कल्पना चावलाचा मृत्यू होणार हे आधीच माहिती होतं! तरीही NASA ने का लपवलं?

नवी दिल्ली, 1 फेब्रुवारी : 1 फेब्रुवारीचा दिवस जगातील अंतराळ शास्त्रज्ञांच्या हृदयात एक दुःख वेदना बनली आहे. 1 फेब्रुवारी 2003 रोजी यूएस स्पेस शटल कोलंबिया हे अंतराळ मोहीम संपवून पृथ्वीच्या वातावरणात परतत असताना क्रॅश झाले आणि त्यात सात अंतराळवीरांचा मृत्यू झाला. या अपघातात भारताच्या महिला अंतराळवीर कल्पना चावला यांचाही मृत्यू झाला होता. मात्र, कल्पना चावलासह सर्व अंतराळवीरांचा मृत्यू होणार आहे, हे नासाला आधीच माहिती होतं. तरीही त्यांनी याची माहिती का दिली नाही? कसे झाले स्वप्न पूर्ण? कल्पनाचा जन्म 17 मार्च 1962 रोजी हरियाणातील कर्नाल येथील बनारसी लाल चावला यांच्या घरी झाला. ती तिच्या चार भावंडांमध्ये सर्वात लहान होती. घरी तिला प्रेमाने मोंटू म्हणत. कल्पनाने 8वीत असतानाच तिच्या वडिलांकडे इंजिनिअर होण्याची इच्छा व्यक्त केली होती, पण तिच्या वडिलांची इच्छा डॉक्टर किंवा शिक्षक बनण्याची होती. त्यांचे प्राथमिक शिक्षण कर्नाल येथील टागोर बाल निकेतन येथे झाले. शालेय शिक्षणानंतर कल्पनाने 1982 मध्ये पंजाब अभियांत्रिकी महाविद्यालयातून पदवीचे शिक्षण पूर्ण केले. यानंतर ती अमेरिकेत गेली आणि 1984 मध्ये टेक्सास विद्यापीठातून पुढील शिक्षण घेतले. 1995 मध्ये, कल्पना नासामध्ये अंतराळवीर म्हणून रुजू झाली आणि 1998 मध्ये तिची पहिल्या उड्डाणासाठी निवड झाली. कल्पनाबद्दल असे म्हटले जाते की ती आळस आणि अपयशाला घाबरत नव्हती. लहानपणापासूनच अवकाशाची आवड त्यांच्या कुटुंबीयांचे म्हणणे आहे की, कल्पनाला लहानपणापासूनच अंतराळाची आवड होती. खगोलीय बदलांबद्दल ती खूप वाचायची. तिने अनेकदा वडिलांना विचारले की हे अंतराळयाने आकाशात कसे उडतात. मी पण उडू शकतो का? वडील बनारसी लाल त्यांच्या बोलण्यावर हसायचे आणि ते टाळायचे. कराट्याचे शिक्षण अभ्यासासोबतच त्यांना खेळातही रस होता. कॉलेजच्या काळात त्या कराटेही शिकल्या होत्या. त्यांना बॅडमिंटन खेळणे आणि शर्यतींमध्ये भाग घेणे देखील आवडत असे. अनेक पुरस्कार त्यांचे लग्न 1983 मध्ये जीन पियरे हॅरिसनशी झाले होते. ते फ्लाइट इन्स्ट्रक्टर आणि एव्हिएशन लेखक होते. त्यांना काँग्रेसनल स्पेस मेडल ऑफ ऑनर, NASA स्पेस फ्लाइट मेडल आणि NASA विशिष्ट सेवा पदक यासह अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत. महात्मा गांधी यांच्या हत्येप्रकरणी FIR मध्ये काय लिहिले आहे? एफआयआर अजूनही तशीच असा झाला मृत्यू जेव्हा त्यांचे विमान यशस्वीपणे पृथ्वीवर परतत होते तेव्हा अचानक यानाला अपघात झाला. प्रत्येकजण कल्पना चावलाच्या परतण्याची आतुरतेने वाट पाहत होता, पण वेगळीच बातमी भारतात धडकली. शास्त्रज्ञांच्या मते, कोलंबियाने पृथ्वीच्या वातावरणात प्रवेश करताच त्याचे थर्मल इन्सुलेशन थर फाटले आणि या अपघातामुळे वाहनाचे तापमान वाढल्याने ही घटना घडली. अंतराळवीरांच्या मृत्यूची आधीच माहिती होती? ज्या दिवशी कल्पना चावला अंतराळात गेली, त्याच दिवशी तिचा मृत्यू निश्चित झाला होता. केवळ कल्पनाच नाही, तर तिच्यासोबत असलेल्या 7 प्रवाशांच्या मृत्यूचा अलार्मही डिस्कव्हरी फ्लाइटने वाजवला होता. हे लोक 16 दिवस मृत्यूच्या छायेत राहिले. नासाला सर्व काही माहित होते. पण त्यांनी कोणाला काहीच सांगितले नाही. अचंबित होऊ नका हे सत्य आहे. कोलंबिया स्पेस शटलने उड्डाण घेताच ते सुरक्षितपणे उतरणार नाही हे माहीत असल्याने सातही अंतराळवीर मृत्यूच्या झोतात येणार हे निश्चित झाले. तरीही त्यांना याबाबत माहिती देण्यात आली नाही. आश्चर्य वाटेल, पण हे खरे आहे. मिशन कोलंबियाच्या कार्यक्रम व्यवस्थापकाने ही माहिती दिली आहे. कल्पना चावला आणि त्यांच्या 6 साथीदारांनी 16 दिवसांच्या अंतराळ प्रवासात प्रत्येक क्षण मृत्यूच्या सावलीत घालवला. ते पृथ्वीवर सुखरूप येऊ शकत नाहीत याची कल्पनाही त्यांना नव्हती. ते आपल्या मिशनमध्ये मनापासून गुंतले होते, ते क्षणोक्षणी नासाला माहिती पाठवत राहिले. पण, त्या बदल्यात नासाने त्यांचा जीव धोक्यात असल्याची पुसटशी माहितीही त्यांना दिली नाही. नासानं असं का केलं? प्रश्न असा आहे की, नासाने असं का केले? त्यांनी अंतराळवीर आणि त्यांच्या कुटुंबीयांपासून ही माहिती का लपवली. याबद्दल मिशन कोलंबियाच्या कार्यक्रम व्यवस्थापकांनी माहिती दिली. ते म्हणाले, की नासाच्या वैज्ञानिकांना मोहिमेवरील अंतराळवीरांनी त्यांच्या आयुष्यातील शेवटचे क्षण गुदमरून जगावेत असे वाटत नव्हते. अपघात होईपर्यंत त्यांना या मोहिमेचा आनंद घ्यावा असं वाटत होतं.

• First Published : February 1, 2022, 8:15 am IST