Nishigandha Kshirsagarभारतीय चित्रपटसृष्टीतील अनेक गाण्यांना आपल्या सुरेल आवाजाने अजरामर करणाऱ्या लता मंगेशकर आता आपल्यात नसतील पण त्यांच्या गाण्यांमुळे त्या अमर झाल्या आहेत. गानसम्राज्ञी लता मंगेशकर यांचा जन्म 28 सप्टेंबर 1929 रोजी झाला.
भारतीय सिनेमाला जगभरात ओळख मिळवून देण्यात लता मंगेशकर यांचे विशेष योगदान आहे. आपल्या आवाजाने जगाला वेड लावणाऱ्या महान गायिकेला लोक प्रेमाने लता दी म्हणायचे. जवळपास 6 दशकांत लतादीदींनी 30 हून अधिक भाषांमधील गाण्यांना आवाज दिला.
सरकारने त्यांना 'भारतरत्न' देऊन गौरविले. 6 फेब्रुवारी 2022 रोजी लतादीदींनी जगाचा निरोप घेतला. लतादीदींबद्दल इतके किस्से आहेत की ऐकत आणि कथन करण्यात बरेच दिवस निघून जातील.
पंडित दीनानाथ मंगेशकर हे मराठी संगीतकार, शास्त्रीय गायक आणि नाट्य अभिनेते होते. पंडित दीनानाथ मंगेशकर यांची थोरली चिमुरडी लतादीदीला लहानपणी अवघड वाजवताना पाहून वडिलांना समजले होते की मुलगी एक दिवस मोठी गायिका बनेल. वडिलांनी आपल्या मुलीला शिकवायला सुरुवात केली होती, पण लतादीदींच्या डोक्यावरून वडिलांची सावली अकाली उठली तेव्हा आई आणि लहान भावंडांच्या पालनपोषणाची जबाबदारी छोट्या लतादीदींच्या डोक्यावर येऊन पडली.
अशा परिस्थितीत कुटुंब चालवण्याच्या मजबुरीमुळे लतादीदींना चित्रपट आणि रंगमंचावर काम करावे लागले. लता मंगेशकर यांचे बालपण खूप कठीण गेले. काही काळानंतर लता मंगेशकर कुटुंबासह मुंबईत आल्या. इथे त्याला अभिनयाची नोकरी मिळाली आणि गायनाला मागे ठेवून अभिनयाला सुरुवात केली.
लतादीदींनी हिंदी-मराठीसह जवळपास 8 चित्रपटांमध्ये काम केले होते. लतादीदींना अभिनय करावासा वाटला नसला तरी तिच्या चित्रपटात तिला गमावायला कोणी तयार नव्हते.
असे असले तरी लतादीदींचे गाण्यासाठी प्रयत्न सुरूच होते आणि १९४९ मध्ये 'महल' चित्रपटातील 'आयेगा आनेवाला' हे प्रसिद्ध गाणे त्यांना पहिल्यांदा हिंदीत गाण्याची संधी मिळाली.
या गाण्याने चित्रपटातील ज्येष्ठ अभिनेत्री मधुबालाच्या सौंदर्यात भर घातली. चित्रपट आणि गाणे सुपर-डुपर हिट झाले आणि लतादीदींना मागे वळून पाहिले नाही.
1949 पासून सुरू झालेली गाण्यांची मालिका लतादीदींच्या आयुष्याच्या शेवटच्या टप्प्यापर्यंत सुरू होती. लतादीदींच्या बहीण आशा भोसले, उषा, मीना आणि भाऊ हृदयनाथ मंगेशकर यांनीही संगीताला आपली कारकीर्द घडवली.
लतादीदींनी हिंदी, मराठी, बंगाली अशा ३० हून अधिक भाषांमध्ये गाणे गाऊन विक्रम केला आहे. १९४२ साली 'कीर्ती हसाल' चित्रपटात पहिले मराठी गाणे गायले गेले. याशिवाय 1958 ते 1994 पर्यंतचे अनेक फिल्मफेअर पुरस्कार, राष्ट्रीय पुरस्कार, महाराष्ट्र शासन पुरस्कार, पद्मविभूषण, दादासाहेब फाळके पुरस्कार, फिल्मफेअर लाइफ टाईम अचीव्हमेंट पुरस्कार, राजीव गांधी पुरस्कार अशा अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले.
6 फोटो