जागतिक आरोग्य संघटनेकडून (WHO) दरवर्षी 14 जून हा जागतिक रक्तदाता दिन म्हणून साजरा केला (World Blood Donor Day 2022) जातो. या वर्षी मेक्सिको त्यांच्या राष्ट्रीय रक्त केंद्राद्वारे जागतिक रक्तदाता दिन 2022 चे आयोजन करणार आहे. ऐच्छिक रक्तदान किंवा रक्त प्रसारण हजारो, लाखो लोकांचे प्राण वाचवते. अनेकवेळा एखाद्या अपघातामुळे किंवा आजारपणामुळे लोकांना अचानक रक्ताची गरज भासते आणि त्यांच्या मॅचचे रक्त न मिळाल्यास कोणतीही अनुचित घटना घडू शकते. अशा परिस्थितीत तुमचे दान केलेले रक्त त्या रुग्णासाठी उपयुक्त ठरते आणि त्याचे प्राण वाचवते. आजच्या दिवशी आम्ही तुम्हाला त्याच्याशी संबंधित काही मनोरंजक गोष्टी सांगणार आहोत.
असे म्हणतात की रक्तदान हे रक्त घेणार्‍यासाठी जितके फायदेशीर असते तितकेच रक्तदान करणार्‍यालाही लाभदायक असते. होय, रक्तदान हे रक्तदात्याच्या आरोग्यासाठीही खूप फायदेशीर आहे. हे शरीरातून जास्त प्रमाणात लोहासह विषारी पदार्थांचे संचय रोखू शकते. याशिवाय रक्तदान केल्याने हृदयविकाराचा धोकाही कमी होतो. एवढेच नाही तर असे केल्याने तुम्ही प्रभावीपणे रक्तदाब कमी करू शकता, रक्तातील ग्लुकोजचे प्रमाण नियंत्रित करू शकता आणि चयापचय लक्षणांमुळे हृदय गती नियंत्रणात ठेवू शकता.
रक्तदात्यांना जगभरातील विविध देशांमध्ये आर्थिक आणि बिगर आर्थिक भरपाई देखील मिळते. यूएस मधील प्लाझ्माफेरेसिस रक्तदात्यांना 25 ते 50 USD दिले जातात. इटलीमध्ये रक्तदात्यांना एक दिवस सुट्टी दिली जाते. तर सिंगापूर आणि मलेशियामध्ये ऐच्छिक रक्तदात्यांना पुरस्कार आणि विशेष पदके दिली जातात. मलेशियातील दात्यांना मोफत बाह्यरुग्ण आणि रुग्णालयात दाखल करण्याचा लाभ देखील दिला जातो. याउलट, ब्राझील आणि ऑस्ट्रेलियामध्ये रक्तदात्यांना कोणतीही भरपाई किंवा भेटवस्तू मागणे बेकायदेशीर आहे.
रक्तदात्यांना त्यांचे रक्त त्यांच्या भविष्यासाठी सुरक्षित ठेवण्याचा अधिकार आहे. याला ऑटोलॉगस डोनेशन म्हणतात.
तुम्ही तुमच्या रक्ताचा संपूर्ण भाग दान करून विशिष्ट घटकाला दान करू शकता. ती सुरक्षित ठेवण्याची जबाबदारी रक्तपेढीची असेल.
संभाव्य रक्तदात्यांना रक्तदान करण्यापूर्वी त्यांच्या आरोग्याविषयी सर्व प्रकारची माहिती घेतली जाते. विशेषतः जर तो HIZ किंवा व्हायरल हेपेटायटीस ग्रस्त असेल. त्यांना त्यांच्या वैद्यकीय इतिहासाबद्दलही विचारले जाते. जेणेकरून ते रक्त दुसऱ्यासाठी सुरक्षित असेल.
रक्तदाते काही दिवस किंवा काही महिने स्वतःच्या मनाच्या आधारावर रक्तदानाचा दिवस ठरवू शकतात. रक्तदान करणार्‍या देशात रक्तदानाबाबत कोणत्या प्रकारचे नियम बनवले गेले आहेत यावरही ते अवलंबून आहे. उदाहरणार्थ, यूएसमध्ये, एकदा रक्तदान केल्यानंतर रक्तदात्याला पुढील रक्तदानासाठी आठ आठवडे (56 दिवस) प्रतीक्षा करावी लागते. दुसरीकडे, जर त्याने फक्त प्लेटलेट्स दान केले असतील तर त्याला सात आठवडे वाट पाहावी लागेल.
