Daylight Saving Time | डेलाइट सेव्हिंग टाइम म्हणजे काय रं भाऊ? जगभरात का होतेय चर्चा?

न्यूयॉर्क, 17 मार्च : अलीकडेच, यूएस (USA) सिनेटने (Senate) एकमताने असा कायदा मंजूर केला आहे, ज्यामध्ये डेलाइट सेव्हिंग टाइमसारखे (Daylight Saving Time) बदल करण्याची आवश्यकता नाही. हा कायदा मंजूर झाल्यानंतर वर्षातून दोनदा घड्याळांमध्ये वेळ मागेपुढे करण्याची गरज भासणार नाही. पूर्वी दरवर्षी हिवाळा आला की लोकांना घड्याळ एक तास मागे फिरवावे लागे आणि हिवाळ्यानंतर एक तास पुढे जावे लागे. हा कायदा फक्त अमेरिकेसाठी असला तरी त्याचा परिणाम संपूर्ण जगात दिसून येईल कारण इतर देशही असा कायदा स्वीकारू शकतात. अजून कायदा झालेला नाही सध्या हा कायदा अमेरिकेच्या प्रतिनिधी सभेत मंजूर होणे बाकी असून, राष्ट्राध्यक्ष ज्यो बायडेन यांच्या स्वाक्षरीनंतरच हा कायदा लागू होईल. पुढील वर्षी नोव्हेंबरमध्येच ते लागू होण्याची शक्यता आहे. दरवर्षी नोव्हेंबरमध्ये, अमेरिकन लोकांना त्यांची घड्याळे मानक वेळेपेक्षा एक तास मागे ठेवावी लागतात कारण डेलाइट सेव्हिंग टाइम. युरोपियन संसदेनेही केला होता कायदा डीएसटीच्या उपयुक्ततेवर अनेक दिवसांपासून चर्चा होत आहे. युरोपीयन संसदेनेही हा नियम काढून टाकण्यासाठी कायदा केला, पण नंतर तो लागू होण्यापासून थांबवला. अन्यथा हा कायदा 2021 मध्येच लागू होणार होता. सध्या जगातील 70 देशांमध्ये डीएसटी वर्षातून दोनदा वापरला जातो. का आहे आवश्यकता? डेलाइट सेव्हिंग टाइमच्या समर्थनातील सर्वात मोठा युक्तिवाद म्हणजे ऊर्जा बचत. जेथे वसंत ऋतूमध्ये लोक त्यांची घड्याळे एक तास पुढे ठेवतात, तर शरद ऋतूमध्ये ते त्यांची घड्याळे प्रमाणित वेळेपेक्षा एक तास मागे हलवतात. त्यामुळे दिवसभरात संध्याकाळ लांबते, असे डीएसटीच्या समर्थकांचे म्हणणे आहे. लोक त्यांचे दैनंदिन काम एक तास आधी पूर्ण करू शकतात. यामुळे ऊर्जेचा वापर कमी होतो. काय सांगता? माणूस दीर्घायुषी होणार! झेनोट्रांसप्लांटेशन क्रांती आणणार? ही पद्धत कधी स्वीकारली गेली? डेलाइट सेव्हिंग टाइम केव्हा स्वीकारला गेला हे स्पष्ट नाही, परंतु लिखित माहितीनुसार, पोर्ट आर्थर, ओंटारियो येथे कॅनेडियन लोकांच्या एका गटाने 1 जुलै 1908 रोजी ते प्रथम स्वीकारले होते. त्यावेळी त्यांनी आपली घड्याळे एका तासाने पुढे केली होती आणि कॅनडाच्या इतर भागांमध्येही त्याचा अवलंब करण्यात आला होता. युरोप मध्येही एप्रिल 1916 मध्ये, जर्मनी आणि ऑस्ट्रियाने कृत्रिम प्रकाशाचा वापर कमी करण्यासाठी ही पद्धत लागू केली. हळूहळू इतर युरोपीय देशांनीही त्याचा अवलंब करण्यास सुरुवात केली. युरोपियन युनियनच्या 28 देशांनी ही पद्धत अवलंबली, ज्यामध्ये मार्चच्या शेवटच्या रविवारी घड्याळ एक तास पुढे आणि ऑक्टोबरच्या शेवटच्या रविवारी एक तास मागे सरकवले जाते. पृथ्वीचा कल पृथ्वी अक्ष्याकडे झुकल्यामुळे दिवस आणि रात्रीची वेळ वर्षभर सारखी राहत नाही. ध्रुवांच्या दिशेने दिवस आणि रात्रीच्या वेळेतील फरक जास्त असतो. हेच कारण आहे की विषुववृत्त आणि कर्क व मकर राशीच्या आसपासच्या देशांना DST ची आवश्यकता नाही. ध्रुवाजवळील देशांमध्ये वेगवेगळ्या ऋतूंमध्ये दिवस आणि रात्रीच्या लांबीमध्ये खूप फरक असतो. या कारणास्तव, बर्‍याच देशांना हंगामानुसार घड्याळे पुढे-मागे हलवण्याचा फायदा आहे. Russia-Ukraine War: जगावर अण्वस्त्र हल्ल्याची टांगती तलवार! पण त्यामुळे अनेक समस्याही निर्माण होतात. एका अभ्यासात असे आढळून आले आहे की लोकांची एक तासाची झोप कमी होते आणि नवीन वेळेनुसार त्यांची दिनचर्या जुळवून घेण्याच्या प्रयत्नात त्यांच्या शरीराच्या घड्याळावर परिणाम होतो. याचे अनेक दुष्परिणाम पाहायला मिळतात. याशिवाय, इतर देशांशी संपर्क साधण्यात देखील समस्या आहे.