Heart Attack ची लक्षणे आणि पहिल्या 15 मिनिटांतील उपाय वाचवू शकतात जीव! फक्त एक काम करा

मुंबई, 01 जून : हृदयविकार (Heart Disease) हा जीवघेणा आजार मानला जातो. जगभरात दरवर्षी हृदयविकाराच्या झटक्यानं (Heart Attack) अनेक लोकांचा मृत्यू होतो. प्रसिद्ध गायक केके (Singer KK) यांचाही हृदयविकाराच्या झटक्याने मृत्यू झाल्याचं सांगण्यात आलं आहे. हृदय (Heart) हा एक स्नायुंचा पंप आहे जो मुठीपेक्षा थोडा मोठा असतो. ते आपल्या शरीरातील रक्ताभिसरण प्रणालीद्वारे रक्त पंप करते. हृदयापासून शरीराच्या प्रत्येक पेशीपर्यंत योग्य वेळी ऑक्सिजन पोहोचवण्याचे काम रक्त स्वतःच करते. हार्ट फाउंडेशनच्या म्हणण्यानुसार, जेव्हा हृदयात काही समस्या निर्माण होतात तेव्हा रक्तप्रवाह प्रभावित होतो आणि त्यामुळे ते खराब होऊ लागते. हा अडथळा बराच काळ टिकून राहिल्यास तो हळूहळू जीवघेणा ठरू शकतो. अशा परिस्थितीत रक्त प्रवाह योग्य वेळी पूर्ववत न झाल्यास किंवा त्यावर त्वरित उपचार न केल्यास मृत्यूचा धोका निर्माण होतो आणि हृदयविकाराच्या झटक्याने (Heart Attack) रुग्णाचा मृत्यू होऊ शकतो. याची लक्षणे आणि प्राथमिक उपचारांची माहिती घेतल्यास तुम्हीही एखाद्याचा किंवा स्वतःचा जीव वेळीच वाचवू शकता. हृदयविकाराचा झटका येण्यापूर्वीची लक्षणे छातीत अस्वस्थता किंवा वेदना तुमच्या छातीत अस्वस्थ दाब, वेदना, सुन्नपणा जाणवत असल्यास त्याकडे दुर्लक्ष करू नये. जर ही अस्वस्थता तुमच्या हात, मान, जबडा किंवा पाठीवर पसरत असेल तर तुम्ही सावध राहून लवकरात लवकर हॉस्पिटलमध्ये पोहोचावे. हृदयविकाराचा झटका येण्याच्या काही मिनिटे किंवा तासांपूर्वीची ही लक्षणे आहेत. थकवा जाणवणे कष्ट किंवा परिश्रम न करता थकवा आल्यास हार्ट अटॅकची घंटा असू शकते. खरे तर कोलेस्टेरॉलमुळे हृदयाच्या धमन्या बंद होतात किंवा अरुंद होतात, तेव्हा हृदयाला अधिक काम करावे लागते. त्यामुळे लवकरच थकवा जाणवू लागतो. अशा परिस्थितीत, रात्री चांगली झोप घेतल्यानंतरही तुम्हाला सुस्ती आणि थकवा जाणवत असेल, तर ते धोक्याचे ठरू शकते.

KK ला मृत्यूपूर्वी जाणवली होती लक्षणं? Heart attack येण्यापूर्वी शरीरात असे बदल जाणवतात

