जपानच्या एका हल्ल्यानं दुसऱ्या महायुद्धाची दिशा कशी बदलली? अमेरिका महासत्ता होण्याला कारण काय?

न्यूयॉर्क, 7 डिसेंबर : कधीकधी एखाद्या छोट्या घटनेचाही मोठा परिणाम पहायला मिळतो. दुसर्‍या महायुद्धातही (Second World War) अशीच एक घटना घडली, ज्याने अमेरिका (USA) आणि नंतर संपूर्ण जगच बदलून टाकलं. ही घटना दुसरी तिसरी काही नसून 1941 मध्ये अमेरिकेच्या पर्ल हार्बरवरील (Pearl Harbour) हल्ला होता, ज्याने केवळ युद्धाचा पायाच नाही तर जग बदललं. 7 डिसेंबर रोजी घडलेल्या या घटनेमुळे अमेरिका महायुद्धात उतरली अन् युद्धाची दिशाच बदलली. या घटनेच्या अगोदर काय स्थिती होती? दुसऱ्या महायुद्धात 7 डिसेंबर 1941 पूर्वीच्या आणि नंतरच्या परिस्थितीत खूप फरक होता. निदान अमेरिकेच्या बाबतीत तर तो जास्तच होता. पण त्याचा संपूर्ण जगावर किती परिणाम होईल याची कोणालाच कल्पना नव्हती. या महायुद्धात या तारखेपूर्वी अमेरिका तटस्थ करारांनी बांधली होती आणि युद्धात सहभागी नव्हती. अमेरिकन राजवट, राजकारणापासून लोकांपर्यंत अमेरिकेने या युद्धात सहभाग घ्यावा की नाही यावर एकमत नव्हते. तेव्हा युद्धाची स्थिती काय होती ७ डिसेंबर १९४१ पूर्वी जर्मनीने फ्रान्स, बेल्जियम, नॉर्वे इ. जर्मनी इटली आणि जपानशी हातमिळवणी करून आपली शक्ती वाढवत होता. ब्रिटन आणि जर्मनी यांच्यात घनघोर युद्ध चालू होते. युद्धात अमेरिका सहभागी नव्हती. रशियाने जर्मनी आणि त्याच्या मित्र राष्ट्रांशीही संघर्ष केला. तेव्हा युद्धाची स्थिती काय होती? 7 डिसेंबर 1941 पूर्वी जर्मनीने फ्रान्स, बेल्जियम, नॉर्वे अशा देशांवर ताबा मिळवला होता. जर्मनी इटली आणि जपानशी हातमिळवणी करून आपली शक्ती वाढवत होता. ब्रिटन आणि जर्मनी यांच्यात घनघोर युद्ध चालू होते. युद्धात अमेरिका सहभागी नव्हती. रशिया देखील जर्मनी आणि त्याच्या मित्र राष्ट्रांशी संघर्ष करत होता.

सशस्त्र सेना दिवस 7 डिसेंबरलाच का साजरा केला जातो? तुम्हीही देऊ शकता योगदान

7 डिसेंबरला काय घडलं? 7 डिसेंबर 1941 रोजी, जपानने अमेरिकेतील हवाईद्विप बेटांपैकी एक होनोलुलु बेटावर असलेल्या पर्ल बंदरावर भीषण हल्ला करून नष्ट केलं. पूर्व आशियात अमेरिकेच्या हालचाली थांबवणे, जेणेकरुन ब्रिटन, नेदरलँडच्या वसाहतींमध्ये रसद पोहचू, नये असा उद्देश जपानचा होता. या हल्ल्यात अमेरिकेच्या आठपैकी चार युद्धनौका बुडाल्या आणि चार युद्धनौकांचे मोठे नुकसान झाले. याशिवाय 188 अमेरिकन विमाने नष्ट झाली आणि 2400 हून अधिक अमेरिकन मारले गेले. युद्धावर काय परिणाम झाला? अमेरिकेवरील हा हल्ला पूर्णपणे धक्कादायक होता. पण या घटनेनंतर अमेरिकेन युद्धात उडी घेतली. याचा युरोपातील युद्धाच्या परिस्थितीवर मोठा परिणाम झाला. त्यातही ब्रिटनचे स्थान सर्वात मोठं होतं. त्यांना अमेरिकेकडून मदत मिळू लागली, ज्यामुळे ब्रिटनची स्थिती सुधारली. या हल्ल्यानंतर अमेरिकेत जपानविरोधात रोष उभा राहिला. हा हल्ला झाला नसता तर कदाचित जपानवर अणुबॉम्ब टाकले नसते असे अनेक तज्ज्ञांचे मत आहे. काय परिणाम झाला? त्याचवेळी, पर्ल हार्बरवरील हल्ल्यामुळे, आशियातील सोव्हिएत संघाच्या विस्ताराची गती देखील थांबली. युद्धाच्या शेवटी, अमेरिका ब्रिटनपेक्षा अधिक शक्तिशाली राष्ट्र म्हणून उदयास आला. यानंतर आंतरराष्ट्रीय राजकारणात दोन नवीन ध्रुवांचा जन्म झाला, ज्यामध्ये एक सोव्हिएत युनियन आणि दुसरा अमेरिका होता. मात्र, ब्रिटन अमेरिकेच्या मागे राहिला.

भारतीय विमानतळांवर FTR मशिन लावणार! काय आहे हा प्रकार?

अमेरिकेची संवेदनशीलता या बदललेल्या परिस्थितीत आंतरराष्ट्रीय राजकारणाला वेगळी दिशा मिळाली. अमेरिकेत त्याच्या सुरक्षेबाबतची संवेदनशीलता खूप वाढत असल्याचे दिसून आले. 1812 च्या युद्धानंतर अमेरिकेवर झालेला हा पहिला विदेशी हल्ला होता. सप्टेंबर 2001 मध्ये अशा स्तराचा हल्ला झाला होता. या देशातील मुलं सर्वात सुखी आहेत, इथले पालक काय करतात दुसऱ्या महायुद्धानंतर अमेरिका आणि सोव्हिएत युनियन यांच्यातील स्पर्धा, जागतिक घडामोडींमध्ये अमेरिकेचा अधिक सहभाग आणि संवेदनशीलता या सर्व गोष्टींचा पाया पर्ल हार्बरच्या लढाईचा पाया मानता येईल. पूर्व आशियातील जपानशी अमेरिकेच्या संबंधांमध्ये दुसऱ्या महायुद्धातही बरेच चढ-उतार आले. पण युद्धानंतरही अमेरिकेने जपानला स्वत:चे सैन्य ठेवू दिले नाही. आजही त्यांच्या सुरक्षेची जबाबदारी अमेरिकेकडे आहे.