही कार्यालये आणि 89व्या मजल्यावर एक निरीक्षण डेक आहे, जेथून रात्रीच्या वेळी संपूर्ण शहर खूप सुंदर दिसते. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

तैवानच्या जुन्या शिफेन शहरात, प्रसिद्ध पिंगक्सी स्काय लँटर्न फेस्टिव्हल (Pingxi Sky Lantern Festival) पाहण्यासाठी दूरदूरवरून लोक येथे येतात. आकाशीय कंदील ही चिनी इतिहासाची (Chinese History) जुनी परंपरा आहे. याचा शोध तिसऱ्या शतकात लष्करी रणनीतीकार झुगे लियांग यांनी तिसऱ्या राजवटीत लावला होता. आकाशीय कंदील हे कागदापासून बनवलेले छोटे गरम हवेचे फुगे आहेत जे खेळ आणि उत्सवांमध्ये वापरले जातात. विशेषतः पिंगशी उत्सव दरवर्षी फेब्रुवारी महिन्यात साजरा केला जातो, जेथे दृश्य आश्चर्यकारक आणि संस्मरणीय बनते. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

तैवानने 1960 आणि त्यानंतर वेगाने औद्योगिकीकरण आणि विकास अनुभवला. याला तैवान मिरॅकल किंवा तैवानी चमत्कार म्हणतात आणि लवकरच तैवान हाँगकाँग, दक्षिण कोरिया आणि सिंगापूरसह चार आशियाई वाघांमध्ये (4 Asian Tigers) सामील झाले जे त्यांच्या तेजीच्या अर्थव्यवस्थेसाठी ओळखले जातात. तैवानच्या वाढीमध्ये तैवान सेमीकंडक्टर मॅन्युफॅक्चरिंग कंपनी (TSMC) चा मोठा वाटा आहे, ज्याचा तैवानच्या GDP मध्ये 90 टक्के वाटा आहे. मार्केट कॅपनुसार ही जगातील 9व्या क्रमांकाची कंपनी आहे. आणि इंटेल आणि सॅमसंग पेक्षा मोठी सेमीकंडक्टर उत्पादक आहे. Intel, Nvidia, Qualcomm, Apple, Microsoft, Sony सारख्या कंपन्या त्याचे ग्राहक आहेत. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

यावर विश्वास ठेवणे कठीण जाईल. मात्र, हे खरे आहे की तैवानचे लोक ज्या प्रकारे बाहेरील लोकांशी उत्तम, मैत्रीपूर्ण आणि विनम्र वागणूक ठेवतात, ते आश्चर्यकारक आहे. ते जगातील सर्वोत्तम अनुकूल स्थानिक लोकांपैकी एक मानले जातात. हॉटेलच्या रिसेप्शनवर बसलेली माणसं असोत किंवा रात्रीच्या बाजारात खाद्यपदार्थ विक्रेते असोत, त्यांची वागणूक अतिशय मनमिळाऊ असते. (प्रतिकात्मक फोटो: Nowaczyk / shutterstock)