तुम्हाला माहीत आहे का? जगभरात 'ती' भाषा बोलणारी एकमेव महिला, वाचाल तर थक्क व्हाल !

जगभरात विविध बोलीभाषा आहेत. जवळपास 6,900 पेक्षा अधिक भाषा आहेत. जगभरातील विविध भाषांवर नजर ठेवणाऱ्या एथिनोलॉग या पब्लिकेशनच्या माहितीनुसार जगात 7,097 भाषा आहेत. यातील काही भाषा या हजारो वर्षं जुन्या असून अनेक भाषा लोप पावल्या आहेत. यामधीलच यघान हीदेखील एक भाषा आहे. अर्जेंटिनामधील एका बेटावरील ही प्राचीन भाषादेखील जवळपास संपुष्टात आली आहे. ही भाषा बोलू शकणारी केवळ एकच महिला या ठिकाणी जिवंत आहे.

अर्जेंटिना आणि चिलीच्या मध्यावर असलेल्या Tierra del Fuego नावाच्या बेटावरील आदिवासी लोकांची ही बोलीभाषा आहे. भारतातील संस्कृत भाषेशी मिळतीजुळती ही भाषा असून यघान भाषा बोलणारी केवळ एकच महिला या बेटावर जिवंत आहे. क्रिस्टिना काल्डेरॉन असं या महिलेचं नाव आहे. (Photo-pixabay)

कुटुंबातील सर्वजण हे इंग्लिश आणि स्पॅनिश बोलत असल्याने त्यांच्याशी ही भाषा बोलणारं कुणीही नाही. त्यांना एकूण 14 नातवंडं आणि अनेक पतवंडं आहेत. मात्र त्यांना यघान भाषा येत नसल्यानं त्यांच्याबरोबर त्यांना या भाषेत संवाद साधता येत नाही. येथील अनेक जणांना ही भाषा समजते मात्र ते बोलू शकत नाहीत.

या आजींना अनेक पुरस्कारदेखील मिळाले आहेत. यघान भाषेचं जतन केल्यामुळं त्यांना हे पुरस्कार मिळाले असून चिली सरकारने 2009 मध्ये त्यांना Living Human Treasure हा पुरस्कार देऊन गौरवलं आहे. एखाद्या संस्कृतीच्या रक्षणासाठी खूप मोठं योगदान देणाऱ्या व्यक्तीला दिला जाणारा हा पुरस्कार युनेस्कोच्या पुरस्कारांमध्ये गणला जातो.

प्रामुख्याने यघान ही केवळ भाषा नव्हती तर तिथल्या लमाण समाजाचं नाव होतं. 1520 मध्ये पोर्तुगिजांनी हा समाज शोधला होता. मात्र हळूहळू ही भाषा लोप पावत गेली. सरकारच्या मदतीने या आजी यघान भाषा जिवंत ठेवण्याचं काम करत आहेत. यासाठी दरवर्षी उत्सवाचं आयोजनदेखील करण्यात येतं. शाळेमध्येदेखील लहान मुलांना ही भाषा शिकवण्याचं काम आजीबाई करतात.

भारतीय भाषांमध्ये संस्कृत ही सर्वांत प्राचीन भाषा आहे. अयोध्यामध्ये सर्वांत प्रथम ही भाषा बोलली गेल्याचं आढळून आलं आहे. संस्कृत ही भारतातील अधिकृत भाषांपैकी एक आहे पण सध्या लुप्त होण्याच्या मार्गावर आहे. ही भाषा बोलणाऱ्यांची संख्या फक्त 14 हजार 135 आहे.