Sandeep Shirguppeहिमाचल प्रदेशमध्ये पाइन झाडाची पाने जंगलातील आगीचे मुख्य कारण बनत चालली आहेत. यासाठी वन विभागाने एक नाविन्यपूर्ण उपक्रम राबवला आहे. त्या पानांचा वापर करून जंगले वाचवण्याचे काम केले जात आहे. तसेच यातून उत्पन्न ही मिळवले जात आहे.
यावेळी वनविभागाचा उपवनसंरक्षक वासू डोगर म्हणाले की, जाईका प्रकल्पांतर्गत सुरू असलेल्या कामामुळे जंगलातील डेरेदार पानांचा साठा कमी होत आहे. साठा कमी झाल्यामुळे जंगलातील आगीचा धोकाही कमी होत असून त्यामुळे जंगले सुरक्षितपणे वाचवली जात आहेत. निश्‍चितच, आज JICA प्रकल्प केवळ जंगलांच्या योग्य देखभालीसाठी प्रभावी ठरत नाही, तर गावपातळीवर लोकांना स्वयंरोजगारही उपलब्ध करून देत आहे.
हिमाचल प्रदेशातील JICA (जपान इंटरनॅशनल कोऑपरेशन एजन्सी) प्रकल्पांतर्गत वन मंडळ बाजारातमध्ये विविध स्वयं-सहायता गट तयार करून ग्रामीण महिलांना स्वयंरोजगाराशी जोडण्याचा उत्कृष्ट प्रयत्न करत आला आहे.
ग्रामीण स्त्रिया जंगलात पडलेली देवदाराची पाने गोळा करतात आणि त्यांची उत्पादने बनवतात किंवा विकतात. पाइनच्या पानांपासून सुंदर वस्तू बनवल्या जात असतात. यापासून लहान बास्केट, फ्लॉवर पॉट्स, चपाती बॉक्स, पॅन स्टँड, कोस्टर सेट आणि फ्रूट ट्रे इत्यादींचा प्रामुख्याने समावेश होतो.
ग्रामीण स्त्रिया घरातील कामे उरकून जंगलातून पालापाचोळा गोळा करतात आणि नंतर त्याच्या वस्तू बनवतात.
मात्र, उत्पादने बनवण्याबरोबरच उरलेली डेरेदार पाने तीन रुपये किलो दराने विकली जातात. यातून महिला दरमहा हजारोंची कमाई करत आहेत.
जैका प्रकल्प वनविभाग, मंडीचे एसएमएस जितेन शर्मा म्हणाले की, संपूर्ण विभागात 28 समित्या स्थापन करण्यात आल्या आहेत. गावपातळीवर महिलांना व इतर लोकांना जंगलाशी जोडून स्वयंरोजगारही दिला जात असून वनसंवर्धनाचे कामही केले जात आहे.
6 फोटो