मानवासह सजीवांच्या रक्षणासाठी झाडांचे संरक्षण करणे आवश्यक आहे. वनस्पती आपल्या अनेक गरजा पूर्ण करतात. हवामान बदलामुळे आपले जीवन धोक्यात आले आहे. यासोबतच झाडांचे अस्तित्वही धोक्यात येत आहे. दीर्घ दुष्काळ, भीषण वादळे, विनाशकारी पूर यांनी वनस्पतींच्या अस्तित्वाला आव्हान दिलं आहे. नवीन अभ्यासात शास्त्रज्ञांनी जनुकीय पातळीवर वनस्पती प्रथिनांच्या जीवनाविषयी अशी माहिती मिळवली आहे, ज्याचा वापर करून झाडे दुष्काळी परिस्थितीतही दीर्घ आयुष्य जगू शकतात (Draught Resistance Plants).
हेडलबर्ग विद्यापीठातील संशोधकांनी महत्त्वाच्या वनस्पती प्रथिनांची (Portien) एक प्रणाली शोधून काढली आहे. जी प्रथिनांचे जीवन नियंत्रित करते. प्रथिने वनस्पतींमध्ये अनेक उद्देश पूर्ण करतात, जे वनस्पतींचे मूलभूत बिल्डिंग ब्लॉक्स म्हणून काम करतात. 20 बिलियन पेक्षा जास्त प्रोटीन रेणू वनस्पतीच्या पेशींमध्ये कार्य करतात, यामुळे त्यांची रचना स्थिर होते आणि ते पेशींचे चयापचय राखतात. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)
हेडलबर्ग युनिव्हर्सिटीच्या सेंटर फॉर ऑर्गेनिझम स्टडीजच्या संशोधकांनी वनस्पती प्रथिनांचे आयुष्य वाढवणाऱ्या जैविक प्रक्रियेवर प्रकाश टाकला आहे. त्यांनी एन-टर्मिनल एसिटिलेशन नावाचे प्रथिन शोधले आहे जे ही यंत्रणा नियंत्रित करते. मॉलिक्युलर प्लांट अँड सायन्स अॅडव्हान्सेस या जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या या अभ्यासात असे म्हटले आहे की, रासायनिक मार्कर म्हणून काम करणारे हे रसायन प्रथिनांच्या निर्मितीदरम्यान तयार होते. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)
संशोधकांच्या मते, हे महत्त्वाचे प्रथिन ह्यूटिंगटिन यीस्ट इटरएक्टर प्रोटीन (HYPK) या नावाने ओळखले जाते. हे एन-टर्मिनल एसिटिलेशनला प्रोत्साहन देते आणि वनस्पती प्रथिनांचे आयुष्य वाढवते. या प्रथिनांच्या इतर वैशिष्ट्यांसह, एक उत्कृष्ट वैशिष्ट्य म्हणजे ते वनस्पतींना पर्यावरणीय परिस्थितीशी जुळवून घेण्यास मदत करते. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)
संशोधकांनी HYPK प्रथिनांची वैशिष्ट्ये तपासण्यासाठी थॅले क्रेस, अरेबिडोप्सिस थालियाना नावाची वनस्पती वापरली. हे प्युब्रासीकेसी कुटुंबातील एक लोकप्रिय जिवंत नमुना आहे, कारण त्याच्या जीनोमचा आधीच चांगला अभ्यास केला गेला आहे. अनुवांशिकरित्या सुधारित वनस्पतींवरील संशोधनात असे दिसून आले आहे की जेव्हा HYPK प्रथिने अनुपस्थित असतात आणि एन-टर्मिनल एसिटिलेशन होत नाही तेव्हा प्रथिनांचे आयुष्य कमी होते. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)
संशोधनात असे सांगण्यात आले की, दुष्काळात वनस्पतींची प्रतिकारशक्तीही वाढते. दुष्काळ प्रतिरोधक क्षमता वनस्पतींमध्ये कशी विकसित होते, यावर प्रकाश टाकण्यात आला आहे. या अभ्यासात चीनमधील बीजिंग येथील चायनीज ऍकॅडमी ऑफ सायन्सेसच्या संशोधकांसह हेडलबर्ग येथील संशोधकांनी प्रोफेसर डॉ. योंगहोंग वॅग यांच्या मार्गदर्शनाखाली काम केले. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)
संशोधकांनी हे देखील शोधून काढले की HYPK प्रथिने केवळ थेले क्रेसमध्येच नव्हे तर जगातील सर्वात जुने पीक असलेल्या धानामध्ये देखील नियामक कार्य करते. हे प्रथिन मानवांमध्ये आणि अनेक प्रकारच्या बुरशींमध्येही आढळते. ते म्हणाले की एसिटिलेशनची ही प्रणाली आणि त्यात एचवायकेपीचे नियंत्रण सुमारे 1 अब्ज वर्षांपूर्वी विकसित झाले असावे, जे आज अनेक जीवांमध्ये आहे. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)