तरुणांमध्ये डायबेटिक रेटिनोपॅथीचे प्रमाण वाढत आहे. तुम्ही ते कसे नियंत्रित करू शकता ते येथे आहे!

भारतातील महानगरे आणि शहरांमध्ये राहणाऱ्या लोकांना मधुमेह होण्याची शक्यता पूर्वीपेक्षा जास्त असते हे तुम्हाला माहीत आहे का? 20 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या 1,110,100 मुले आणि किशोरांना जागतिक स्तरावर टाइप 1 मधुमेह असल्याचा अंदाज आहे.5 अर्ध्याहून अधिक लोकसंख्येला त्यांच्या आयुष्यात कधीतरी मधुमेह होण्याचा धोका असतो1. हे जितके डिस्टोपियन वाटते तितके खरे आहे.

सध्या जगभरात 537 दशलक्ष लोक मधुमेहाने ग्रस्त आहेत. त्यापैकी अंदाजे 74 दशलक्ष मधुमेहाच्या केसेस एकट्या भारतात आहेत आणि तज्ञांनी पुढील दशकात मोठ्या प्रमाणात वाढ होण्याची शक्यता वर्तवली आहे2. अस्वास्थ्यकर खाण्याच्या सवयी, लठ्ठपणा आणि बैठी जीवनशैली यांच्या वाढीमुळे, भारत मधुमेहाच्या साथीचे केंद्र म्हणून उदयास येणार आहे.

टाइप-1 मधुमेह हा एक स्वयंप्रतिकार रोग आहे ज्यामध्ये रोगप्रतिकारक शक्ती स्वादुपिंडातील इन्सुलिन तयार करणाऱ्या पेशी नष्ट करते, ज्यामुळे जगण्यासाठी इन्सुलिनचा वापर करावा लागतो. "प्रौढ-प्रारंभ" टाइप-2 मधुमेह तेव्हा होतो जेव्हा शरीर चयापचय कारणांमुळे उत्पादित इन्सुलिन कार्यक्षमतेने वापरू शकत नाही, स्वादुपिंडाला जास्त काम करण्यास भाग पाडते आणि शेवटी उत्पादन थांबवते. गरोदर महिलांना कधीकधी गर्भधारणा मधुमेह होऊ शकतो ज्याचा परिणाम आई आणि बाळ दोघांनाही होऊ शकतो5. 

हा एक समज आहे की हा रोग फक्त "वृद्ध" लोकांना होतो. मधुमेह सर्व वयोगट, समुदाय आणि खंडांना प्रभावित करतो. टाइप-2 मधुमेह तरुण भारतीयांना त्रस्त करत आहे आणि त्याचा त्यांना मोठा फटका बसत आहे. इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्चच्या युथ डायबिटीज रेजिस्ट्रीच्या डेटावरून असे दिसून आले आहे की भारतातील मधुमेह असलेल्या प्रत्येक चार (25.3%) पैकी एकाला 25 वर्षाखालील मधुमेह आहे 4. टाइप 2 मधुमेह हा फक्त वयस्कर प्रौढांनाच होतो ज्यांचा कौटुंबिक इतिहास मधुमेह, लठ्ठपणा, अस्वास्थ्यकर आहार आणि निष्क्रियता आहे4. हा त्रासदायक ट्रेंड आहे.

मधुमेहामुळे अनेक गंभीर आरोग्य समस्यांचा धोका वाढतो. किडनीच्या आजारापासून ते खालच्या अंगाचा आणि पायाच्या गुंतागुंत, मज्जातंतूंचा ऱ्हास, मूत्राशयाच्या समस्या... ते अनेक अवयव सिस्टमचा नाश करू शकते 5, विशेषतः डोळे. सर्वात प्रचलित परंतु पूर्णपणे टाळता येण्याजोग्या गुंतागुंतांपैकी एक म्हणजे डायबेटिक रेटिनोपॅथी5.  

डायबेटिक रेटिनोपॅथी ही एक डोळ्याशी संबंधित गुंतागुंत आहे जी मधुमेह असलेल्या लोकांमध्ये दिसून येते. हे डोळ्याच्या डोळयातील पडदा, प्रकाशावर प्रक्रिया करणारा भाग प्रभावित करते. रक्तातील ग्लुकोजच्या उच्च पातळीमुळे डोळ्यातील रक्तवाहिन्या फुटणे, फुगणे किंवा गळती होऊ शकते; त्यामुळे डोळ्याचे नुकसान होते. डायबेटिक रेटिनोपॅथी ही सुरुवातीच्या टप्प्यात लक्षणे नसलेली असते परंतु स्थिती जसजशी वाढत जाते तसतसे अंधुक दृष्टीमुळे वाचण्यात अडचण येऊ शकते. वेळीच लक्ष न दिल्यास कायमची दृष्टी नष्ट होऊ शकते 3. हा एक प्रकारचा अंधत्व आहे जो आवश्यक ती खबरदारी घेतल्यास पूर्णपणे टाळता येऊ शकतो. 

