Success Story: दुर्दैवानं नव्हती दृष्टी पण त्यांचं Vision होतं क्लिअर; UPSC क्रॅक करून झाले IAS

यूपीएससी परीक्षेत उत्तीर्ण होणाऱ्या प्रत्येक व्यक्तीची कहाणी स्वतःमध्ये खास असते. संघर्षाच्या या कथा 'खास'/शारीरिकदृष्ट्या विकलांग व्यक्तिमत्त्वाच्या असल्यावर अधिक खास बनतात. आज आपण अशा प्रेरणादायी व्यक्तींना जाणून घेणार आहोत. अशा अनेक लोकांच्या कहाण्या आहेत या कथेत, जाणून घ्या ही हिंमत. या व्यक्तिमत्त्वांमध्ये एनएल बेनो झेफिन, अजित कुमार यादव, प्रांजल पाटील, हिना राठी, आयुषी आणि पूर्णा सुंदरी यांचा समावेश आहे. जाणून घेऊया प्रत्येकाच्या संघर्षाची कहाणी.

1. प्रांजल पाटील- प्रांजल पाटील यांनी दृष्टिहीन असूनही अनेकांना अशक्य वाटणारी गोष्ट साध्य केली. 26 वर्षीय पाटील यांनी 773 व्या क्रमांकाने आयएएस परीक्षा उत्तीर्ण केली होती. त्यांना आयएएस पद मिळाले. तिला पहिली अंध IAS देखील म्हटले जाते. शाळेतील एका घटनेमुळे मुंबईच्या या मुलीची वय फक्त ६ वर्षांची असताना तिची दृष्टी गेली. (प्रांजल पाटील नेत्रहीन आव्हान क्लियर IAS) एका वर्गमित्राने त्याच्या डोळ्याला मारले होते. दुखापतीनंतर प्रथम त्याची एका डोळ्याची दृष्टी गेली, नंतर त्याच्या दुसर्‍या डोळ्याचा प्रकाशही गेला. पण या घटनेने ती खचली नाही आणि ती शाळा-कॉलेजमध्ये टॉपर राहिली. ग्रॅज्युएशन दरम्यान त्यांनी आयएएस होण्याचा निर्णय घेतला होता. त्यांनी एम.फिल. सुद्धा आहेत. पाटील यांनी कॉम्प्युटर स्क्रीन वाचण्यासाठी JAWS सॉफ्टवेअरचाही वापर केला.

2. NL Benno Zefin- 2005 मध्ये, Benno Zefin भारतीय परराष्ट्र सेवेत (IFS) सामील होणारे पहिले 100% अंध उमेदवार ठरले. तो चेन्नईचा आहे. वयाच्या अवघ्या २५ व्या वर्षी नागरी सेवा परीक्षा उत्तीर्ण. तोपर्यंत तिने इंग्रजी साहित्यात डॉक्टरेट केली होती. (NL बेनो झेफिन प्रथम पूर्णतः अंध IFS सुरक्षित AIR 343 बनल्या) त्या स्टेट बँक ऑफ इंडियामध्ये प्रोबेशनरी ऑफिसर म्हणून कार्यरत होत्या. या यशाचे श्रेय त्यांनी शिक्षक आणि पालकांच्या अखंड पाठिंब्याला दिले. त्यांनी जॉब ऍक्सेस विथ स्पीच (JAWS) सॉफ्टवेअर वापरले. या सॉफ्टवेअरद्वारे दृष्टिहीन व्यक्ती संगणकाच्या स्क्रीनवरून वाचू शकतात. बेनो झेफिनने IAS परीक्षेत AIR 343 मिळवले होते.

3. अजित कुमार यादव- अजित कुमार यादव यांना लहानपणी एका आजारामुळे त्यांची दृष्टी गेली. 2008 मध्ये त्यांनी UPSC परीक्षा 208 रँकने उत्तीर्ण केली. त्याची कहाणी बाकीच्या अंध उमेदवारांपेक्षा थोडी अधिक संघर्षाने भरलेली आहे. परीक्षा उत्तीर्ण होऊनही त्यांनी नागरी सेवेत रुजू होण्यासाठी संघर्ष केला. त्यांना प्रथम भारतीय रेल्वे कार्मिक सेवेत पद देण्यात आले. (अजित कुमार यादव यांनी 2008 मध्ये UPSC परीक्षा 208 रँकसह उत्तीर्ण केली) त्यानंतर त्यांनी आपल्या हक्कांसाठी लढा दिला. न्यायालयात गेले. 2010 मध्ये केंद्रीय प्रशासकीय न्यायाधिकरणाने निर्णय दिल्यानंतरही त्यांना आयएएस पद मिळाले नाही. यानंतर त्यांनी त्यांचे हक्क मिळवण्यासाठी संघर्ष केला, त्यानंतर नॅशनल फोरम फॉर द राइट्स ऑफ द डिसेबल्ड आणि राजकारणी वृंदा करात यांच्या मध्यस्थीनंतर यादव यांना आयएएस सेवेत घेण्यात आले. यादव यांचा शैक्षणिक अभ्यास ९० च्या दशकाच्या सुरुवातीचा आहे, जेव्हा तंत्रज्ञान अपंगांसाठी प्रगत नव्हते.

