भारताबाहेरील असं राज्य, जिथे 97 टक्के हिंदू, अनेक आक्रमणानंतरही धर्म बदलला नाही

जगातील बहुतेक हिंदू भारत, नेपाळ आणि बांगलादेशात राहतात. यानंतर अमेरिकेपासून ब्रिटनपर्यंत हिंदूंची संख्या लक्षणीय आहे. पण भारताबाहेर एक राज्य असं आहे, जिथे 97 टक्के लोकसंख्या हिंदूंची आहे, ते तिथे हिंदू परंपरांसह राहतात. तेथे अनेक मंदिरे आहेत आणि हे हिंदू एक-दोन शतकांपूर्वी तेथे स्थायिक झाले नाहीत, तर पहिल्या किंवा दुसऱ्या शतकापासून तेथे राहत आहेत. हे ठिकाण बाली आहे, इंडोनेशियाचे मोठे आणि महत्त्वाचे राज्य.(wiki commons)

बाली हे इंडोनेशियाचं बेट आहे. हे जावाच्या पूर्वेस स्थित आहे. बाली बेटाचे नावही खूप जुने आहे. इंडोनेशियामध्ये 1500 वर्षांपूर्वी मजापहित हिंदू राज्य स्थापन झाले. जेव्हा हे साम्राज्य कोसळले आणि मुस्लिम सुलतानांनी सत्ता हस्तगत केली तेव्हा जावा आणि इतर बेटांचे उच्चभ्रू बालीला पळून गेले. येथे हिंदू धर्म कधीच कमी झाला नाही. बाली येथे 100 वर्षांपूर्वी हिंदू राजांचे राज्य होते, ते स्वतंत्र होते. पुढे डच लोकांनी ते ताब्यात घेतले. (विकी कॉमन्स)

येथील मोठ्या लोकसंख्येची (सुमारे 97 टक्के) हिंदू धर्मावर श्रद्धा आहे. हे जगप्रसिद्ध पर्यटन स्थळ देखील आहे, येथील कला, संगीत, नृत्य आणि मंदिरे मंत्रमुग्ध करणारी आहेत. येथील राजधानी देनपसार नगर आहे. हे बेट कला आणि संस्कृतीचेही महत्त्वाचे ठिकाण आहे. अर्थव्यवस्थेपासून महत्त्वाच्या व्यावसायिक संस्थांपर्यंत हिंदूंचे वर्चस्व आहे. बालीमधील कुटा हे शहर 2002 मध्ये इस्लामिक दहशतवाद्यांच्या निशाण्यावर आले होते. त्यांच्या बॉम्बस्फोटामुळे येथे 202 लोक मारले गेले. (विकी कॉमन्स)

येथील हिंदू धर्म भारतात मानल्या जाणाऱ्या हिंदू धर्मापेक्षा काहीसा वेगळा आहे. रामायण आणि महाभारत नक्कीच इथे वाचले आणि विचारात घेतले जातात, पण इथल्या बहुसंख्य हिंदूंचा जीववाद, पूर्वजांची पूजा किंवा पितृ पक्ष आणि बोधिसत्व यावर विश्वास आहे. इंडोनेशिया विषयी सांगायचं झालं तर तो मुस्लिम आणि ख्रिश्चन बहुसंख्य देश आहे. (विकी कॉमन्स)

प्राचीन काळी बालीमध्ये पूर्णपणे हिंदू वैदिक संस्कृती होती. बाली बेटाच्या नावाबद्दल असे मानले जाते की पुराणात उल्लेख केलेल्या पाताळ देशाचा राजा बळी यांच्या नावावरून हे नाव ठेवण्यात आले आहे. येथील मंदिरांमध्ये गणेश, शिवलिंग आणि बुद्धाच्या मूर्ती दिसतात. बाली बेटाच्या इतिहासाबाबत असे मानले जाते की तेथे चौथ्या, पाचव्या शतकात हिंदू राज्य स्थापन झाले. (wiki commons)

18 व्या शतकात बालीमध्ये डचांची सत्ता आली. त्यांचा तिथल्या राजकारणावर परिणाम झाला. पण धर्म आणि संस्कृतीवर कोणताही परिणाम झाला नाही. 17 ऑगस्ट 1945 रोजी बालीच्या सैनिकांनी डच सत्तेपासून स्वातंत्र्य मिळवले. 5780 स्क्वेअर किलोमीटरमध्ये पसरलेल्या या इंडोनेशियाच्या बाली बेटावर समुद्र, पर्वत, धबधबे, जंगल इत्यादींचे सुंदर सौंदर्य आहे. बाली बेटाचा आकार माशासारखा आहे.

मृत्यूनंतर आत्मा बंधनातून मुक्त होतो, अशी बाली लोकांची श्रद्धा आहे. म्हणून ते मृत्यूकडे एक उत्सव म्हणून पाहतात. इथेही हिंदू स्वर्ग आणि नरकावर विश्वास ठेवतात. कर्माचे तत्व मानले जाते. पूजा नियमानुसार केली जाते. परंपरा पाळल्या जातात. इथल्या मंदिरात जाताना संपूर्ण पाय झाकून पुरुषांना लुंगीसारखे कपडे घालावे लागतात. (ndianculture.gov.in)

बाली हा मूर्तींचा देश आहे. येथे मूर्तींना काळ्या-पांढऱ्या चेक लुंगीसारखे कपडे घातले आहेत. ब्रह्मा, विष्णू, महेश, सरस्वती, कृष्ण, राम, गणेश इत्यादी सर्व देवांच्या मूर्ती दिसतात. रामलीला आयोजित केली जाते. इथे मंदिराला पुरा म्हणतात. बाली ही सणांची भूमी आहे. मुख्य सण म्हणजे 'न्येपी'. हा मौन दिवस म्हणून साजरा केला जातो.(wiki commons)

बालीची प्राचीन भाषा कवींवर संस्कृतचा प्रभाव आहे. तेथे संस्कृतमध्ये ग्रंथही रचले गेले आहेत. बाली भाषेची लिपी 'ब्राह्मी लिपी' मधून उगम पावली, ज्याला 'अक्षर बाली' किंवा 'हनचरक' म्हणतात. समुद्रमार्गे व्यापारी, बौद्ध आणि अनेक तांत्रिक आणि वैदिक हिंदू परंपरांचे अनुयायांनी भारतातून बालीमध्ये हिंदू धर्म आणला, असे मानले जाते. बालीमध्ये, तुम्हाला भिंतींवर ‘ॐ शांति शांति शांति ॐ’ आणि ‘ॐ-सु-अस्ति-असतो’असे शब्द लिहिलेले दिसतील. (wiki commons)