पृथ्वीच्या Heartbeat ची काय आहे भानगड? हृदयाचे ठोके मंद झाल्याने संशोधकांना बसला धक्का!

न्यूयॉर्क, 29 मार्च : पृथ्वीच्या इतिहासात (History of Earth) अशा अनेक घटना घडल्या आहेत, ज्यांचा पृथ्वीवर खूप खोल आणि दीर्घकाळ परिणाम झाला आहे. मग ते डायनासोरचे आगमन असो किंवा त्यांचा प्रचंड विनाश असो किंवा पंजियासारख्या सर्वात मोठ्या खंडाचे तुकडे होऊन बेटांमध्ये विघटन होणे असो. गेल्या काही वर्षांच्या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की या आणि अशा घटना नियमित चक्राशी (Regular Cycle) संबंधित आहेत. अलीकडील अभ्यासांनी पुन्हा एकदा या मुद्द्यावर जोर दिला आहे. यातून असा निष्कर्ष काढला आहे की पृथ्वीच्या भूगर्भीय घडामोडींमध्ये हृदयाच्या ठोक्यासारखा(Heartbeat of Geological Activities)  पॅटर्न आहे जो खूप मंद आहे, म्हणजे सुमारे 2.7 कोटी वर्षांचा आहे.

खूप मंद नाडी

या अभ्यासात ज्वालामुखीय घटना, आपत्ती, टेक्टोनिक प्लेट्सची पुनर्रचना, समुद्र पातळी वाढ यासह अनेक भूवैज्ञानिक घटनांचा उल्लेख आहे. परंतु या घटनांची नाडी आश्चर्यकारकपणे मंद आहे. संशोधकांनी या चक्राचा कालावधी 2.75 कोटी वर्षे असल्याचे सांगितले आहे. संशोधकांचे म्हणणे आहे की या चक्राचा विनाशकारी काळ येण्यासाठी 2 कोटी वर्षे लागतील.

या घटना अनियमित नाहीत

या तपासणीशी संबंधित संशोधकांचा अभ्यास 2021 मध्ये प्रकाशित झाला होता, ज्याचे प्रमुख लेखक, न्यूयॉर्क विद्यापीठाचे भूवैज्ञानिक मायकेल रॅम्पिनो म्हणाले की, अनेक भूवैज्ञानिकांचा असा विश्वास आहे की भूवैज्ञानिक घटना वेळेच्या दृष्टीने अतिशय अनियमित असतात. परंतु त्यांचा अभ्यास सामायिक चक्राचा सांख्यिकीय पुरावा प्रदान करतो जे दर्शविते की या भौगोलिक घटना जवळून संबंधित आहेत आणि अनियमित नाहीत.

भूवैज्ञानिक कालखंडातील स्पंदन

संशोधकांच्या या चमूने गेल्या 26 कोटी वर्षांतील 89 भूगर्भीय घटनांचे अतिशय मोठ्या प्रमाणावर विश्लेषण केले, यातील काही घटना खूप कठीण होत्या, परंतु यातील 8 घटना अशा होत्या ज्यांनी जग बदलून टाकले. भूवैज्ञानिक दृष्टिकोनातून, या घटना अल्प कालावधीत घडल्या, ज्याला आपत्तीजनक स्पंदन किंवा ह्रदयाचे ठोके म्हटले जाऊ शकते.

जागतिक आश्चर्यांमध्ये समाविष्ट एका स्थळाचं नाव चुकीचं दिल्याचं 100 वर्षांनी समोर! वाचा चुकीच्या नावाची गोष्ट

या घटना..

संशोधकांनी त्यांच्या शोधनिबंधात लिहिले आहे की यामध्ये महासागरीय आणि गैर-सागरी आपत्तीजनक घटना, विशाल महासागरांमध्ये ऑक्सिजन कमी होण्याच्या घटना, खंडांमधील बेसाल्ट उत्सर्जन, समुद्र पातळीतील चढउतार यांचा समावेश आहे. यामध्ये प्लेट्समधील चुंबकत्वाचे जागतिक स्पंदन आणि महासागराच्या पृष्ठभागाच्या फैलावातील बदल यासारख्या घटनांचा समावेश होता.

असाच अंदाज यापूर्वीही काढण्यात आला होता

संशोधकांचा दावा आहे की त्यांचे परिणाम सूचित करतात की जागतिक भूवैज्ञानिक घटनांचा सर्वसाधारणपणे जवळचा संबंध आहे. असे दिसते की हे स्पंदन 2.75 कोटी वर्षांच्या चक्राचा आहे. विशेष म्हणजे भूवैज्ञानिक शास्त्रज्ञ दीर्घ काळापासून याचा अभ्यास करत आहेत. 1920 आणि 1930 च्या दशकातील शास्त्रज्ञांनी असे सुचवले की भूवैज्ञानिक घटनांचे चक्र 30 कोटी वर्षांचे असते.

भिन्न कालावधी

1980 आणि 1990 च्या दशकातील संशोधकांच्या मते, या चक्राचा किंवा स्पंदनाचा कालावधी 2.63 आणि 3.06 कोटी वर्षे असू शकतो. नवीन अभ्यासाच्या गणनेत, ही लांबी 2.75 कोटी वर्षे असल्याचे आढळून आले आहे, तर यापूर्वी याच संशोधकांनी 27.5 कोटी वर्षांपूर्वी याचा उल्लेख केला होता, जिथे मोठा विनाश झाला होता. यापूर्वी 2018 मध्ये, सिडनी विद्यापीठातील दोन संशोधकांनी, पृथ्वीच्या कार्बन सायकल आणि प्लेट टेक्टोनिकवर आधारित, या चक्राची वेळ 2.6 कोटी वर्षे असल्याचे सांगितले होते.

मात्र, हे चक्र येण्यामागचे कारण काय, हेही स्पष्ट झालेले नाही. या अभ्यासाच्या संशोधकांसह इतर संशोधकांनी देखील जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला, ज्यामध्ये धूमकेतूंच्या प्रभावापासून प्लॅनेट 9 पर्यंत संभाव्य कारण दिले गेले आहे. संशोधकांचे म्हणणे आहे की याचे कारण पृथ्वीच्या खगोलीय चक्राशी संबंधित असू शकते, सूर्यमाला आणि अगदी आकाशगंगेची पातळी, तसेच पृथ्वीच्या आत असणे देखील असू शकते. मात्र, हा कालावधी इतका मोठा असल्याने शास्त्रज्ञ कोणत्याही ठोस निष्कर्षापर्यंत पोहोचू शकलेले नाहीत.