4. आयुषी- 29 वर्षांची आयुषी UPSC परीक्षा उत्तीर्ण झाली आहे. परीक्षेत उत्तीर्ण झाल्यावर ती म्हणाली, “प्रामाणिकपणे सांगायचे तर, मला माझे नाव यादीत येण्याची अपेक्षा होती, परंतु मला पहिल्या 50 मध्ये येण्याची अपेक्षा नव्हती. हा माझा पाचवा प्रयत्न होता. याआधीच्या प्रयत्नांत मी मुख्य परीक्षाही पास करू शकलो नाही. एवढा काळ यश मिळाल्यावर माणूस धीर गमावतो, पण आयुषीला तिच्याकडे आशेने पाहणाऱ्या व्यक्तीने पुढे जाण्यास मदत केली. आयुषीच्या दृष्टीदोषाचा तिच्यावर कोणत्याही प्रकारे परिणाम झाला नाही. राणी खेडा, दिल्ली येथील, तिने श्यामा प्रसाद मुखर्जी कॉलेज (SPM), DU मधून बीए केले. त्यांनी इंदिरा गांधी राष्ट्रीय मुक्त विद्यापीठातून इतिहासात पदव्युत्तर शिक्षण घेतले, त्यानंतर जामिया मिलिया इस्लामिया येथून बॅचलर ऑफ एज्युकेशन पदवी घेतली.

5. पूर्णा सुंदरी- 25 वर्षांच्या पूर्णा सुंदरीने UPSC परीक्षा उत्तीर्ण होण्याचे स्वप्न खराब दृष्टीमुळेही गमावले नाही. त्याने चौथ्या प्रयत्नात 286 वा क्रमांक मिळविला. सुंदरी पाच वर्षांची होईपर्यंत एक सामान्य बालक होती आणि त्यानंतर तिचे डोळे कमकुवत होऊ लागले. जेव्हा ती पहिल्या वर्गात गेली तेव्हा तिला दुर्मिळ रेटिनल डिजनरेटिव्ह आजार असल्याचे निदान झाले. उजवा डोळा पूर्णपणे निकामी झाल्याने त्याचा डावा डोळा वाचवण्याचा प्रयत्न करणार असल्याचे डॉक्टरांनी पालकांना सांगितले, परंतु शस्त्रक्रिया यशस्वी न झाल्याने हळूहळू दोन्ही डोळ्यांची दृष्टी गेली. (पूर्णा सुंदरी 286 व्या क्रमांकाने UPSC परीक्षा उत्तीर्ण झाली) आई अवुदाईदेवी त्यांची शक्ती बनली, तिने त्यांना शिकवले आणि परीक्षेची तयारी करण्यात मदत केली. फादर के मुरुगेसन एका खाजगी कंपनीत काम करतात, त्यांच्या शैक्षणिक कामगिरीने त्यांना नेहमीच प्रेरणा दिली आहे. एसएसएलसी परीक्षेत 471/500 आणि प्लस टू परीक्षेत 1092/1200 गुणांसह ती शाळा टॉपर होती. फातिमा कॉलेजमधून इंग्रजी साहित्यात बीए केले, चांगल्या गुणांनी उत्तीर्ण झाली.

6. हिना राठी- 22 वर्षांची हिना राठी 100% अंध असली तरी तिला सरकारी कर्मचारी बनायचे आहे. राठी यूपीएससीची प्राथमिक परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर मुख्य परीक्षेची तयारी करत आहे. गुजरातमधील 150 उमेदवारांमध्ये राठी यांचा समावेश आहे ज्यांनी राज्यातून परीक्षेला बसलेल्या 2,500 उमेदवारांपैकी प्राथमिक परीक्षा उत्तीर्ण केली आहे. राठीच्या वडिलांचे पालनपूरला चहाचे छोटेसे दुकान आहे. त्यांनी मुलीला अहमदाबादला पाठवले. त्याच्या जवळच्या मित्राने मला यात मदत केली. यूपीएससी परीक्षेचा अभ्यास करणे सोपे नाही. राठीचे मित्र आणि काही स्वयंसेवक तिला वर्तमानपत्र आणि पुस्तके वाचून दाखवत असत आणि ती एका वेळी तीन तास ऐकत असे आणि नोट्स बनवायचे. उरलेल्या वेळेत ती युट्युबवर लेक्चर्स ऐकायची. येत्या काही महिन्यांत राठींना मेनसाठी आणखी कठोर तयारी करावी लागणार आहे. राठी म्हणतात, “एकूण नऊ पेपर आहेत आणि मला सर्व नऊच्या नोट्स तयार करायच्या आहेत आणि वेळ कमी आहे.