कृत्रिम पायाने दिला आधार! पाहा कशी हिमतीने पुन्हा उभी राहिली पुण्यातील अपंग गाय

माणसांना कृत्रिम अवयव लावल्याचं आजवर आपण पाहिलं आहे, मात्र जनावरांना कृत्रिम पाय लावण्याच्या घटना आपण फारशा पाहिल्या नाहीत. अशाच एका कृत्रिम पायांमुळे पुण्यातील गाय आता आपल्या चार पायांवर उभी राहिली आहे.

पुण्याच्या चौफुला गावातील प्राण्यांच्या शेल्टर होममधील ही अपंग गाय. तिला तीनच पाय होते. ग्रामस्थांनी तिला पुण्यातील संचेती रुग्णालयातील प्रोस्थेटीक आणि ऑर्थोटीक्स विभागातील डॉक्टरांना दाखवलं.

या गायीच्या उपचारासाठी पुढाकार घेणारे ग्रामस्थ अमर जगताप म्हणाले, "जेव्हा मी या गायीला पाहिलं तेव्हा फार अशक्त वाटत होती. तिला नीट चालताही येत नव्हतं. तिची ही परिस्थिती पाहता मी तिला रूग्णालयात घेऊन गेलो. यावेळी इतर गावकऱ्यांनी देखील मला मदत केली"

प्रोस्थेटीक आणि ऑर्थोटीक्स विभागाने याआधी माणसांसाठी कृत्रिम पाय तयार केले आहेत आणि त्यांनी गायीसाठी कृत्रिम पाय तयार करण्याचं आव्हान स्वीकारलं, शिवाय सर्व उपचारही मोफत दिले. 

संचेती रुग्णालयाच्या प्रोस्थेटीक आणि ऑर्थोटीक्स विभागाचे प्रमुख डॉ. सलील जैन यांनी सांगितलं, "वजनदार प्राण्यांच्या अवयवांची रचना करणं अवघड असतं. आम्ही आधी गायीच्या शरीररचनेचा अभ्यास केला आणि त्यानंतर कृत्रिम पायाची रचना तयार केली.  कृत्रिम पाय तयार करण्यासाठी आम्ही त्या पायाचं माप दोन आठवड्यांपूर्वीच घेतलं"

गायीसाठी कृत्रिम पाय तयार करण्यात आला आणि 2 ऑगस्ट रोजी हा कृत्रिम पाय बसवण्यात आला. त्यावर आता ती उभी राहू शकते आणि लवकरच चालूही शकणार आहे. 

कृत्रिम पाय लावल्यावर ही गाय आता उभी राहण्यास सक्षम असून ती हळू हळू चालू शकते. मात्र कृत्रिम पायाशी जुळवून घेण्यासाठी तिला जवळपास एका महिन्याचा कालावधी लागेल, असं जैन म्हणाले.

संचेती इन्स्टिट्युट ऑफ ऑर्थोपेडीक आणि रिहॅबिलीटेशनचे प्रमुख डॉ. पराग संचेती म्हणाले, "कृत्रिम अवयव मानवी लोकांमध्ये सामान्य आहे. मात्र प्राण्यांमध्ये ही प्रक्रिया फार दुर्मिळ आहे. जास्त वजन असलल्या प्राण्यांसाठी प्रोस्थेटिक्स एक असामान्य गोष्ट आणि आव्हानात्मक कार्य आहे. प्राण्यांवर हे करण्यासाठी अनेक चाचण्या आणि त्रुटी पडताळून पाहणं आवश्यक आहे"

"दोन वर्षांपूर्वी एका तीन पायांच्या गाढवावर आम्ही ही प्रक्रिया केली होती. गाढवाला कृत्रिम पाय बसवल्यावर यश मिळाल्यानंतर या वर्षी आम्ही गायीवर ही प्रक्रिया केली. माझी आशा आहे की यापुढे अशा समस्या असलेल्या अनेक प्राण्यांना आम्ही मदत करू शकू", असा विश्वास डॉ. पराग यांनी व्यक्त केला.

वजनदार प्राण्यांसाठीच्या कृत्रिम पायाची प्रक्रिया आव्हानात्मक असते. यामध्ये वजनाचा योग्य प्रमाणात समतोल राखण्याबाबत खबरदारी घेतली पाहिजे. या गायीचे बरेच हितचिंतक आहेत त्यामुळे तिची काळजी घेतली जाईल आणि तिला सर्वकाही करणं शक्य होईल, असंपेटा इंडियाचे सीईओ मणिलाल वल्लीयाते म्हणाले. तसंच जनावरांसाठी देशात असे आणखी काही उपक्रम आवश्यक असल्याचंही मत त्यांनी व्यक्त केलं.