पीयूष पाठक (अलव) 09 मार्च : सध्या राज्यात विविध ठिकाणी मूर्ती बनविण्याचे काम जोरात सुरू आहे. पण, याची सुरुवात राजस्थानमधील अलवरमधील 1975 पासून बडोदामेव जवळील बुटोली गावातून झाली. या गावातील काही लोक जयपूरला गेले आणि मूर्ती बनवण्याची कला शिकून अलवरला आले. त्यांनी सर्वप्रथम बुटोली गावातून सुरुवात केली. आजही गावात मूर्ती बनविणाऱ्यांची 40 हून अधिक दुकाने आहेत. बुटोली येथून सुरू झालेली मूर्ती कला आता संपूर्ण अलवर जिल्ह्यातील लोकांना रोजगार देत आहे.
मूर्ती कलेचे काम वडिलोपार्जित असल्याने बुटोली गावासह इतर अनेक ठिकाणी लोक हा वारसा सांभाळत आहेत. बडोदामेव येथे मूर्तीचा व्यवसाय करणारे कांती शर्मा सांगतात की, ते स्वत: बूटोली गावचे रहिवासी आहेत, त्यांच्या वडिलांनी गावात मूर्ती बनवण्याचे काम सुरू केले, ते आता ते सांभाळत आहेत. कांती शर्मा म्हणतात की, बहुतेक लोक सनातन धर्मावर विश्वास ठेवतात, त्यामुळेच ही कला सतत गती घेत आहे.
देवाच्या मूर्तीला मागणी
शिल्पकला उद्योगात सर्वाधिक मागणी ही देवतांच्या मूर्तींना असते. संगमरवरी बनवलेल्या देवी-देवतांच्या मूर्तींसाठी अधिक ऑर्डर येतात. यातील गणेशजी, हनुमानजी, शंकर भगवान, दुर्गामाता आदी देवतांच्या मूर्तींना अधिक मागणी आहे. मात्र, काही काळापासून लोकांना हुतात्मा आणि त्यांच्या पूर्वजांच्या मूर्तीही मिळू लागल्या आहेत.
काळ्या-पांढऱ्या दगडांवर शिल्पे कोरलेली आहेत
बुटोली गावात असे घर क्वचितच सापडेल, जिथे दगडावर हातोडा आणि छिन्नीचा मार ऐकू येत नाही. या गावातील लोक मूर्ती कलेमध्ये इतके प्रगल्भ झाले आहेत की, कोणतेही चित्र पाहून ते त्याचा आकार दगडावर कोरून काढू शकतात. येथील कारागीर काळ्या-पांढऱ्या दगडावर सहज कोरीव काम करतात, हे स्वतःच एक कौशल्य आहे. गावातील कारागीर आजही आपल्या घराण्याची परंपरा जपत आहेत.