बिकानेर एक्स्प्रेस (Guwahati-Bikaner Express ) पश्चिम बंगालमधील डोमाहानी जवळ रुळावरून घसरली आहे. या अपघातात आतापर्यंत तिघांचा मृत्यू तर अनेक जण जखमी झाल्याचे वृत्त आहे. या अपघातामुळे रेल्वे अपघाताचा मुद्दा पुन्हा चर्चेत आला आहे.
पश्चिम बंगालमध्ये मोठा रेल्वे अपघात झाला आहे. गुवाहटी-बिकानेर एक्स्प्रेस (Guwahati-Bikaner Express ) पश्चिम बंगालमधील डोमाहानी जवळ रुळावरून घसरली आहे. या अपघातात आतापर्यंत तिघांचा मृत्यू तर अनेक जण जखमी झाल्याचे वृत्त आहे. घटनास्थळी पोलीस आणि अग्निशमनदलाचे जवान पोहोचले असून बचाव बचावकार्य सुरू आहे. (Guwahati-Bikaner Express derailed in West Bengal) अशा परिस्थितीत वारंवार रेल्वे अपघात होण्याचं नेमकं कारण काय? या घटना रोखता येतील का? या प्रश्नांची उत्तरे मिळवण्यासाठी आपल्याला रेल्वे अपघात का होतात? हे जाणून घेणे महत्वाचे आहे.
आतापर्यंत झालेल्या रेल्वे अपघातांच्या विचारमंथनात असे आढळून आले आहे की, 80 टक्के अपघात हे मानवी चुकांमुळे होतात. बहुतांश अपघात हे मानवरहित क्रॉसिंगवर होतात.
रेल्वे अपघातात इमर्जन्सी ब्रेक हेही एक मोठे कारण असू शकते. जेव्हा ट्रेनचा वेग जास्त असतो आणि आपत्कालीन ब्रेक्स वापरले जातात तेव्हा चाक आणि ट्रेनच्या ट्रॅकमध्ये घर्षण निर्माण होते, ज्यामुळे अपघात होऊ शकतो. अनेकदा अतिवेगाने आपत्कालीन ब्रेक वापरणे ट्रेन आणि ट्रेनमध्ये बसलेल्या शेकडो प्रवाशांसाठी जीवघेणे ठरू शकते.
रेल्वे अपघातांचे प्रमुख कारण म्हणजे रेल जॉइंट. त्यांची योग्य देखभाल न करणे आणि वेळेवर दुरुस्ती न करणे हे रेल्वे अपघाताचे कारण बनू शकते. रेल्वे जॉइंटमध्ये 2.5 ते 3 सें.मी.ची जागा आवश्यक आहे. काही वेळा ही जागा कमी होऊ लागते जे रेल्वे अपघाताचे कारण बनते. त्यामुळेच रेल्वे ट्रॅकची वेळोवेळी तपासणी करणे अत्यंत आवश्यक आहे.
रेल्वे अपघातात ट्रेनचा वेगही मोठा वाटा असतो. वेगामुळे अनेकदा रेल्वे अपघात होतात. भारतातील बहुतांश रेल्वे ट्रॅक हे बरेच जुने आहेत. त्यांच्या दुरुस्तीचे कामही नीट होत नसल्याने अपघाताचे कारण बनते.
रेल्वेची चाके वेळेवर दुरुस्त केली नाहीत तर ती जाम होतात. ट्रेनच्या जाम झालेल्या चाकांसह ट्रेन वळवणे आणि वेग वाढवणे धोक्याचे आहे. अशा परिस्थितीत रेल्वे रुळावरून घसरण्याचा धोका अनेक पटींनी वाढतो. यामुळे ट्रॅकच्या चाकांचेही नुकसान होऊ शकते.
जेव्हा इंजिन ट्रेनला धडकते तेव्हा ती वेगाने धावते. इंजीनच्या वेगाने गाडी पुढे ढकलल्याने कधी कधी अपघात होतात. अशा परिस्थितीत रेल्वे रुळावरून घसरण्याचा धोका अनेक पटींनी वाढतो.
रेल्वे हे देशातील सर्वात मोठे वाहतुकीचे साधन आहे. 2.25 कोटींहून अधिक प्रवासी दररोज प्रवास करतात, तर मालगाड्यांमध्ये सुमारे 87 लाख टन माल वाहून नेला जातो. 64,600 मार्गावर थोडीशी चूक लाखो लोकांच्या जीवाला धोका निर्माण करू शकते. अशा स्थितीत या ट्रॅकवरील प्रवाशांच्या आणि त्यांच्याजवळून जाणाऱ्यांच्या सुरक्षेकडे विशेष लक्ष देण्याची गरज आहे. मात्र, असे अपघात अजूनही होत आहेत.