बनायचे होते शास्त्रज्ञ पण बनली IPS! एका मुलीवर अन्याय झाला अन् या वाचा तरुणीनं काय केलं?

बालविवाह पाहून मन दु:खी झाले आणि मग तिने आयपीएस अधिकारी होण्याचा निर्णय घेतला. खूप मेहनत करूनही पहिल्या प्रयत्नात यश मिळालं नाही, पण दुसऱ्या प्रयत्नात आयआरएस झाली. काहीतरी करून दाखवण्याचे स्वप्न अपूर्ण राहिले असले तरी तिसर्‍याच प्रयत्नात 2020 मध्ये ती आयपीएस झाली. ही कथा अनुकृती शर्माची आहे, जी सध्या बुलंदशहर, यूपी येथे आयपीएस आहे. यानंतर त्यांनी बालविवाह करणाऱ्यांवर कारवाई करण्यास सुरुवात केली.

IPS अनुकृती शर्मा यांनी बालविवाहाची माहिती मिळवण्यासाठी नवीन मोहीम सुरू केली. ‘पोलीस माझा मित्र’ या उपक्रमांतर्गत गावोगावी जाऊन चौपाल उभारण्यास सुरुवात केली. या चौपालमध्ये त्यांना गावातील महिला व मुलींसोबत होणाऱ्या कौटुंबिक हिंसाचाराची जाणीव करून देणे आणि कौटुंबिक हिंसाचार झाल्यास कारवाई करणे सुरू केले.

ती गावच्या सरपंचासारखी गावात चौपाल करते. यादरम्यान गावातील महिला व मुलींवरील गुन्ह्यांव्यतिरिक्त जुगार, सट्टा, दारू, गांजा यासह इतर गुन्हे बंद करण्याचा त्यांचा आग्रह असतो. पोलिसांच्या नोकरीतील कर्तव्य पार पाडण्याबरोबरच त्या गावात चौपाल करण्यासाठी वेळ काढतात.

गावातील लोकांची अनेकदा तक्रार होती की पोलीस ऐकत नाहीत, पण आयपीएस अनुकृती सांगतात की आम्ही तुमचे ऐकण्यासाठी तुमच्या गावात आलो आहोत. तुमचा प्रॉब्लेम काय आहे ते सांगा.

2007 ते 2012 या वर्षात ती बीएसएमएस (बॅचलर डिग्री) घेण्यासाठी कोलकाता येथे पोहोचल्या. त्याच वेळी कॉलेजच्या बाहेर एक चहाचे दुकान होते आणि त्या चहाच्या दुकानाच्या मालकाला एक 15 वर्षांची मुलगी होती. या मुलीचे लग्न एका 30 वर्षीय पुरुषाशी लावले. यानंतर बालविवाह पाहून अनुकृती शर्माने न्याय देण्याचा निर्णय घेतला. त्यांना शास्त्रज्ञ व्हायचे असताना त्यांनी न्यायासाठी आयपीएस होण्याचा निर्णय घेतला.

अनुकृतीचा जन्म 14 ऑक्टोबर 1987 रोजी राजस्थानमधील अजमेर येथे झाला. इंटरमिजिएटपर्यंतचे शिक्षण त्यांनी जयपूर, राजस्थान येथे घेतले. त्यानंतर त्यांनी बॅचलर डिग्री मिळवली. त्यानंतर 2012 मध्ये पीएचडी करण्यासाठी अमेरिका गाठली आणि अमेरिकेतील ह्यूस्टन येथील राइस युनिव्हर्सिटीमध्ये पीएचडी करायला सुरुवात केली, पण पीएचडी पूर्ण करण्यापूर्वी अनुकृती शर्माचे मन देशाकडे वळले आणि आता देशासाठी काहीतरी केले पाहिजे या विचाराने त्यांनी पीएचडीचे शिक्षण सोडले.

त्यानंतर ती तिच्या मायदेशी भारतात परतली आणि 2014 मध्ये NET JRF परीक्षा उत्तीर्ण झाली आणि 23 वे स्थान मिळवले. तर या परीक्षेत त्यांचे पती वैभव मिश्रा यांनी प्रथम क्रमांक पटकावला. यानंतर बनारस येथे सासरच्या घरी राहून पतीसोबत नागरी सेवेची तयारी सुरू केली.

अनुकृती शर्माला पहिल्या प्रयत्नात यश मिळाले नाही, परंतु दुसऱ्या प्रयत्नात (वर्ष 2018) IRS झाली. टॅक्स उत्तीर्ण होण्याचे स्वप्न अधुरे राहिले असले तरी, नंतर तिसरा प्रयत्न केला आणि यावेळी 2020 मध्ये 138 व्या क्रमांकावर आयपीएस झाली. यानंतर बालविवाह आणि महिलांवरील अत्याचार करणाऱ्या गुन्हेगारांविरोधात कडक कारवाई करण्यास सुरुवात केली. तर 2013 मध्ये अनुकृती शर्मा विवाह बंधनात बांधली गेली होती. मूळ राजस्थानातील अजमेर येथील असलेल्या अनुकृती शर्माने बनारस येथे राहणाऱ्या वैभव मिश्रा यांच्यासोबत लग्नगाठ बांधली.

अनुकृतीचे आई-वडील सरकारी नोकरीत होते. वडील 20-पॉइंट विभागाचे संचालक होते आणि आई शिक्षिका होती. तर सासू, सासरे यांनाही सासरच्या घरी सरकारी शिक्षक मिळाले. आयपीएस झाल्यावर भाऊ खूप साथ देत असे. तर अनुकृतीने कधीही कोचिंग घेतले नाही आणि ती काही ऑनलाइन सामग्री आणि तिच्या मेहनती आणि समर्पणाने आयपीएस अधिकारी बनली आणि देशाच्या सेवेत सामील झाली. आता अनुकृती शर्माचे पती वैभव मिश्रा (RAUS फॅकल्टी) प्राध्यापक आहेत.