भारत ते इराण.. जगातील वादग्रस्त धार्मिक स्थळे; तिथं दोन धर्मांमध्ये आहे कट्टर शत्रुत्व

ताजमहाल : जगप्रसिद्ध ताजमहाल गेल्या काही वर्षांपासून वादाचा मुद्दा झाला आहे. ताजमहालच्या संदर्भात काही हिंदू आणि मुस्लिम लोकांमध्ये परस्पर मतभेद आहेत. सतराव्या शतकात मुघल सम्राट शाहजहानने आपल्या पत्नीवरील प्रेमाचे प्रतीक म्हणून ही वास्तू बांधल्याचे मुस्लिम मानतात, तर काही हिंदूंचा दावा आहे की ताजमहाल हे एक शिवमंदिर होते. यासाठी 2015 मध्ये आग्रा कोर्टात याचिकाही दाखल करण्यात आली होती.

प्रल्हादपुरी मंदिर (पाकिस्तान): हे मंदिर पाकिस्तानच्या मुलतान शहरात होते. नरसिंह अवताराच्या सन्मानार्थ हिरण्यकश्यपचा मुलगा प्रल्हाद या भक्ताने ते बांधले अशी मान्यता आहे. पण 1992 मध्ये जेव्हा भारतात बाबरी मशीद पाडण्यात आली, तेव्हा पाकिस्तानच्या लोकांनी हे प्राचीन हिंदू मंदिर उद्ध्वस्त केले. हिंदू त्यावर दावा करतात पण आता त्याची स्थिती वादग्रस्त बनली आहे.

कुतुबमिनार : ताजमहालाप्रमाणेच कुतुबमिनारबाबतही काही मतभेद आहेत. 12 व्या शतकात इल्तुत्मिशने हा टॉवर बांधला आहे. मात्र, ते एकेकाळी हिंदू धर्मातील प्रसिद्ध विष्णू मंदिर होते, अशी हिंदूंची भावना आहे. हा मिनार हिंदू खगोलशास्त्रज्ञ वापरत असलेली प्रयोगशाळा असल्याचा दावाही करण्यात आला होता. हे प्रकरण देखील न्यायालयात पोहोचले आहे.

गिरनार मंदिर : गिरनार मंदिर हे गुजरातमधील जुनागढ येथील जैन धर्माचे अतिशय लोकप्रिय मंदिर आहे. डोंगरावर वसलेले हे जैन मंदिर जैन श्रद्धेचे प्रतीक आहे. तिर्थंकर नेमिनाथांना तेथे मोक्ष प्राप्त झाला असे त्या धर्माचे लोक मानतात. परंतु, हिंदू धर्मातील काही लोकांचा असा विश्वास आहे की हे ठिकाण शतकानुशतके जुन्या हिंदू श्रद्धेचे प्रतीक आहे जिथे भगवान दत्तात्रेयांचा वास आहे. जैनांनी धर्माचा प्रसार करण्यासाठी तेथे बेकायदेशीरपणे मंदिर बांधले असल्याचे त्यांचे म्हणणे आहे.

जेरुसलेम (इस्रायल) गेल्या काही काळापासून इस्रायल आणि पॅलेस्टाईन यांच्यातील युद्धाने गंभीर रूप धारण केले आहे. सीरिया असो की गाझा पट्टी, या युद्धाचा परिणाम संपूर्ण मध्यपूर्वेवर दिसून येत आहे. जेरुसलेम हे इस्रायलमध्ये वसलेले एक छोटेसे शहर आहे, जे एक नव्हे तर तीन धर्मांमध्ये पूजनीय आहे. ज्यूंचे धार्मिक स्थळ 'जेरुसलेम' याला अरबी भाषेत अल-कुदुस म्हणतात. ख्रिश्चनांचा मसिहा येशूचा जन्म इथेच झाला, असे म्हटले जाते. तो जन्माने ज्यू होता. त्याच वेळी, त्यांना अरबी भाषेत इस्लामचा पैगंबर देखील मानले जाते. म्हणूनच या तिन्ही धर्मांना त्या धार्मिक स्थळावर आपले वर्चस्व राखायचे आहे.

तारिखानेह मंदिर-मशीद (इराण): इराणमधील दमघनमधील हे झोरोस्ट्रियन सूर्य मंदिर तेथील अल्पसंख्याक समुदायाचे धार्मिक स्थळ होते. पण 8व्या शतकात पारशी राजा ससानिद सत्तेच्या पतनानंतर ते पाडून त्याचे मशिदीत रूपांतर करण्यात आले. त्यानुसार ही इराणमधील सर्वात जुनी मशीद मानली जाते. वेळोवेळी पारशी लोक त्यांचे हे मंदिर परत मिळवण्याचा प्रयत्न करताना दिसले आहेत. मात्र, ते अल्पसंख्यांक असल्याने त्यांना नेहमीच दडपण्यात आले आहे.