फायदेशीर वाटणारा 'हा' ज्युस किडनीसाठी ठरू शकतो विष! डॉक्टरांनी दिला इशारा

मुंबई, 22 मार्च : सोशल मीडिया आजकाल विनामूल्य ज्ञानाने भरलेला आहे. प्रत्येकजण येथे बसून स्वत:ला आरोग्य गुरू बनवत आहे आणि स्वत:ला पोषणतज्ञ म्हणवून आरोग्यावर दीर्घ भाषणे देत आहे. कोण खरे आणि कोण खोटे हे कळणे कठीण आहे. अशा परिस्थितीत आजकाल लिव्हर डिटॉक्स ज्यूसचा प्रचार या आरोग्य गुरूंकडून केला जात आहे. लिव्हर डिटॉक्स हिरव्या पालेभाज्या, बीटरूट, पालक, संत्री इत्यादींच्या मिश्रित रसापासून बनवले जाते.

या ज्युसमध्ये फळांचा रस तर असतोच त्यासोबत पालक, फुलकोबी अशा हिरव्या भाज्यांचा रसही त्यात मिसळलेला असतो. डॉक्टर म्हणतात की, हे मिश्रित रसांचे घातक मिश्रण आहे. कारण एकीकडे फळांमध्ये भरपूर व्हिटॅमिन सी असते आणि दुसरीकडे पालक सारख्या गोष्टींमध्ये ऑक्सॅलिक अॅसिड असते. या दोघांच्या मिश्रणामुळे व्हिटॅमिन सी अधिक ऑक्सलेट तयार करण्यास सुरवात करते, ज्यामुळे किडनीला नुकसान होऊ लागते.

डिटॉक्स ज्यूसने प्रभावित होऊन लोक जेव्हा बाहेर फिरायला जातात, तेव्हा ते रोज सकाळी बीटरूट, हिरवी पाने आणि संत्र्याचा मिश्रित रस पिण्यास सुरुवात करतात. तुम्हीही असे करत असाल तर काळजी घ्या कारण डॉक्टरांच्या मते, जास्त प्रमाणात व्हिटॅमिन सी असलेले पदार्थ आणि जास्त ऑक्सलेट असलेले पदार्थ एकत्र घेतल्यास किडनी खराब होऊ शकते.

रंगीबेरंगी हिरव्या भाज्यांसोबत फळांच्या रसाचे घातक मिश्रण

वास्तविक हिरव्या पानांमध्ये ऑक्सलेटचे प्रमाण जास्त असते आणि लिंबूवर्गीय फळांमध्ये व्हिटॅमिन सीचे प्रमाण जास्त असते. जेव्हा हे दोन्ही पोटात एकत्र प्रवेश करतात तेव्हा व्हिटॅमिन सी ऑक्सलेट शोषून घेते आणि लहान क्रिस्टल्सच्या स्वरूपात मूत्रपिंडात जमा होऊ लागते. हे क्रिस्टल्स किडनीमध्ये जाऊन किडनीचे कार्य बिघडू लागतात. ट्विटरवर लिव्हर तज्ज्ञ डॉ. अ‍ॅबे फिलिप्स यांनी लोकांना अशा रंगीबेरंगी भाज्यांसोबत फळांचा रस अजिबात न घेण्याच्या सूचना दिल्या आहेत.

विशेषत: ज्यांना आधीच यकृताचा आजार आहे त्यांनी हे अजिबात करू नये. डॉ. फिलिप्स म्हणाले की, आवळा, बीटरूट, पालक आणि इतर हिरव्या पानांसह फळांच्या रसाचे सेवन हा आजकाल एक नवीन ट्रेंड बनला आहे. सोशल मीडिया आणि व्हॉट्सअ‍ॅपचे डॉक्टर त्याचा बिनदिक्कत प्रचार करत आहेत. पण असे करू नका. असे केल्यास ऑक्सलेट किडनीला दुखापत होईल जी बरी होण्यास बराच वेळ लागेल.

