याठिकाणी आता हवेत पिकवला जाणार भाजीपाला, इस्रायली तंत्रज्ञानावर आधारित हायड्रोपोनिक युनिट सुरू

मो.महमूद आलम, प्रतिनिधी

नालंदा, 27 मे : बिहारचे नालंदा जिल्हा मुख्यालय हे बिहार शरीफपासून 20 किमी अंतरावर असलेल्या चंडी ब्लॉकमध्ये भाजीपाल्याचे एकमेव केंद्र आहे. याठिकाणी आता इस्त्रायली तंत्रज्ञानावर आधारित हायड्रोपोनिक युनिट सुरू करण्यात आले आहे. येथे मातीविना पालेभाज्यांची लागवड सुरू करण्यात आली आहे.

याठिकाणी सरकारी पातळीवर लावण्यात आलेली, जे वॉटर युनिटच्या सुरुवातीलाच पालेभाज्यांची रोपे लावली गेली आहेत. लवकरच याठिकाणी इतर जातींचीही रोपे लावण्यात येणार आहेत. तयार उत्पादनाचे ब्रँडिंग येथे केले जाईल, जे देशातील मोठ्या मंडईत नेले जाईल. त्यामुळे उत्पन्नाचे स्त्रोत वाढणार आहेत. विशेष म्हणजे राज्यातील शेतकऱ्यांना येथे आणून हायड्रोपोनिक शेतीचे बारकावे शिकवले जाणार आहेत.

इतकेच नाही तर कॅम्पसमध्ये एरोपोनिक युनिटही उभारण्यात येत असून, ते एक ते दीड महिन्यात तयार होईल. त्याचे वैशिष्ट्य म्हणजे ते रोगमुक्त बटाटा बियाणे मातीशिवाय हवेत तयार करेल. याठिकाणी आता शेतकऱ्यांना अनुदानावर बियाणे दिले जाणार आहे. हायड्रोपोनिक युनिट 1,000 स्क्वेअर मीटरमध्ये तयार करण्यात आले आहे, तर एरोपोनिक युनिट 1,800 स्क्वेअर मीटरमध्ये तयार होईल. दोघांची किंमत सुमारे पाच कोटी रुपये आहे.

यासंदर्भात प्रकल्प अधिकारी चंडीचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी डॉ.अभयकुमार गौरव यांनी सांगितले की, हायड्रोपोनिक युनिटमध्ये पाच प्रकारची रोपे लावण्यात आली असून ती 30 ते 40 दिवसांत तयार होतील. यानंतर उत्पन्न मिळण्यास सुरुवात होईल. तुळस, धणे, केळी आणि पाकचोई ही अनेक पिके आहेत. अडीच ते तीन आठवड्यांच्या अंतराने त्याची काढणी केली जाईल. तर तीन ते चार महिने उत्पादन मिळेल, लेट्युस हे एकच पीक आहे, त्याची एकदाच काढणी केली जाईल, सर्व पिके सॅलड बनवण्यासाठी उपयुक्त आहेत.

या पद्धतीत माती लागत नाही. पाण्यात वाळू किंवा खडे टाकून झाडे लावली जातात. वनस्पतींना पोषक द्रव्ये देण्यासाठी विशेष द्रावणाचा वापर केला जातो. नायट्रोजन, फॉस्फरस, पोटॅश, मॅग्नेशियम, कॅल्शियम, सल्फर, झिंक, लोह विशिष्ट प्रमाणात या द्रावणात मिसळले जाते. पंपिंग मशिनद्वारे ऑक्सिजन वनस्पतीच्या मुळांपर्यंत पोहोचवला जातो. यामध्ये आजार कमी होतात. त्यामुळे कीटकनाशकांची गरज भासत नाही.