Explainer: गंगा नदीत 1 हजार कासवे सोडण्यामागे आहे विशेष कारण; भविष्यात होणार फायदा

Turtles in Ganga: केंद्रातील नरेंद्र मोदी सरकार गंगा नदीसह सर्व नद्यांचे पाणी स्वच्छ आणि शुद्ध करण्याचा प्रयत्न करत आहे. या मालिकेत, आता गंगा नदी स्वच्छ आणि पुनरुज्जीवित करण्याच्या प्रयत्नांचा एक भाग म्हणून, केंद्र सरकार पुढील 2 महिन्यांत उत्तर प्रदेशातील वाराणसी जिल्ह्यातील पवित्र नदीत शेकडो कासवे सोडणार आहे. वाराणसी येथील भारतातील पहिल्या कासव प्रजनन आणि पुनर्वसन केंद्रात जन्मलेल्या कासवांमुळे गंगा नदीच्या स्वच्छतेत सुधारणा होईल. (सर्व प्रतिमा: फाइल फोटो)

कासवांना गंगा नदीत सोडण्याच्या कार्यक्रमात नमामि गंगे कार्यक्रम, वन आणि वन्यजीव विभाग आणि भारतीय वन्यजीव संस्था यांचा सहभाग आहे. वास्तविक, अर्धवट जळालेले मृतदेह, कुजलेले मांस आणि फेकलेल्या फुलांच्या हारांमुळे गंगा नदी प्रदूषित होत चालली आहे. कासव पुनर्वसन केंद्रात काम करणारे WII जीवशास्त्रज्ञ आशिष पांडा म्हणाले की, 2017 पासून सुमारे 500 कासवांना गंगा नदीत सोडण्यात आले आहे. त्यांनी सांगितले की 2017 पासून आतापर्यंत सुमारे 5,000 कासवे सोडण्यात आली आहेत. यंदाही एक हजार कासवे सोडण्यात येणार आहेत.

कासवे नदीत सोडण्याचा उद्देश गंगा स्वच्छतेला बळकट करणे हा आहे. 1980 च्या उत्तरार्धात गंगा कृती योजनेचा एक भाग म्हणून, केंद्राने आतापर्यंत 40,000 हून अधिक कासवांना नदीत सोडले आहे. गंगा कृती योजनेच्या पहिल्या टप्प्यात सुमारे 28,000 कासवांना सोडण्यात आले. केंद्रातील नरेंद्र मोदी सरकारने प्रदूषण कमी करणे आणि नदी संवर्धन आणि पुनरुज्जीवन या दुहेरी उद्दिष्टांची पूर्तता करण्यासाठी 2014 मध्ये नमामि गंगे कार्यक्रम सुरू केला. यानंतर केंद्राने याकडे नव्याने लक्ष देण्यास सुरुवात केली.

वाइल्डलाइफ इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया आणि वन विभागाने 2017 पासून कासवांना सोडण्यासाठी त्यांचे प्रयत्न पुन्हा सुरू केले. कासवांच्या प्रजनन आणि पुनर्वसन केंद्रात शाकाहारी आणि मांसाहारी अशा सुमारे डझनभर प्रजाती पाळल्या जातात. वन आणि वन्यजीव विभागाचे पथक चंबळ प्रदेशातील किनारी भागातून कासवाची अंडी आणते. कासवाच्या अंड्यांचे 70 दिवस निरीक्षण केले जाते. यासाठी, त्यांना अशा खोलीत ठेवले जाते, जे अंडी उबविण्यासाठी योग्य आहे.

जमीन पाणी मुरल्यानंतर आणि वर विटा ठेवल्यानंतर, अंडी लाकडी पेटीत वाळूमध्ये पुरली जातात. एका बॉक्समध्ये फक्त 30 अंडी ठेवली जातात. अंडी उबविणे जून ते जुलै दरम्यान 27 ते 30 डिग्री सेल्सियस तापमानात पूर्ण होते. नदीत सोडण्यापूर्वी कासवांचे 2 वर्षे कृत्रिम तलावात निरीक्षण केले जाते. नमामि गंगे कार्यक्रमाचे संयोजक सांगतात की गंगा नदी स्वच्छ करण्यात कासवांची मोठी भूमिका आहे. कासवे नदीत टाकलेले मांस आणि टाकाऊ पदार्थ खातात.