आई मुलाच्या लग्नात सप्तपदी का नाही पाहत? यामागे एक नव्हे, ही अनेक कारणे

हिंदू धर्मात लग्नाला फक्त दोन व्यक्तींचे मिलन मानलं जात नाही तर दोन कुटुंबांचे मिलन मानले जाते, परंतु तुम्ही अनेकदा पाहिले असेल की, अक्षदा पडताना किंवा सातफेरे घेताना आई तिथे उपस्थित राहत नाही. म्हणजे आई मुलाचे सातफेरे पाहत नाही. यामागचे नेमके कारण काय? जाणून घेऊया दिल्लीचे ज्योतिषी पंडित आलोक पंड्या यांच्याकडून.

मुघल काळातील परंपरा मान्यतेनुसार, पूर्वीच्या काळात माता आपल्या मुलीच्या लग्नाला जात असत, परंतु भारतात मुघल आल्यानंतर आई आपल्या मुलाच्या लग्नाला जायच्या/सहभागी व्हायच्या बंद झाल्या.

मुघल राजवटीत स्त्रिया लग्नाच्या मिरवणुकीत जात असत, त्यावेळी अनेकवेळा मागे घरात लुटमार, चोरी व्हायची. हे लक्षात घेऊन आणि घर सांभाळण्यासाठी महिला घरातच राहू लागल्या. या कारणास्तव लग्नाच्या दिवशी सर्व स्त्रिया मुलाच्या घरी जमतात आणि मनोरंजनासाठी गाणी गातात.

गृहप्रवेश हे देखील एक कारण - लग्नानंतर वधू जेव्हा सासरच्या घरी पोहोचते तेव्हा तिचा गृहप्रवेश सोहळा पार पाडला जातो. यावेळी वधूची ओवाळणी केली जाते आणि दारात उंबरठ्याजवळ कलशात तांदूळ ठेवला जातो. वधू या कलशाला पायाने ढकलून घरात प्रवेश करते. यानंतर वधूच्या हातावर हळद लावली जाते. या विधीला गृहप्रवेश म्हणतात. मान्यतेनुसार या विधीच्या तयारीसाठीही आई मुलाच्या लग्नाला जात नाही.

ही परंपरा कुठे प्रचलित आहे? भारतात ही परंपरा उत्तराखंड, बिहार, मध्य प्रदेश आणि राजस्थानमध्ये अजूनही पाहायला मिळते. या ठिकाणी माता मुलाच्या लग्नाला जात नाहीत. मात्र, काळाच्या ओघात लोकांची विचारसरणी बदलू लागली आहे. आजकालच्या माता आपल्या मुलांच्या लग्नाला जातात आणि त्याचा पूर्ण आनंद घेतात.