19 नोव्हेंबर रोजीच 'भारतीय महिला दिन' साजरा करायला हवा? वाचा काय आहे खास...

एखाद्याचा जन्म किंवा घटना कोणत्या तारखेला घडते ही योगायोगाची बाब आहे, परंतु इतिहासाच्या पानांमध्ये एक तारीख खूप विशेष बनते. एखाद्या तारखेचे महत्त्व असल्यामुळे ते खास दिवस म्हणून साजरे करण्याची प्रथा आहे. उदाहरणार्थ, 8 मार्च रोजी आंतरराष्ट्रीय महिला दिन साजरा करण्यामागे 8 मार्च रोजी झालेल्या आंदोलनाचा इतिहास आहे ज्यामध्ये महिलांनी आवाज उठवला होता. भारतीय संदर्भात, 19 नोव्हेंबरची तारीख महिलांसाठी खूप खास दिसते. अत्यंत महत्वाची. यासाठी किमान अर्धा डझन कारणं देऊन तरी या तारखेला 'भारतीय महिला दिन' का साजरा होऊ शकत नाही, हे विचारणे योग्य आहे!

भारतीय महिलांसाठी 19 नोव्हेंबरची तारीख अत्यंत खास का आहे? हे अनुक्रमिक पद्धतीने जाणून घेतल्यामुळे सर्वप्रथम हे समजा की ही तारीख झाशीची राणी लक्ष्मीबाई यांची जयंती आहे. 1828 मध्ये बनारस येथे जन्मलेल्या मणिकर्णिकाला मनू म्हणूनही ओळखलं जातं, जी नंतर मराठाशासित झाशी राज्याची राणी बनली. स्वातंत्र्य आणि क्रांतीच्या इतिहासामध्ये ब्रिटिशांना दमदार लढा देऊन स्त्री शक्तीचं अनन्यसाधारण शौर्याचं उदाहरण राणी लक्ष्मीबाईनी घालून दिलं. झाशीची राणी लक्ष्मीबाई ही भारतीय इतिहास, संस्कृती आणि साहित्यातील अभिमानास्पद व्यक्ती आहे.

इंदिरा गांधी यांचा जन्म 19 नोव्हेंबर 1917 रोजी झाला होता. भारताच्या पहिल्या आणि एकमेव महिला पंतप्रधान असणाऱ्या इंदिरा या सर्वाधिक काळ पंतप्रधानपदी राहण्याच्या बाबतीत दुसऱ्या क्रमांकावर आहेत. इंदिरा गांधींना 'लोह महिला', 'महिला मर्द' आणि इतर अनेक प्रेमाची नावं मिळाली, त्या काँग्रेस आणि स्वतंत्र भारताच्या राजकारणाच्या इतिहासातील सर्वाधिक चर्चित आणि यशस्वी नेत्या ठरल्या आहेत. आणिबाणी लागू केल्याबद्दल टीकेच्या धनी ठरलेल्या गांधी यांना फक्त भारतातच नव्हे तर जगातील सर्वोच्च महिला नेत्यांमध्येही मानले जाते.

क्रांती व राजकारणाच्या इतिहासानंतर सौंदर्य आणि एंटरटेनमेंटच्या जगाबद्दल बोलताना 19 नोव्हेंबर ही दोन कारणांसाठी खास तारीख आहे. पहिल्यांदा भारतासाठी मिस युनिव्हर्सचे विजेतेपद पटकावणाऱ्या सुष्मिता सेनचा जन्म 1975 मध्ये याच तारखेला झाला होता, त्यानंतर 19 नोव्हेंबरला ऐश्वर्या रायने 1994 मध्ये मिस वर्ल्ड विजेतेपद जिंकलं होतं. दोन्ही सुंदरींनी अभिनय क्षेत्रातही उत्तम कारकीर्द केली आहे.

1995 मध्ये जेव्हा वेटलिफ्टर कर्णम मल्लेश्वरीने वेटलिफ्टिंगमध्ये 19 नोव्हेंबर 1995 ला वर्ल्ड रेकॉर्ड केलं तेव्हा खेळांमध्ये भारतीय महिलांच्या दमदार उपस्थितीचा इतिहास सुरु झाला. मल्लेश्वरी ही भारताची पहिली महिला खेळाडू आहे जिने ऑलिम्पिकमध्ये भारतासाठी पदक जिंकले होते. राजीव गांधी खेलरत्न, अर्जुन पुरस्कार आणि पद्मश्री या पुरस्काराने गौरवण्यात आलेल्या दुर्मिळ आणि सुरुवातीच्या महिला खेळाडूंमध्ये मल्लेश्वरी यांचे नाव अग्रेसर आहे.

या क्षेत्रांसोबतच, 1997 नोव्हेंबरची 19 तारीख विज्ञान उड्डाणांच्या आश्चर्यकारक क्षेत्रात भारतीय महिलांसाठी यादगार बनली, जेव्हा कल्पना चावला या तारखेला अंतराळ प्रवासाला गेलेल्या भारतीय वंशाच्या पहिल्या महिला झाल्या. पंजाब इंजिनियरिंग कॉलेजमध्ये शिक्षण घेतलेल्या चावला यांचे भारत आणि अमेरिका या दोन्ही देशांचे नागरिकत्व होते. चावला केवळ मुलींसाठीच नाही, तर अवकाशशास्त्रात किंवा अस्ट्रोनॉट म्हणून करियरचे स्वप्न पाहणाऱ्या तरुणांसाठीही एक रोल मॉडेल होत्या. या तमाम घटनांनंतर, 19 नोव्हेंबर रोजी 'भारतीय महिला दिन' का साजरा केला जाऊ शकत नाही, याचा विचार केला पाहिजे.