हे असतात दुष्परिणामांचे लक्षण

इंडियन स्पाइनल इंज्युरी सेंटरचे वरिष्ठ सल्लागार आणि किडनी ट्रान्सप्लांट फिजिशियन डॉ. राजेश गोयल यांनी TOI बातमीत उद्धृत केले होते की, व्हिटॅमिन सी समृद्ध असलेले अन्न आणि ऑक्सलेट असलेले पदार्थ एकत्र घेतल्याने मूत्रपिंड खराब होऊ शकते. बीटरूट आणि पालकाचा रस हे व्हिटॅमिन सी आणि ऑक्सलेट फूडचे उदाहरण असल्याचे त्यांनी सांगितले. ते एकत्र प्यायल्यानंतर, व्हिटॅमिन सी शरीरात ऑक्सलेट शोषण्यास सुरवात करेल. यामुळेच ऑक्सलेटयुक्त पदार्थ कमी प्रमाणात खाण्याचा सल्ला दिला जातो. त्याच वेळी, व्हिटॅमिन सी असलेल्या अन्नासह ऑक्सलेट अन्न न घेण्याचा सल्ला दिला जातो. जेव्हा ऑक्सलेट जास्त प्रमाणात घेतले जाते, तेव्हा ते शरीरात क्रिस्टल्स तयार करण्यास सुरवात करेल आणि ते मूत्रपिंडात जमा होण्यास सुरवात करेल. म्हणजेच किडनीमध्ये स्टोन तयार होऊ लागतात ज्यामुळे किडनीला कायमचे नुकसानही होऊ शकते.

मात्र प्रत्येक व्यक्तीची ऑक्सलेटवर भिन्न प्रतिक्रिया असते. हे व्यक्तीचे वय, आरोग्य आणि जनुकांवर बरेच अवलंबून असते. डॉ.राजेश गोयल म्हणाले की, सकाळी चालल्यानंतर जर कोणी नियमितपणे बीटरूट आणि पालकाचा ज्यूस प्यायला तर त्याला धोका होऊ शकतो. अशा व्यक्तीला मणक्याच्या खाली दुखत असेल, लघवीला त्रास होत असेल आणि लघवीत रक्त येत असेल तर त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. सुरुवातीला, ऑक्सलेट किडनीच्या नुकसानावर औषधोपचार केला जाऊ शकतो, परंतु गंभीर प्रकरणांमध्ये, शस्त्रक्रिया आवश्यक असू शकते. त्यामुळे उशीर न करता ताबडतोब डॉक्टरांकडे जा.

काय आहे योग्य प्रमाण

फोर्टिस एस्कॉर्ट हॉस्पिटल ओखला येथील नेफ्रोलॉजी आणि किडनी ट्रान्सप्लांटचे प्रधान संचालक डॉ. संजीव गुलाटी यांनी सांगितले की, जर एखाद्या व्यक्तीने दररोज दोन लिटरपर्यंत बीटरूट, हिरव्या पालेभाज्या आणि लिंबूवर्गीय फळांचा रस प्यायला तर काही दिवसात समस्या दिसू लागतील. ते म्हणाले की, जर एखादी व्यक्ती निरोगी असेल तर अशा प्रकारचा ज्यूस दररोज एक ग्लासपर्यंत प्यायल्याने फारसे नुकसान होत नाही, परंतु किडनी किंवा लिव्हरसारख्या आजारांनी ग्रस्त असलेल्यांनी एक ग्लास प्यायल्यास त्यांना नुकसान होऊ शकते.

या प्रकारच्या ज्यूसमध्ये ऑक्सलेट वाढण्याचा धोका तर आहेच. पण पोटॅशियम आणि फॉस्फरस वाढण्याचाही धोका आहे, त्यामुळे अनेक समस्या निर्माण होऊ शकतात, असे त्यांनी सांगितले. डॉ.गुलाटी म्हणाले की, सोशल मीडियावर पसरवले जाणारे अवैज्ञानिक ज्ञान, कोणत्याही तपासाशिवाय आणि तर्कविना, कधीही गांभीर्याने घेऊ नये.