चक्कर येणे किंवा मळमळ जर तुम्हाला दिवसातून अनेक वेळा चक्कर येत असेल, उलट्या झाल्यासारखे वाटत असेल आणि तुम्हाला अस्वस्थ वाटत असेल तर हे देखील हृदयविकाराच्या झटक्याचे लक्षण असू शकते. खरं तर, जेव्हा तुमचे हृदय कमकुवत होते, तेव्हा त्याद्वारे रक्त परिसंचरण देखील मर्यादित होते. अशा परिस्थितीत मेंदूपर्यंत ऑक्सिजन आवश्यकतेनुसार पोहोचत नाही. त्यामुळे चक्कर येणे किंवा डोके जड होणे अशा समस्या उद्भवू लागतात. धाप लागणे जर तुम्हाला श्वासोच्छवासात काही फरक जाणवत असेल किंवा श्वास घेण्यास त्रास होत असेल तर हे देखील हृदयविकाराच्या झटक्याचे लक्षण असू शकते. जेव्हा हृदय आपले कार्य योग्यरित्या करू शकत नाही, तेव्हा योग्य प्रमाणात ऑक्सिजन फुफ्फुसांपर्यंत पोहोचत नाही. त्यामुळे श्वास घेण्यास त्रास होऊ लागतो. तुमच्यासोबतही असेच काही होत असेल, तर उशीर न करता ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधा आणि आवश्यक चाचण्या करून घ्या. पहिल्या 15 मिनिटांत करा ही कामं अत्यावश्यक नंबरवर फोन जेव्हा एखाद्याला हृदयविकाराचा झटका येतो तेव्हा सर्वप्रथम आपण वैद्यकीय आपत्कालीन कॉल करणे आवश्यक आहे. तुमच्याकडे येण्यासाठी तुम्हाला रुग्णवाहिका किंवा आपत्कालीन वाहन मिळू शकत नसल्यास, शेजारी किंवा मित्राला तुम्हाला जवळच्या रुग्णालयात घेऊन जाण्यास सांगा. तुमची प्रकृती बिघडू शकते म्हणून स्वत: गाडी चालवण्याचा प्रयत्न करू नका. Type 2 Diabetes असेल तर या 4 प्रकारची हिरवी पानं चावून खा; दिसेल चांगला परिणाम ऍस्पिरिन घ्या आपत्कालीन वैद्यकीय मदत तुमच्यापर्यंत पोहोचेपर्यंत एस्पिरिन चघळत गिळा. ऍस्पिरिन तुमच्या रक्तात गोठण्यास प्रतिबंध करण्यास मदत करते. हृदयविकाराच्या झटक्यादरम्यान ते घेतल्याने हृदयाचे नुकसान कमी होऊ शकते. तुम्हाला ऍस्पिरिनची ऍलर्जी असल्यास किंवा तुमच्या डॉक्टरांनी तुम्हाला ऍस्पिरिन कधीही घेऊ नका असे सांगितले असेल तर घेऊ नका. नायट्रोग्लिसरीन घ्या जर तुमच्या डॉक्टरांनी तुम्हाला नायट्रोग्लिसरीन घेण्यास सांगितले असेल, तर ते ताबडतोब वापरा. जर तुम्हाला वाटत असेल की तुम्हाला हृदयविकाराचा झटका आला आहे आणि तुमच्या डॉक्टरांनी तुमच्यासाठी नायट्रोग्लिसरीन आधीच लिहून दिले आहे, तर आपत्कालीन वैद्यकीय मदत येईपर्यंत ते सांगितल्याप्रमाणे घ्या. डिफिब्रिलेटर वापरा जर रुग्ण बेशुद्ध असेल आणि तुमच्याकडे स्वयंचलित बाह्य डिफिब्रिलेटर (AED) त्वरित उपलब्ध असेल, तर ते वापरण्यासाठी डिव्हाइसच्या सूचनांचे अनुसरण करा. जेव्हा हृदयाचे ठोके काही कारणास्तव वेगवान किंवा मंद होतात, त्यावेळी हे सहसा वापरले जाते. कार्डियक अरेस्ट आणि हृदयविकाराचा झटका यासारख्या प्रकरणांमध्ये हे उपकरण खूप फायदेशीर ठरले आहे. सीपीआर द्या जर रुग्ण बेशुद्ध असेल तर त्याला CPR देणे सुरू करा. जर व्यक्ती श्वास घेत नसेल किंवा तुम्हाला नाडी मिळत नसेल, तर तुम्ही आपत्कालीन वैद्यकीय मदतीसाठी कॉल केल्यानंतर रक्त प्रवाह राखण्यासाठी CPR सुरू करा. हे करण्यासाठी, व्यक्तीच्या छातीच्या मध्यभागी कठोर आणि जलद दाबा. हे एका मिनिटात 100 ते 120 वेळा करा.

• First Published : June 1, 2022, 8:18 pm IST