रक्तातील अनेक घटक लहान शेल्फ लाइफसाठी रक्ताधान म्हणून देखील वापरले जातात. अशा परिस्थितीत अनेक वेळा एखाद्या विशिष्ट शस्त्रक्रियेदरम्यान जास्त रक्तस्त्राव झाल्यास डॉक्टरांना रुग्णाला अतिरिक्त रक्ताची गरज भासते.
रक्तदात्यांचे संकलित रक्त रक्तपेढीत जमा केले जाते. अनेक रक्तदात्यांचे वेगवेगळे रक्त घटक स्वतंत्रपणे साठवले जातात. उदाहरणार्थ, काहीवेळा रुग्णाला फक्त प्लेटलेट्सची गरज असते, तर दात्याने दान केलेले प्लेटलेट्स उपयुक्त ठरतात.
लाल रक्तपेशी (RBC) हा सर्वात जास्त वापरला जाणारा घटक आहे. ते दान केल्यानंतर, ते रेफ्रिजरेटर तापमानात 35 ते 42 दिवस सुरक्षित ठेवले जाते. यानंतर, रक्त सुरक्षित ठेवण्यासाठी ग्लिसरॉल जोडले जाते, परंतु ही प्रक्रिया खूप महाग आहे. यासोबतच यासाठी अतिशय थंड फ्रीझर आवश्यक आहे.
काही भिन्न रक्त प्रकारांसाठी, कधीकधी रक्तदात्याची वांशिक पार्श्वभूमी देखील महत्त्वाची असते. हे काही विशिष्ट प्रकरणांमध्ये घडते. पूर्वीच्या काळी जात आणि धर्माच्या आधारावर रक्ताचे वेगळेपण जपले जायचे, पण आता तसे नाही.
+6
फोटो
+5
फोटो
+6
फोटो
जागतिक आरोग्य संघटनेकडून (WHO) दरवर्षी 14 जून हा जागतिक रक्तदाता दिन म्हणून साजरा केला (World Blood Donor Day 2022) जातो. या वर्षी मेक्सिको त्यांच्या राष्ट्रीय रक्त केंद्राद्वारे जागतिक रक्तदाता दिन 2022 चे आयोजन करणार आहे. ऐच्छिक रक्तदान किंवा रक्त प्रसारण हजारो, लाखो लोकांचे प्राण वाचवते. अनेकवेळा एखाद्या अपघातामुळे किंवा आजारपणामुळे लोकांना अचानक रक्ताची गरज भासते आणि त्यांच्या मॅचचे रक्त न मिळाल्यास कोणतीही अनुचित घटना घडू शकते. अशा परिस्थितीत तुमचे दान केलेले रक्त त्या रुग्णासाठी उपयुक्त ठरते आणि त्याचे प्राण वाचवते. आजच्या दिवशी आम्ही तुम्हाला त्याच्याशी संबंधित काही मनोरंजक गोष्टी सांगणार आहोत.
असे म्हणतात की रक्तदान हे रक्त घेणार्‍यासाठी जितके फायदेशीर असते तितकेच रक्तदान करणार्‍यालाही लाभदायक असते. होय, रक्तदान हे रक्तदात्याच्या आरोग्यासाठीही खूप फायदेशीर आहे. हे शरीरातून जास्त प्रमाणात लोहासह विषारी पदार्थांचे संचय रोखू शकते. याशिवाय रक्तदान केल्याने हृदयविकाराचा धोकाही कमी होतो. एवढेच नाही तर असे केल्याने तुम्ही प्रभावीपणे रक्तदाब कमी करू शकता, रक्तातील ग्लुकोजचे प्रमाण नियंत्रित करू शकता आणि चयापचय लक्षणांमुळे हृदय गती नियंत्रणात ठेवू शकता.
