Future house | ह्या घरांचं आयुर्मान पाहुन थक्क व्हाल! सिमेंट अन् स्टीलची घरंही पडतील फिकी

कोपनहेगन, 3 एप्रिल : पंतप्रधान नरेंद्र मोदी (PM Modi) त्यांच्या युरोप दौऱ्याच्या दुसऱ्या दिवशी मंगळवारी डेन्मार्कला पोहोचले. हे युरोपमधलं खूप सुंदर शहर आहे. जिथे जुन्या परंपरा आणि आधुनिकतेचा संगम पाहायला मिळतो. या देशात खूप काही आहे, जे पाहण्यासारखे आणि शिकण्यासारखे आहे. हा लोकशाही देश आहे. पण, घटनात्मकदृष्ट्या राजेशाहीलाही तितकेच महत्त्व आहे. युरोपमधील सर्वात आनंदी देशांमध्ये त्याची गणना केली जाते. या देशातील 300 वर्षे जुनी घरे खूप खास आहेत. ही अशी घरे देखील आहेत, ज्यांना त्यांच्या वैशिष्ट्यांमुळे भविष्यातील घरे (Future house) देखील म्हणतात. या घरांची खासियत काय आहे? डेन्मार्कमध्ये या घरांचे महत्त्व खूप वाढले आहे. सहसा ही घरे डॅनिश बेट लिसोमध्ये खूप दिसतात. या घरांचे छत खूप जाड आहे. जर तुम्ही नीट पाहिले तर ते गवतापासून बनवलेले दिसते, जे समुद्री शेवाळ आहे. ते केवळ टिकाऊ नाही तर तापमान देखील नियंत्रित करतात. असे मानले जाते की भविष्यात अशा प्रकारे अनेक घरे बांधली जाऊ शकतात. अशी घरे 17 व्या शतकात बांधली गेली बीबीसीच्या रिपोर्टनुसार, ही अनोखी सुरुवात 17व्या शतकात या बेटावर झाली. खरे तर समुद्रापासून मीठ बनवण्याचा उद्योग इथे फोफावला होता. त्यानंतर उद्योगांसाठी झपाट्याने झाडे तोडण्यात आली. अशा परिस्थितीत घर बांधण्यासाठी लाकूड पुरवठा करणे कठीण झाले आहे. त्यानंतर ही पद्धत शोधण्यात आली. समुद्री शेवाळापासून छप्पर समुद्राच्या मधोमध वसलेले असल्याने या बेटाचा एक फायदा झाला. अनेक वेळा एखादे जहाज किंवा जहाज समुद्रात अपघाताला बळी पडायचे आणि तुटून बेटाच्या किनाऱ्यावर आदळायचे. अशा परिस्थितीत लोकांनी ही लाकडे गोळा करून आपले घर बांधण्यास सुरुवात केली आणि छतासाठी समुद्री शेवाळाचा वापर केला. 1920 च्या सुमारास, समुद्रातील गवतातील बुरशीजन्य संसर्गामुळे लोकांनी ते वापरणे बंद केले. हळूहळू ही घरे इतकी कमी झाली की आज 1800 लोकसंख्येच्या बेटावर अशी केवळ 36 घरे आहेत, ज्यांची छत शेवाळाने बनलेली आहे. भविष्यात पेट्रोल-डिझेल ऐवजी वापरलं जाणारं ग्रीन हायड्रोजन म्हणजे काय? स्वस्त आहे की महाग? 2012 मध्ये या घरांच्या तंत्रज्ञानाचे पुनरुज्जीवन करण्यात आले 2012 पासून बेटावर हे तंत्रज्ञान पुन्हा जिवंत केले जात आहे. बीबीसीच्या एका रिपोर्टमध्ये याबाबत सविस्तर खुलासा करण्यात आला आहे. बेटावरील रहिवासी स्वतः हे तंत्रज्ञान परत आणण्याचा प्रयत्न करत आहेत. ते आजूबाजूला फिरून लोकांना सांगत आहेत. जर पक्के छत बनवले नसेल तर ते शेवाळापासून छप्पर तयार करण्याविषयी ते बोलतात. या शोधाचे श्रेय महिलांना जाते या शोधाचे श्रेय बेटावरील महिलांना जाते. खलाशी जहाजे घेऊन समुद्रात निघत असत, तर स्त्रिया घरे टिकाऊ बनवण्याचे मार्ग शोधत असत. त्याच वेळी, हे छप्पर 17 व्या शतकात बांधले गेले. सर्व मिळून 40 ते 50 महिला छत बनविण्याच्या कामात मदत करत होत्या. पहिल्यांदा ते वादळानंतर किनाऱ्यावर आलेले शेवाळ जमा करत. यानंतर शेवाळ सुकवण्याचे महत्त्वाचे काम होत असे. गोळा केलेले शेवाळ सुमारे 6 महिने शेतात वाळवले जाते. त्यामुळे शेवाळ अधिक मजबूत होते. मग छतावर घातले जाते. छताचे वजन 35 ते 40 टन होते. याला आग लागत नाही, गंज किंवा कीड लागत नाही यामध्ये एक विशेष प्रकारचा समुद्री शेवाळ वापरले जाते, ज्याला इलग्रास म्हणतात. संपूर्ण जगाच्या समुद्रकिनाऱ्यांवर साचणारी हे शेवाळ अतिशय खास मानले जाते. याचे कारण असे की याला आग लागत नाही, गंजही लागत नाही किंवा त्यात कोणत्याही प्रकारच्या कीटकांची भीती नसते. ते कार्बन डाय ऑक्साईड शोषून घेते, अशा प्रकारे घरात राहणाऱ्या लोकांना एअर प्युरिफायरची गरज नसते. पूर्णपणे जलरोधक होण्यासाठी पुरेसे जाड हे छत इतके जाड असते की ते पूर्णपणे जलरोधक आहेत, तर सिमेंट किंवा लोखंडापासून बनवलेल्या सर्वोत्तम घरांना देखील मुसळधार पावसात ओलसरपणा किंवा पाणी गळतीची समस्या येते. सेमीकंडक्टर अशी काय जादू आहे? ज्याच्या तुटवड्याने जगभरात वाहन उद्योगाला बसलीय खिळ? असे छप्पर 100 वर्षांहून अधिक काळ टिकतात या समुद्री शेवाळाच्या छप्परांची आणखी एक वैशिष्ट्ये आहे, ते 100 किंवा अधिक वर्षे टिकतात. या बेटावरील सर्व घरे 300 वर्षांहून अधिक जुनी आहेत, तर काँक्रीटच्या छतांना 50 वर्षांनंतर देखभालीची गरज आहे. आता अशी घरे संपूर्ण जगाचे लक्ष वेधून घेत आहेत लायसोचा हा दर्जा आता अनेक देशांचे लक्ष वेधून घेत आहे. उदाहरणार्थ, अमेरिकन वास्तुविशारद कॅथरीन लार्सन आता शैवाळापासून बनवलेल्या या छतावर संशोधन करत आहेत. या तंत्रज्ञानाचा वापर झाल्यास ग्लोबल वॉर्मिंगसारख्या समस्या तर कमी होतीलच, शिवाय येथील रहिवाशांनाही मोठा फायदा होईल, असे त्यांचे मत आहे.

• First Published : May 3, 2022, 4:31 pm IST