Omicron च्या दहशतीत दिलासादायक बातमी! कोरोना लस व्हेरिएंट प्रूफ विकसित करता येणार

कोरोना व्हायरसच्या (Coronavirus) ओमिक्रॉन व्हेरियंटच्या (Omicron Variant) नव्या प्रकाराबाबत जगात अधिक गांभीर्याची गरज आहे. ओमिक्रॉनच्या आगमनाने आतापर्यंत दिलेल्या लसींच्या प्रभावावर प्रश्नचिन्ह निर्माण झालं आहे. दरम्यान, लॉस एंजेलिस (UCLA) येथील कॅलिफोर्निया विद्यापीठातील संशोधकांनी दुर्मिळ परंतु नैसर्गिक टी पेशींचा एक प्रकार शोधला आहे जो SARSCOV-2 आणि इतर कोरोनाव्हायरसचे प्रथिने ओळखू शकतो. या तपासणीचे निष्कर्ष असे सूचित करतात की या प्रोटीनचा एक घटक, ज्याला व्हायरल पॉलिमरेज म्हणतात, कोविड-19 लसीमध्ये जोडले जाऊ शकते, ज्यामुळे रोग प्रतिकारशक्ती वाढू शकते. सोबतच विषाणूच्या नवीन प्रकारपासूनही सुरक्षा देऊ शकतात. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

बहुतेक कोविड लसींमध्ये (Covid Vaccine) स्पाइक प्रोटीनमध्ये आढळणारा भाग वापरला जातो जो विषाणूच्या पृष्ठभागावर आढळतो. यामुळे, शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती ऍन्टीबॉडीज तयार करते. मात्र, डेल्टा आणि ओमिक्रॉन सारख्या नवीन प्रकारांमध्ये स्पाइक प्रोटीनमध्येच म्यूटेशन पहायला मिळाले आहे. यामुळे लसीपासून तयार होणारे अँटीबॉडी (Antibodies) आणि प्रतिरोधक पेशी व्हायरसला नीट ओळखू शकणार नाहीत. (प्रतिकात्मक चित्र)

संशोधकांचे म्हणणे आहे की लसींच्या नवीन पिढीला (Covid Vaccine) अधिक मजबूत आणि व्यापक प्रतिकार प्रतिसाद निर्माण करण्याची क्षमता प्राप्त करणे आवश्यक आहे जे वर्तमान आणि भविष्यातील प्रकारांवर (Variants) प्रभावी असू शकते. हे करण्याचा एक मार्ग म्हणजे वेगळ्या विषाणूजन्य प्रथिनांचे काही भाग लसींमध्ये समाविष्ट करणे. हा विशिष्ट भाग असा असावा की तो स्पाइक प्रोटीनपेक्षा कमी म्यूटेशनची शक्यता कमी असावी. तो रोगप्रतिकारक यंत्रणेतील टी पेशी देखील सक्रिय करू शकतो. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

टी पेशी (T Cells) त्यांच्या पृष्ठभागावर आण्विक रिसेप्टर्ससह (molecular receptors) सुसज्ज असतात जे बाहेरच्या प्रथिनांचे तुकडे ओळखण्यास सक्षम असतात. या तुकड्यांना किंवा भागांना अंटीजेन (Antigen) म्हणतात. अंटीजेन मिळाल्यानंतर रेणू प्राप्तकर्ता स्वतःचे प्रतिरुप बनू शकतो आणि अतिरिक्त प्रतिरोधक पेशी तयार करतो ज्या संक्रमित पेशींना ताबडतोब मारतात, तर काही भविष्यातील संक्रमणापासून संरक्षण करण्यासाठी शरीरात कायमचे राहतात. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

संशोधकांनी विषाणूजन्य पॉलिमरेझ प्रोटीनवर (viral polymerase protein) लक्ष केंद्रित केले जे केवळ SARSCov-2 मध्येच नाही तर SARS, MERS आणि सामान्य सर्दी, इतर कोरोनाव्हायरससह आढळते. व्हायरल पॉलिमरेझ अशा इंजिनाप्रमाणे काम करते ज्याचा वापर कोरोना विषाणू स्वतःच्या प्रती बनवण्यासाठी करतो. हे संसर्ग पसरवण्याची क्षमता देते. मात्र, विषाणूच्या नवीन प्रकारांमध्ये, स्पाइक प्रोटीनसारखे व्हायरल पॉलिमरेजमध्ये बदल किंवा म्यूटेशन दिसून येत नाही. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

संशोधकांनी पॉलिमरेज प्रोटीन ओळखणाऱ्या रिसेप्टर्ससह टी पेशी (T Cells) तयार करण्याची क्षमता विकसित केली. संशोधक आता पुढील अभ्यास करत आहेत जेणेकरुन व्हायरल पॉलिमरेजचा नवीन लसीचा घटक म्हणून वापर करता येईल. हा अभ्यास सेल रिपोर्ट्स जर्नलमध्ये प्रकाशित झाला आहे. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)