कित्येक वर्षे निर्वासित राहून ज्यूंना कसा मिळाला स्वतःचा देश? वाचा इस्रायलच्या जन्माची कहाणी

जेरुसलेम, 14 मे : आज जगात ज्यूंचा (Jews) एकच देश आहे - इस्रायल! शनिवारी या अनोख्या देशाचा स्वातंत्र्यदिन (Independence Day of Israel) असून त्याच्या स्थापनेला 74 वर्षे पूर्ण झाली आहेत. या देशाचा, म्हणजे या देशातील लोकांचा, ज्यूंचा खूप मोठा इतिहास आहे. त्यांना फार काळ स्वतःचा देशही नव्हता. पण, दुसऱ्या महायुद्धानंतर (Second World War) इस्रायलला एक देश म्हणून मान्यता मिळाली आणि ज्यूंना प्रथमच त्यांचा देश मिळाला, ज्याचे स्वप्न ते 19 व्या शतकाच्या मध्यापासून पाहत होते. देश झाल्यानंतरही इस्रायलला स्वतःला वाचवण्यासाठी संघर्ष करावा लागला.

कोणत्या परिस्थितीत देशाची निर्मिती झाली

दुसऱ्या महायुद्धानंतर ब्रिटिशांनी जेरुसलेमजवळची जमीन पॅलेस्टाईन आणि इस्रायलमध्ये वाटली आणि जेरुसलेमला आंतरराष्ट्रीय शहर घोषित केले. इस्रायलने ही प्रस्तावित फाळणी मान्य केली. पण, पॅलेस्टिनी मुस्लिमांचे यावर समाधान झाले नाही. यामुळेच इस्रायल देश बनताच शेजारील मुस्लिम देशांकडून इस्त्रायलवर हल्ले करण्यात आले. हा वाद आणि संघर्ष आजही सुरू आहे.

ज्यूंची सुरुवात

ज्यूंचा इतिहास मोठा आहे. या धर्माचे अनुयायी ख्रिश्चन धर्माच्या आगमनापूर्वीही होते. सुमारे 2200 वर्षांपूर्वी त्यांचा स्वतःचा देश किंवा साम्राज्य होते. त्यांचा धर्म तीन हजार वर्षे जुना असल्याचे मानले जाते. हा धर्म प्रेषित अब्राहम याने जेरुसलेममधून सुरू केला होता. अब्राहमच्या एका नातवाचे नाव याकूब किंवा जेकब होते, त्याचे दुसरे नाव इस्रायल होते. त्याच्या 12 मुलांनी ज्यू 12 जमाती तयार केल्या. याकुबने त्यांना एकत्र करून इस्रायल नावाचे राज्य केले. याकूबला यहूदा नावाचा मुलगा होता, ज्याच्या वंशजांना यहूदी म्हटले जात असे.

ज्यूंचे विघटन

ज्यूंची भाषा हिब्रू आहे आणि त्यांचा धर्मग्रंथ तनाख आहे. ते जेरुसलेम आणि यहूदाच्या भागात राहत होते. पहिले ज्यू राज्य 2200 वर्षांपूर्वी तयार झाले होते, परंतु 930 ईसापूर्व सॉलोमननंतर ते कमी होऊ लागले. इ.स.पूर्व 700 मध्ये अ‍ॅसिरियन साम्राज्याने ज्यूंना विखुरले होते, परंतु इ.स.पूर्व 72 मध्ये रोमन साम्राज्याच्या हल्ल्यानंतर ज्यू जगभर पसरले.

ज्यूंच्या एकतेसाठी

इथे ख्रिश्चन धर्माच्या प्रसारामुळे ज्यूंबद्दल खूप द्वेष निर्माण झाला, पण ज्यूंच्या विघटनामुळे त्यांना खूप संघर्ष करावा लागला. 19व्या शतकात, थिओडोर हर्झेन हा व्हिएन्नामधील एक सामाजिक कार्यकर्ता होता. ज्यूंविरुद्धचा द्वेष संपवण्यासाठी त्याने सर्व ज्यूंना एकत्र करून स्वत:साठी वेगळा देश निर्माण करायचा असा संकल्प केला. त्यासाठी त्यांनी झायोनिस्ट काँग्रेस नावाची संघटना स्थापन केली.

Gene mutation ने हॉलीवूड चित्रपटांसारखा मानव अधिक बुद्धीवान होणार! काय आहे रहस्य?

ब्रिटिशांची अवज्ञा

1904 मध्ये हर्झलच्या मृत्यूपर्यंत, झिओनिस्ट काँग्रेस ज्यूंसाठी एक अतिशय प्रभावशाली संघटना बनली होती. पहिल्या महायुद्धात ब्रिटीश आणि ज्यू यांच्यात एक करार झाला होता, ज्यामध्ये ब्रिटिशांनी वचन दिले होते की जर ऑट्टोमन साम्राज्य युद्धात पराभूत झाले तर ज्यूंचा एक वेगळा देश केला जाईल. तेव्हापासून मोठ्या संख्येने ज्यू जेरुसलेममध्ये स्थलांतरित होऊ लागले. त्याच वेळी, तुर्कस्तान किंवा ऑट्टोमन साम्राज्याचा युद्धात पराभव झाला. मात्र, ज्यूंना दिलेले वचन पूर्ण झाले नाही.

इस्रायलची स्थापना

पहिल्या आणि दुसर्‍या महायुद्धाच्या काळात ब्रिटनने या ना त्या कारणाने आपले वचन पाळले. पण, दुसरे महायुद्ध ज्यूंसाठी विनाशकारी ठरले. हिटलरने मोठ्या प्रमाणात ज्यूंची हत्या केली. दुसऱ्या महायुद्धाच्या सहानुभूतीचा परिणाम म्हणजे 1948 मध्ये इस्रायलची स्थापना झाली.

इस्रायलचा शेजारील मुस्लिम देशांशी संघर्ष सुरूच आहे. पण इस्रायलने स्वतः बरीच प्रगती केली आहे. जेव्हा त्यांच्याकडे नैसर्गिक साठे नव्हते तेव्हा त्यांनी विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाला आपले साधन बनवले. वाळवंट सदृश्य परिस्थितीत शेतीच्या नवनवीन पद्धतींचा शोध लागला. युद्धाच्या कला आणि शस्त्रास्त्रांमध्ये नेहमी स्वतःला पुढे ठेवा. आज इस्रायल हा जगातील सर्वात शक्तिशाली देशांपैकी एक मानला जातो.