मानवासाठी आनंदाची बातमी! थंड रक्ताच्या प्राण्यांच्या दीर्घायुष्याचं रहस्य उलगडलं

सरपटणारे प्राणी (Reptiles) आणि उभयचर (Amphibians) हे जगातील थंड रक्ताचे प्राणी आहेत जे इतर जीवांपेक्षा जास्त आयुष्य जगतात. या प्रश्नाचे उत्तर शोधण्यासाठी सखोल आणि व्यापक अभ्यास करण्यात आला आहे. या अभ्यासातून शास्त्रज्ञांना अशी माहिती मिळाली आहे ज्यामुळे या कोड्याच्या स्पष्टीकरणात नवीन प्रकाश पडला आहे. 114 शास्त्रज्ञांनी जगभरातील 77 विविध प्रजातींच्या 107 वेगवेगळ्या लोकसंख्येकडून अनेक दशकांचा डेटा गोळा केला आहे जेणेकरुन थंड रक्ताच्या प्राण्यांचे आयुष्य आकाराच्या संबंधात इतके मोठे का असते. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

ईशान्य इलिनॉय विद्यापीठातील उत्क्रांतीवादी जीवशास्त्रज्ञ बेथ रेन्के स्पष्ट करतात, की “या विविध संरक्षण प्रणाली प्राण्यांच्या पिढ्यांमधील मृत्यू कमी करतात. यामुळे त्यांचे दीर्घ आयुष्य जगण्याची शक्यता वाढते आणि वृद्धत्वाच्या (Slow Aging) हळुवार विकासासाठी त्यांच्या भूभागाची निवड देखील बदलते. काही प्रजाती अजिबात वृद्ध होत नाहीत आणि त्यांची पुनरुत्पादन प्रक्रिया पूर्ण झाली की त्यांच्या मृत्यूची शक्यता वयाप्रमाणे बदलत नाही.” (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

जर 10 वर्षांच्या वयात शंभरपैकी एक प्राणी मरणे अपेक्षित असेल किंवा शंभरपैकी एक प्राणी 90 व्या वर्षी मरण्याची शक्यता असेल, तर त्याला नगण्य वृद्धत्व म्हटले जाते. दुसरीकडे, यूएस मधील सरासरी महिलांच्या बाबतीत, ही संभाव्यता त्यांच्या 20 च्या दशकातील महिलांसाठी 2500 पैकी एक आणि 80 च्या दशकातील महिलांसाठी 24 पैकी एक आहे. बेडूक, सरडे, मगरी आणि कासवांचा समावेश असलेल्या प्रत्येक एक्टोथर्म गटाच्या किमान एका प्रजातीमध्ये नगण्य वयोवृद्धि दिसून आले. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

थंड रक्ताच्या प्राण्यांच्या शरीराच्या तापमानाचे नियमन बाह्य तापमानावर अवलंबून असते आणि संबंधित कमी चयापचय दीर्घ आयुष्याची हमी देत ​​​​नाही या वेगळ्या गृहीतकाला संशोधनाने समर्थन दिले नाही. टीमला आढळले की एक्टोथर्म्स समान आकाराच्या एंडोथर्म्सपेक्षा जास्त काळ किंवा अगदी लहान आयुष्य जगू शकतात. पक्षी आणि सस्तन प्राण्यांच्या तुलनेत वृद्धत्वाचा दर आणि दीर्घ आयुष्याचे वैशिष्ट्य खूप जास्त होते. संशोधकांना असे आढळले की मंद चयापचय असलेल्या मंद गतीने वाढणार्‍या कासवाची एकमेव प्रजाती वृद्धत्वाच्या मंद गतीशी आणि दीर्घ आयुष्याशी संबंधित आहे, सर्वात शक्तिशाली संरक्षित फिनोटाइपसह. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

मिशिगन स्टेट युनिव्हर्सिटीच्या उत्क्रांतीवादी जीवशास्त्रज्ञ अॅन ब्रोनिकोव्स्की यांनी सुचवले की घन शेलसह बदललेल्या आकाराने त्यांच्या उत्क्रांतीच्या इतिहासाचे जतन आणि योगदान दिले असावे. यात नगण्य वृद्धत्व किंवा अनपेक्षितपणे दीर्घ आयुष्य समाविष्ट आहे. या अभ्यासाचे परिणाम भविष्यात खूप उपयुक्त ठरू शकतात. मग ती माणसांची वाढ असो किंवा थंड रक्ताच्या प्राण्यांचे संरक्षण असो. संशोधकांना आता याचा सखोल आणि तपशीलवार अभ्यास करायचा आहे. त्यांना वयानुसार मऊ कवच असलेल्या आणि कठोर कवच असलेल्या कासवांमधील फरक जाणून घ्यायचा आहे. यामुळे त्यांना अधिक स्पष्ट माहिती मिळू शकते. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)

ऑस्ट्रेलियातील फ्लिंडर्स युनिव्हर्सिटीचे पर्यावरणशास्त्रज्ञ माईक गार्डनर यांनी सांगितले की, दीर्घकालीन डेटा आणि त्यांचे अभ्यास आळशी सरड्यांमधील एकपत्नीत्व संबंधांसह महत्त्वपूर्ण परिणाम प्रदान करण्यात महत्त्वपूर्ण ठरले आहेत. हे आकडे सरपटणाऱ्या प्राण्यांच्या दीर्घायुष्यात त्यांच्या संवर्धनाच्या प्रयत्नांसाठीही फायदेशीर ठरतील. हा अभ्यास जर्नल सायन्समध्ये प्रकाशित झाला आहे. (प्रतिकात्मक फोटो: शटरस्टॉक)