रक्तदात्यांना जगभरातील विविध देशांमध्ये आर्थिक आणि बिगर आर्थिक भरपाई देखील मिळते. यूएस मधील प्लाझ्माफेरेसिस रक्तदात्यांना 25 ते 50 USD दिले जातात. इटलीमध्ये रक्तदात्यांना एक दिवस सुट्टी दिली जाते. तर सिंगापूर आणि मलेशियामध्ये ऐच्छिक रक्तदात्यांना पुरस्कार आणि विशेष पदके दिली जातात. मलेशियातील दात्यांना मोफत बाह्यरुग्ण आणि रुग्णालयात दाखल करण्याचा लाभ देखील दिला जातो. याउलट, ब्राझील आणि ऑस्ट्रेलियामध्ये रक्तदात्यांना कोणतीही भरपाई किंवा भेटवस्तू मागणे बेकायदेशीर आहे.
रक्तदात्यांना त्यांचे रक्त त्यांच्या भविष्यासाठी सुरक्षित ठेवण्याचा अधिकार आहे. याला ऑटोलॉगस डोनेशन म्हणतात.
तुम्ही तुमच्या रक्ताचा संपूर्ण भाग दान करून विशिष्ट घटकाला दान करू शकता. ती सुरक्षित ठेवण्याची जबाबदारी रक्तपेढीची असेल.
संभाव्य रक्तदात्यांना रक्तदान करण्यापूर्वी त्यांच्या आरोग्याविषयी सर्व प्रकारची माहिती घेतली जाते. विशेषतः जर तो HIZ किंवा व्हायरल हेपेटायटीस ग्रस्त असेल. त्यांना त्यांच्या वैद्यकीय इतिहासाबद्दलही विचारले जाते. जेणेकरून ते रक्त दुसऱ्यासाठी सुरक्षित असेल.
रक्तदाते काही दिवस किंवा काही महिने स्वतःच्या मनाच्या आधारावर रक्तदानाचा दिवस ठरवू शकतात. रक्तदान करणार्‍या देशात रक्तदानाबाबत कोणत्या प्रकारचे नियम बनवले गेले आहेत यावरही ते अवलंबून आहे. उदाहरणार्थ, यूएसमध्ये, एकदा रक्तदान केल्यानंतर रक्तदात्याला पुढील रक्तदानासाठी आठ आठवडे (56 दिवस) प्रतीक्षा करावी लागते. दुसरीकडे, जर त्याने फक्त प्लेटलेट्स दान केले असतील तर त्याला सात आठवडे वाट पाहावी लागेल.
रक्तातील अनेक घटक लहान शेल्फ लाइफसाठी रक्ताधान म्हणून देखील वापरले जातात. अशा परिस्थितीत अनेक वेळा एखाद्या विशिष्ट शस्त्रक्रियेदरम्यान जास्त रक्तस्त्राव झाल्यास डॉक्टरांना रुग्णाला अतिरिक्त रक्ताची गरज भासते.
रक्तदात्यांचे संकलित रक्त रक्तपेढीत जमा केले जाते. अनेक रक्तदात्यांचे वेगवेगळे रक्त घटक स्वतंत्रपणे साठवले जातात. उदाहरणार्थ, काहीवेळा रुग्णाला फक्त प्लेटलेट्सची गरज असते, तर दात्याने दान केलेले प्लेटलेट्स उपयुक्त ठरतात.
लाल रक्तपेशी (RBC) हा सर्वात जास्त वापरला जाणारा घटक आहे. ते दान केल्यानंतर, ते रेफ्रिजरेटर तापमानात 35 ते 42 दिवस सुरक्षित ठेवले जाते. यानंतर, रक्त सुरक्षित ठेवण्यासाठी ग्लिसरॉल जोडले जाते, परंतु ही प्रक्रिया खूप महाग आहे. यासोबतच यासाठी अतिशय थंड फ्रीझर आवश्यक आहे.
काही भिन्न रक्त प्रकारांसाठी, कधीकधी रक्तदात्याची वांशिक पार्श्वभूमी देखील महत्त्वाची असते. हे काही विशिष्ट प्रकरणांमध्ये घडते. पूर्वीच्या काळी जात आणि धर्माच्या आधारावर रक्ताचे वेगळेपण जपले जायचे, पण आता तसे नाही.
