जगभरात जवळपास 7 कोटीहून अधिक मोबाईल फोन्स हरवत असल्याची माहिती एका संशोधनातून समोर आली. या हरवलेल्या फोनमध्ये चोरी झालेल्या, एखाद्या ठिकाणी विसरलेल्या फोनचाही समावेश आहे. GPS लोकेशन आणि इंटरनेट एक्सेस न झाल्याने फोन मिळत नाही. आजकाल स्मार्टफोन म्हणजे केवळ फोटो, गाणी, व्हिडीओसाठी वापरला जात नाही, तर सर्वच खासगी डिटेल्स, कागदपत्र, बँक डिटेल्स फोनमध्ये ठेवले जातात. अनेक बँक खाती, सोशल मीडिया अकाउंट्सही फोनमध्ये सेव्ह असतात. अशात फोन हरवल्यानंतर या माहितीचाही गैरवापर होण्याची शक्यता असते. मोबाईल हरवल्यानंतर तो शोधण्यासाठी IMEI नंबरची आवश्यकता असते. या नंबरमुळे मोबाईल फोन ट्रॅक करण्यास मदत होते.
अँड्रॉईड फोनमध्ये हा IMEI Number मिळवण्यासाठी, मोबाईल फोनमध्ये एक कोड डायलपॅडमध्ये टाईप करुन कॉल बटण दाबावं लागेल. *#06# डायल करुन तुमच्या फोनचा IMEI Number मिळेल. तसंच अँड्रॉईड मोबाईल फोनमधील सेटिंग्जमध्ये About Phone वर क्लिक करुनही हा नंबर मिळू शकतो. फोनच्या पॅकेजिंगवरही हा नंबर असतो.
IMEI Number (International Mobile Equipment Identity) हा एक 15 अंकी कोड असतो, जो GSMA कडून अधिकृत असतो. एखाद्या फोनचा, एखाद्या नेटवर्कवर कॉल रिसिव्ह करण्यासाठी, मेसेज पाठवण्यासाठी आणि मेसेज मिळवण्यासाठी फोनचा वापर होतो, त्यावेळी IMEI Number आपोआप ट्रॅक होतो.
प्रत्येक फोनचा हा नंबर वेगळा असतो. याच नंबरद्वारे पोलीस फोन ट्रॅक करतात. चोरी केलेल्या फोनमध्ये दुसरं सिम टाकलं तरीही या नंबरद्वारे फोन ट्रॅक करता येतो. पण दुसरं सिम टाकल्यानंतर तो फोन एकदा तरी वापरला गेला पाहिजे, तर पोलीस IMEI नंबरने फोन ट्रॅक करतात.
फोन हरवल्यानंतर हा नंबर ब्लॉकही करता येतो. Central Equipment Identity Register (CEIR) या पोर्टलद्वारे हा IMEI नंबर ब्लॉक करता येतो. या पोर्टलवर जाण्यासाठी ceir.gov.in यावर लॉगइन करावं. तसंच नंबर ब्लॉक करण्याआधी पोलिसांत फोन हरवल्याची किंवा चोरी झाल्याची तक्रार-FIR करावी लागेल.
ही FIR कॉपी पोर्टलवर अपलोड करावी लागेल. तसंच आयडेंटिटी प्रुफ आधार, असल्यास मोबाईल बीलही अपलोड करावं लागेल. काही डिटेल्स भरावे लागतील आणि फॉर्म सबमिट करावा लागेल. फॉर्म वेरिफाय केल्यानंतर तुमचा फोन, IMEI नंबर ब्लॉक केला जाईल.
हरवलेला किंवा चोरी झालेला फोन मिळाला, तर हा IMEI नंबर पुन्हा अनलॉकही करता येतो. CEIR साईटवर un-blocking recoverd/found mobile पर्याय दिसेल. इथे डिटेल्स भरावे लागतील आणि त्यानंतर फोन अनलॉक होईल.