1980 आणि 2008 दरम्यान जगभरात केलेल्या 35 अभ्यासांच्या विश्लेषणाच्या आधारे, रेटिना प्रतिमा वापरून मधुमेह असलेल्या लोकांमध्ये कोणत्याही डायबेटिक रेटिनोपॅथीचा एकूण प्रसार 35% असण्याचा अंदाज आहे आणि 12% मध्ये दृष्टीला धोका देणारी डायबेटिक रेटिनोपॅथी आहे.5. येथे किकर आहे, ज्यांना पूर्व-मधुमेह आहे अशा लोकांवर देखील याचा परिणाम होऊ शकतो6! 

चांगली बातमी? योग्य उपचार आणि शिफारस केलेल्या जीवनशैलीतील बदलांमुळे, मधुमेह असलेले बरेच लोक गुंतागुंत होण्यास प्रतिबंध किंवा विलंब करण्यास सक्षम आहेत. त्या परिणामासाठी, नेटवर्क 18 ने नोव्हार्टिसच्या सहकार्याने 'Netra Suraksha' - India Against Diabetes initiative, लाँच केले आहे. वैद्यकीय क्षेत्रातील तज्ञ, थिंक टँक आणि धोरण निर्मात्यांसोबत गोलमेज चर्चा करून डायबेटिक रेटिनोपॅथीबद्दल जागरूकता वाढवणे हा या उपक्रमाचा उद्देश आहे. उपक्रमाचा एक भाग म्हणून, Network18 माहितीपूर्ण लेख आणि स्पष्टीकरण देणारे व्हिडिओ देखील प्रकाशित करणार आहे. 

कृती करण्याची वेळ आली आहे. स्वत:ची आणि तुमच्या प्रियजनांची चाचणी करून तुमचे काम करा. तुमच्या रक्तातील ग्लुकोजच्या पातळीचे निरीक्षण आणि व्यवस्थापन करून मधुमेह नियंत्रणात ठेवा. नियमितपणे व्यायाम करा, हायड्रेटेड रहा आणि कमी ग्लायसेमिक इंडेक्स असलेले पदार्थ निवडून तुमचे कार्ब आणि साखरेचे सेवन व्यवस्थापित करा. मधुमेह टाळता येण्याजोगा आहे, आणि काही केसेसमध्ये, जेव्हा तो लवकर पकडला जातो, तेव्हा तो उलट करता येतो! योग्य सवयींमध्ये गुंतवणूक करून स्वतःला सर्वोत्तम शॉट द्या - नियमित डोळ्यांची तपासणी, निरोगी आहार, नियमित व्यायाम आणि तणाव कमी करण्यासाठी स्वत: ची काळजी घेणे. 

जेव्हा डायबेटिक रेटिनोपॅथीचा प्रश्न येतो, तेव्हा प्रतिबंध करणे महत्वाचे आहे. म्हणून, दरवर्षी तुमच्या डोळ्यांची चाचणी करा - तुम्हाला मधुमेह नसला तरीही! चाचणी वेदनारहित आणि जलद आहे. तुमच्या डोळ्यांची चांगली काळजी घेण्यास सुरुवात करण्यात मदत करण्यासाठी नेत्रा सुरक्षा उपक्रमाच्या ऑनलाइन Diabetic Retinopathy Self Check Up  चा वापर करा.

Netra Suraksha initiative बद्दल अधिक अद्यतनांसाठी News18.com ला फॉलो करा आणि 21 व्या शतकातील सर्वात वेगाने वाढणाऱ्या आरोग्य आणीबाणीविरुद्धच्या लढ्यात सामील व्हा: मधुमेह..  

स्त्रोत: 

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/diabetes-in-india 10 Dec, 2021.
2. IDF Atlas, International Diabetes Federation, 10th edition, 2021
3. https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/diabetic-retinopathy 10 Dec, 2021.
4. https://www.hindustantimes.com/health/world-diabetes-day-one-in-every-four-of-india-s-youth-suffer-from-the-deadlier-type-2/story-LP4ugRJ5qqLNITYg24xCbO.html 10 Dec, 2021.
5. IDF Atlas, International Diabetes Federation, 9th edition, 2019
6. https://www.diabetesincontrol.com/retinopathy-occurs-sooner-in-prediabetes/ 10 Dec, 2021.