Shakuntala Rail Line: देशातील एकमेव खासगी रेल्वे ट्रॅक; ब्रिटिशांना द्यावी लागते कोट्यवधींची रॉयल्टी

Shakuntala Rail Track : आजही देशात असा एक रेल्वे मार्ग आहे, जो इंग्रजांच्या ताब्यात आहे. त्यासाठी ब्रिटनची खासगी कंपनी सेंट्रल प्रोव्हिन्सेस रेल्वे कंपनीला आजही दरवर्षी कोट्यवधी रुपयांची रॉयल्टी भरावी लागते.

देश स्वतंत्र होऊन सात दशकांहून अधिक काळ लोटला आहे. स्वातंत्र्यानंतर, देशातील सर्व मालमत्तांसह, रेल्वे देखील भारताची झाली. 1952 मध्ये भारतीय रेल्वेचे राष्ट्रीयीकरण करण्यात आले. पण देशात अजूनही एक रेल्वे ट्रॅक आहे, जो भारत सरकारच्या अखत्यारीत नसून ब्रिटिश कंपनीच्या अखत्यारीत आहे. आजही ब्रिटनच्या क्लिक निक्सन अँड कंपनीच्या भारतीय युनिट सेंट्रल प्रोव्हिन्सेस रेल्वे कंपनीला या रेल्वे ट्रॅकसाठी दरवर्षी करोडो रुपयांची रॉयल्टी द्यावी लागते.

भारतीय रेल्वेने महाराष्ट्रातील यवतमाळ ते अचलपूर दरम्यानचा हा 190 किमी लांबीचा ट्रॅक विकत घेण्याचा अनेकदा प्रयत्न केला. मात्र, त्याचा काही उपयोग झाला नाही. आपण देशातील एकमेव खाजगी रेल्वे मार्गाबद्दल बोलत आहोत. शकुंतला एक्सप्रेस या नावाने याला ओळखलं जातं. शकुंतला रेल्वे ट्रॅकवर वाफेच्या इंजिनावर धावणारी शकुंतला पॅसेंजर ही स्थानिक लोकांसाठी लाइफलाइनपेक्षा कमी नाही.

शकुंतला रेल्वे मार्गावर अचलपूर ते यवतमाळ दरम्यान 17 स्थानके आहेत. पाच डब्यांची ही ट्रेन 70 वर्षे वाफेच्या इंजिनाने धावली. यानंतर, 1994 मध्ये वाफेच्या इंजिनची जागा डिझेल इंजिनने घेतली. यासोबतच बोगींची संख्याही 7 करण्यात आली आहे. शकुंतला एक्सप्रेस हा 190 किमीचा प्रवास 6 ते 7 तासांत पूर्ण करत होती. मात्र, सध्या ही गाडी बंद आहे.

आजही या ट्रॅकवर फक्त ब्रिटीशकालीन सिग्नल्स आणि इतर हाताने चालणारी उपकरणे आढळतील. दररोज एक हजाराहून अधिक लोक या ट्रेनने प्रवास पूर्ण करत असत. अमरावती ते मुंबई बंदरापर्यंत कापूस नेण्यासाठी इंग्रजांनी शकुंतला रेल्वे ट्रॅक बांधला. सेंट्रल प्रोव्हिन्सेस रेल्वे कंपनीने 1903 मध्ये यवतमाळहून मुंबईला कापूस नेण्यासाठी शकुंतला रेल्वे ट्रॅक टाकण्याचे काम सुरू केले. अमरावतीमध्ये कापूस उत्पादन नेहमीच भरपूर होते.

शकुंतला एक्‍सप्रेस, शकुंतला रेल लाइन, देश की इकलौती निजी रेल लाइन, शकुंतला रेलवे ट्रैक की कहानी, शकुंतला ट्रेन का रूट, अंग्रेजों का भारत में रेलवे ट्रैक, shakuntala railway track interesting facts, shakuntala railway track, shakuntala rail route history, shakuntala rail route, Indian Railway, Knowledge News, News18 Hindi, Hindi News18, News in Hindi, Railway News in Hindi

शकुंतला रेल्वे ट्रॅकवर 7 डबे वाहून नेणाऱ्या जेडीएम सीरीजच्या डिझेल लोको इंजिनची वेगमर्यादा ताशी 20 किमी ठेवण्यात आली होती. या मार्गावर रेल्वे धावण्यासाठी मध्य रेल्वेचे 150 कर्मचारी काम करायचे. शकुंतला एक्स्प्रेस बंद झाल्यापासून ती पुन्हा चालवण्याची मागणी स्थानिक नागरिकांकडून सातत्याने होत आहे. भारत सरकारने ते विकत घेण्याचा अनेकवेळा प्रयत्न केला, पण काही उपयोग झाला नाही.