भगवान दत्तात्रेयांच्या अद्भुत गोष्टी, लवकर फळ देणारी आहे यांची उपासना

मुंबई, 8 फेब्रुवारी :  हिंदू धर्मात भगवान दत्तात्रेयांना त्रिदेव ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश यांचे रूप मानले जाते. धार्मिक ग्रंथानुसार श्रीदत्तात्रेय हे भगवान विष्णूचे सहावे अवतार आहेत. ते आजीवन ब्रह्मचारी आणि अवधूत राहिले, त्यांना सर्वव्यापीही म्हणतात. यामुळेच तिन्ही दैवी शक्तींचा समावेश असलेल्या भगवान दत्तात्रेयांची उपासना अत्यंत यशस्वी, आनंददायी आणि लवकर फल देणारी मानली जाते. मन, कर्म आणि वाणीने केलेली त्यांची उपासना भक्ताला प्रत्येक संकटातून मुक्ती देते.

पहिले- बलवान, सत्यवादी, चिंतनशील, आदोषदर्शी आणि सहा भुजा असणारा, दुसरा- जरायुज आणि अंडजसह संपूर्ण प्राणी जगावर राज्य करण्यास सक्षम असण्याचा, तिसरे- देवता, ऋषी, ब्राह्मण इत्यादींची पूजा करण्याचा तसेच शत्रूंचा संहार करण्याचा. आणि चौथे इहलोक, स्वर्गलोक आणि परलोकातील एका विख्यात पुरुषाच्या हातून मारले जाण्याचा.

एकदा माता लक्ष्मी, पार्वती आणि सरस्वती यांना त्यांच्या पतिव्रत्याचा खूप अभिमान वाटला. त्यांचा अहंकार नष्ट करण्यासाठी देवाने लीला निर्माण केली. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, एके दिवशी नारदजी फेरफटका मारत देवलोकात पोहोचले आणि आळीपाळीने तिन्ही देवतांकडे गेले आणि म्हणाले की, अत्रि ऋषींच्या पत्नी अनसूयासमोर तुमचे पतिव्रत्य काहीच नाही.

तिन्ही देवींनी त्यांच्या स्वामींना हे सांगितले आणि त्यांना अनसूयाच्या पवित्रतेची चाचणी घेण्यास सांगितले. त्यानंतर भगवान शंकर, विष्णू आणि ब्रह्मा हे ऋषींच्या वेशात अत्रि मुनींच्या आश्रमात आले. महर्षी अत्री त्यावेळी आश्रमात नव्हते. तिघांनीही अनसूया देवीची याचना केली आणि तुम्हाला विवस्त्र होऊन आम्हाला भिक्षा द्यावी लागेल, असेही सांगितले.

हे ऐकून अनसूया प्रथम चकित झाल्या, पण साधूंचा अपमान तर होणार नाही ना या भीतीने त्यांनी आपल्या पतीचे स्मरण करून सांगितले की, माझा पतिव्रतेचा धर्म खरा असेल तर या तिन्ही साधूंनी सहा महिन्यांचे बाळ व्हावे.

असे बोलताच त्रिदेव लहान मुलासारखे रडू लागले. त्यानंतर अनसूया त्यांची माता झाली आणि त्यांना आपल्या कुशीत घेऊन दूध पाजले आणि त्याला पाळणा घालू लागली. तिन्ही देव आपापल्या ठिकाणी परतले नाहीत तेव्हा देवी व्याकूळ झाल्या. तेव्हा नारद तेथे आले आणि त्यांनी सर्व प्रकार सांगितला. तिन्ही देवींनी अनसूयाकडे येऊन क्षमा मागितली. त्यानंतर देवी अनसूयेने त्रिदेवांना पूर्वरूपात परत आणले.

प्रसन्न होऊन त्रिदेवांनी अनसूयेला वरदान दिले की आम्ही तिघेही तुझ्या पोटी पुत्ररूपात जन्म घेऊ. त्यानंतर ब्रह्मदेवाच्या भागातून चंद्राचा, शंकराच्या भागातून दुर्वासाचा आणि विष्णूच्या भागातून दत्तात्रेयांचा जन्म झाला. कार्तवीर्य अर्जुन (कृतवीर्याचा ज्येष्ठ पुत्र) यांच्याद्वारे श्रीदत्तात्रेयांनी लाखो वर्षे लोककल्याण केले होते. कृतवीर्य हैहयराजच्या मृत्यूनंतर, त्याचा मुलगा अर्जुनाच्या राज्याभिषेकाच्या वेळी, गर्ग मुनींनी त्याला सांगितले की, तू श्रीदत्तात्रेयांचा आश्रय घे, कारण विष्णूने त्यांच्या रूपात अवतार घेतला आहे.

असे मानले जाते की भगवान दत्तात्रेय गंगेत स्नान करण्यासाठी येतात, म्हणून गंगामैयाच्या तीरावर दत्त पादुका पूजल्या जातात. भगवान दत्तात्रेयांची महाराष्ट्रात मोठ्या थाटामाटात पूजा केली जाते. त्यांची गुरू म्हणून पूजा केली जाते.

गुजरातमधील नर्मदा येथे भगवान दत्तात्रेयांचे मंदिर आहे, तिथेही विविध मनोकामना घेऊन भाविक दर्शनाला येत असतात.