फक्त Corona Vaccine च नव्हे, हेही आहेत 2020 मधले मोठे शोध

Coronavirus ची लस (Vaccine) तयार होऊन ब्रिटन, अमेरिकेसारख्या देशांमध्ये लसीकरण कार्यक्रमही सुरू झाला. जेमतेम वर्षभरात लस तयार होणं ही खूप मोठी गोष्ट आहे; मात्र या वर्षी आणखीही काही वैज्ञानिक शोध लावले गेले.

3000 वर्षं जुन्या असलेल्या ममीचा (Mummy) आवाज (Voice) ऐकण्याची किमया साधता आली. इजिप्तमध्ये (Egypt)सापडलेल्या सुमारे तीन हजार वर्षं जुन्या असलेल्या ममीचा आवाज तयार करण्यात शास्त्रज्ञांना जानेवारीत यश आलं. हा आवाज प्राचीन काळी जेव्हा ती व्यक्ती जिवंत असेल, तेव्हाच्या त्या व्यक्तीच्या आवाजाप्रमाणे असेल, असा अंदाज आहे.

सूर्याचे आतापर्यंतच्या तुलनेत सर्वांत जवळून फोटो काढण्यात शास्त्रज्ञांनी यश मिळवलं. सूर्याच्या अंतर्गत भागातली खदखद म्हणजे बॉयलिंग प्लाझ्मा (Boiling Plasma) या फोटोत स्पष्ट दिसला. प्रत्यक्षात तो आकार टेक्सास (Texas) शहराएवढा मोठा आहे. त्यातून उष्णता सूर्याच्या पृष्ठभागावर आणण्याचं कार्य सतत सुरू असतं.

मंगळ ग्रहाचं निरीक्षण करताना शास्त्रज्ञांना तिथे भूकंप होतात, असं दिसलं भूकंपांना मार्सक्वेक (Marse Quakes) असं नाव देण्यात आलं. नासाच्या इनसाइट नावाच्या रोबोट स्पेसक्राफ्टने हा शोध लावला.

2020च्या मार्चमध्ये वंडरचिकन (Wondrchicken) नावाच्या पक्ष्याची खूप चर्चा झाली. हा समुद्री पक्षी असून, तो जगातला सर्वांत प्राचीन पक्षी असू शकतो, असं शास्त्रज्ञांना वाटतं आहे. त्याचे जे जीवाश्म शास्त्रज्ञांना सापडले, ते सुमारे 66 दशलक्ष वर्षांपूर्वीचे असावेत, असा अंदाज आहे.

या वर्षी अंतराळातही अनेक वेगळ्या गोष्टी घडल्या. एप्रिलमध्ये आपल्या पृथ्वीच्या जवळ एक धूमकेतू आला. त्याला Comet 2I/Borisov असं नाव देण्यात आलं. नासाच्या शास्त्रज्ञांनी त्याला स्नोमॅन असंही संबोधलं. हा धूमकेतू पृथ्वीच्या निर्मितीच्या वेळी तुटून तयार झाला होता किंवा काही बदलांतून गेला असावा, असा शास्त्रज्ञांचा अंदाज आहे.

अंतराळाच्या दुनियेतली आणखी एक महत्त्वाची गोष्ट आपल्याला यंदा कळली. हे विश्व (Universe) जवळपास 13.8 बिलियन (अब्ज) वर्षं जुनं आहे, ही ती गोष्ट. शास्त्रज्ञांनी यासाठी ब्रह्मांडाच्या सर्वांत जुन्या प्रकाशाचा अभ्यास केला. त्यातून विश्वाचं नेमकं वय समजलं.

चीन चंद्रावरून माती आणि दगड घेऊन आला आहे. त्याशिवाय चंद्रावर आणखीही वेगवेगळ्या प्रकारचा अभ्यास होत आहे. ऑक्टोबरमध्ये शास्त्रज्ञांना एक आश्चर्यकारक गोष्ट समजली, ती म्हणजे चंद्रावरही पाणी (Water on Moon) आहे. चंद्राच्या सूर्यप्रकाशाने तेजाळलेल्या भागावर पाण्याचं अस्तित्व दिसलं.