महात्मा गांधी यांच्या हत्येप्रकरणी FIR मध्ये काय लिहिले आहे? एफआयआर अजूनही तशीच

30 जानेवारी 1948 रोजी सायंकाळी 5 वाजून 10 वाजता बिर्ला हाऊस येथे हिंदू अतिरेकी नथुराम गोडसेने महात्मा गांधींची हत्या केली. प्रार्थना सभेला जात असताना नथुरामने गांधींवर एकापाठोपाठ तीन गोळ्या झाडल्या, त्यात त्यांचा जागीच मृत्यू झाला. तेथून एका दुचाकीस्वाराने तुघलक रोड पोलिस ठाण्यात जाऊन याबाबत माहिती दिली, तेथे या हत्येबाबत एफआयआर दाखल करण्यात आला.

तुघलक रोड पोलिस ठाण्यात गांधी हत्येप्रकरणी दाखल झालेला पहिला एफआयआर अजूनही कोठडीत ठेवण्यात आला आहे. पोलिसांनी दिलेल्या माहितीनुसार, हत्येच्या वेळी महात्मा गांधींसोबत त्यांचे निकटवर्तीय नंदलाल मेहता उपस्थित होते. त्यांनी पोलिसांना संपूर्ण प्रकार सांगितला. त्याच्या जबानीवरून तुघलक रोड पोलिस ठाण्यात खुनाचा एफआयआर दाखल करण्यात आला.

त्या काळात बहुतांश एफआयआर फक्त उर्दूमध्येच लिहिलेल्या असल्याने तेही उर्दूमध्येच लिहिले गेले. नंतर त्याचे हिंदी आणि इंग्रजीत भाषांतर झाले. स्वातंत्र्यापूर्वी बांधलेल्या या पोलीस ठाण्यात आजही उर्दूचा एफआयआर ठेवण्यात आला आहे. कागद खराब होऊ नये म्हणून याला लॅमिनेटेड करण्यात आलं आहे.

नथुराम गोडसेने बिर्ला भवनात जाऊन महात्मा गांधींची हत्या केली होती. त्याने प्रथम त्यांना नतमस्तक केले आणि नंतर त्यांच्या छातीत एकामागून एक तीन गोळ्या झाडल्या. त्यावेळी पोलिस ठाण्यात टेलिफोनची सुविधा नव्हती. त्यामुळे एका व्यक्तीने दुचाकीवरून जाऊन तुघलक रोड पोलिस ठाण्यात याबाबत माहिती दिली, त्यानंतर पोलिस तातडीने तेथे पोहोचले. तेथून पोलिसांनी आरोपी नथुराम गोडसे याला अटक केली.

महात्मा गांधींचा मारेकरी नथुराम गोडसे याला बिर्ला हाऊस येथील प्रार्थना सभेला उपस्थित असलेल्या लोकांनी पकडून पोलिसांच्या ताब्यात दिले. तुघलक रोड पोलिस स्टेशनचे इन्स्पेक्टर दसुंध सिंग आणि संसद मार्ग पोलिस स्टेशनचे डीएसपी जसवंत सिंग यांनी त्याला तुघलक रोड पोलिस ठाण्यात नेले.

गोडसेला तुघलक रोड पोलिस ठाण्यात ठेवण्यात आले होते. ही कारागृह आजूनही तसाच आहे. येथेच पोलिसांनी गोडसेची हत्येबाबत चौकशी केली.

या प्रकरणाचे गांभीर्य लक्षात घेऊन लाल किल्ल्यावर विशेष न्यायालय स्थापन करण्यात आले, ज्याची सुनावणी न्यायाधीश आत्माचरण यांनी केली. नथुराम गोडसे आणि नारायण आपटे यांना न्यायाधीश आत्माचरण यांच्या न्यायालयाने फाशीची शिक्षा सुनावली. उर्वरित पाच जण विष्णू करकरे, मदनलाल पाहवा, शंकर किस्तैय्या, गोपाळ गोडसे आणि दत्तारिह परचुरे यांना जन्मठेपेची शिक्षा झाली. नंतर उच्च न्यायालयाने किस्तैय्या आणि परचुरे यांची निर्दोष मुक्तता केली.