Mahakumbh 2025 : हायटेक होणार महाकुंभाची सुरक्षा, पहिल्यांदा होणार Artificial intelligenceचा वापर

अमित सिंह, प्रतिनिधी

प्रयागराज, 26 मे : महाकुंभ 2025 साठी यावेळी कृत्रिम बुद्धिमत्तेने (आर्टिफिशियल इंटेलिजेंस) सुसज्ज कॅमेऱ्यांच्या मदतीने गर्दीचे नियंत्रण केले जाणार आहे. विशेष बाब म्हणजे त्याचा डेमो सर्वप्रथम माघ मेळा 2024 मध्ये केला जाईल, जेणेकरून महाकुंभ 2025 मध्ये कोणतीही अडचण येऊ नये. यासाठी भारतीय माहिती तंत्रज्ञान संस्थेची (Indian Institutes of Information Technology) मोठी भूमिका असेल.

त्याच अनुषंगाने शहराची देखरेख, स्वच्छता आणि प्रदूषण रोखण्यासाठी भारतीय माहिती तंत्रज्ञान संस्थेसोबत कृती आराखडा तयार करण्यात आला आहे. याबाबत दोन्ही संस्थांमध्ये करार करण्यात आला आहे. या सामंजस्य करारावर भारतीय माहिती तंत्रज्ञान संस्थेच्या वतीने संचालक प्राध्यापक मुकुल शरद आणि सहयोगी प्राध्यापक मनीष कुमार तसेच प्रयागराज स्मार्ट सिटी लिमिटेडच्या वतीने नगर आय चंद्र मोहन गर्ग यांनी स्वाक्षऱ्या केल्या आहेत.

देखरेख आणि व्यवस्थापन दोन्ही सोपे होईल - 

महाकुंभावर लक्ष ठेवण्यासाठी बसवण्यात आलेल्या कॅमेऱ्यांमध्ये आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचा वापर करण्यात येणार आहे. जर एखाद्या मार्गावर जास्त गर्दी असेल तर कॅमेरा स्वतः इंटिग्रेटेड कमांड अँड कंट्रोल सेंटरला माहिती पाठवेल. एवढेच नाही तर कॅमेरा ऑप्शन सुद्धा मार्ग दाखवेल. यामुळे निरीक्षण आणि व्यवस्थापन दोन्ही सोपे होईल. करारानुसार घनकचरा व्यवस्थापन, प्रदूषण नियंत्रण, सांडपाण्याचा वापर, ऊर्जा कार्बन उत्सर्जन कमी करणे, गतिशीलता यासाठी कृत्रिम बुद्धिमत्तेवर आधारित तंत्रज्ञान विकसित केले जाईल. ट्रिपल आयटी शहराच्या विकासासाठी आणि देखरेखीसाठी आवश्यक तांत्रिक सहाय्य प्रदान करणार आहे.

तसेच इतर मार्गाने तांत्रिक मदत करेल. यासोबतच विविध विभाग आणि स्मार्ट सिटींच्या प्रकल्पांमध्येही संशोधन अहवालांची मदत घेतली जाणार आहे. संपूर्ण शहरात सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवले आहेत, जे ICCC शी जोडलेले आहेत. अशा स्थितीत शहराची सुरक्षा, वाहतूक आदींशी संबंधित डेटा आयसीसीमध्ये सहज उपलब्ध होणार आहे. याशिवाय ICCC मध्ये कुंभचे जुने आकडेही उपलब्ध आहेत. त्याचबरोबर 2025 चा महाकुंभही समोर आहे. अशा परिस्थितीत हा करार अत्यंत महत्त्वाचा मानला जात आहे.