RBI कडे पोहोचल्यावर 2,000 च्या नोटांचं काय होणार? जाळणार की फाडणार?

नवी दिल्ली, 27 मे : दोन हजार रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद होत आहेत. या नोटा 30 सप्टेंबरपर्यंत कायदेशीर राहतील. त्याचबरोबर सर्वसामान्यांना 30 सप्टेंबरपर्यंत बँकेत ठेवलेल्या 2,000 रुपयांच्या नोटा मिळू शकतात. सर्व बँकांमधून जमा झालेल्या 2,000 च्या नोटा RBI कडे परत जातील. पण प्रश्न असा आहे की, या नोटा पूर्णपणे रद्दी झाल्या आहेत की आरबीआय त्यांचा आणखी काही उपयोग करू शकेल? चला समजून घेऊया. जमा झालेल्या नोटांचं पहिले काय होतं? जमा केलेल्या सर्व नोटा RBI कडे पोहोचल्यावर त्यांना करेंसी व्हेरिफिकेशन अँड प्रोसिसिंग सिस्टम(CVPS) मध्ये टाकल्या जातील. एक CVPS मशीन एका तासात 50 ते 60 हजारांच्या नोटांवर प्रक्रिया करू शकते. ही मशीन नोटा मोजतात आणि त्या खऱ्या आहेत की नाही हे चेक करतात. यानंतर, ती नोट्स फिट आणि अनफिट कॅटेगरीमध्ये विभागते. अयोग्य नोट्स कागदाच्या श्रेडरमध्ये टाकल्या जातात आणि तुकडे करतात. त्याच वेळी, फिट नोट अशा प्रकारे कापल्या जातात की त्या नवीन चलनी नोटा बनवण्यासाठी रिसायकल केल्या जाऊ शकतात. अनफिट नोटा जाळल्या? यापूर्वी अनफिट नोटा जाळल्या जात होत्या. पण या मार्गाने मोठ्या प्रमाणात प्रदूषण पसरत होते. अनफिट नोट्स ब्रिकेटिंग सिस्टमला पाठवल्या जातात. जिथे त्यावर प्रक्रिया करून ब्रिकेट बनवले जातात. हे ब्रिकेट औद्योगिक भट्ट्यांमध्ये वापरले जाऊ शकतात. त्याच वेळी, ते पेपर बोर्ड इत्यादी तयार करण्यासाठी देखील वापरले जातात. या ब्रिकेट्स विकण्यासाठी RBI टेंडर मागवते. 2016 मध्ये, जेव्हा नोटाबंदीमध्ये 500 आणि 1000 च्या नोटा चलनातून बाहेर आल्या, तेव्हा तुटलेल्या नोटा वेस्टर्न इंडिया प्लायवूड्स लिमिटेडला विकल्या गेल्या. यावेळीही तीच प्रक्रिया अवलंबली जाऊ शकते, असे मानले जात आहे. ही बाब आहे 2000 रुपयांच्या नोटांची. सामान्यतः जळालेल्या किंवा खराब झालेल्या नोटाही बँकेत जमा करता येतात. या नोटांच्या बदल्यात बँका तुम्हाला चांगल्या नोटा देतात. सर्व खराब नोटा जमा करून त्या RBI च्या CVPS ला पाठवल्या जातात. जिथे त्या वर दिलेल्या प्रोसेस मधून जातात. RBI च्या 2021-22 च्या वार्षिक रिपोर्टनुसार, या वर्षी खराब झालेल्या 1878.01 कोटी नोटा डिस्पोज़ केल्या गेल्या होत्या. जी 2020-21 च्या तुलनेत 88.4 टक्के जास्त होती.

तुमचे शहर निवडा

गोवा

मुंबई

पुणे

News18 App33% faster on App

Browser

RBI कडे पोहोचल्यावर 2,000 च्या नोटांचं काय होणार? जाळणार की फाडणार?

फोटो

ताज्या बातम्या